Kiryskowate

Kiryskowate
Callichthyidae
Bonaparte, 1838
Okres istnienia: miocen–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 23.03/0 23.03/0
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Corydoras sterbai
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Rząd

sumokształtne

Rodzina

kiryskowate

Kiryskowate, kiryski (Callichthyidae) – rodzina małych ryb sumokształtnych (Siluriformes), przez polskich akwarystów błędnie nazwana sumikowatymi. Obejmuje prawie 200 gatunków, w tym wiele popularnych słodkowodnych ryb akwariowych. Powszechnie nazywane są kiryskami (układ łusek na ich ciele przypomina budową kirys). Często mylone z rybami z rodziny kirysowatych (Doradidae), z którymi, choć nie są blisko spokrewnione, zaliczane są do grupy sumików pancernych. Niektóre gatunki potrafią pokonywać krótkie odcinki po lądzie. Większe gatunki są lokalnie hodowane i poławiane jako ryby konsumpcyjne, niektóre są pieczone w pancerzu, a następnie obierane ze skorupy. W zapisie kopalnym kiryskowate znane są z formacji La Venta ze środkowego miocenu (Hoplosternum sp.) i z formacji Maiz Gordo, z późnego paleocenu (†Corydoras revelatus).

Występowanie

Zasięg występowania kiryskowatych obejmuje Amerykę Południową. Poza tym kontynentem tylko Hoplosternum punctatum spotykany jest w kilku rzekach Panamy. Callichthyidae zasiedlają większość środowisk słodkowodnych, w tym wody stojące lub wolno płynące, o różnym stopniu natlenienia. Sumik pancerny (Callichthys callichthys) spotykany jest w wilgotnej ściółce.

Cechy charakterystyczne

Ciało kiryskowatych osłonięte jest pancerzem utworzonym z dwóch rzędów płytek kostnych biegnących wzdłuż ciała po obydwu jego bokach. Mały otwór gębowy znajduje się w położeniu dolnym, jest wyposażony w jedną lub dwie pary dobrze rozwiniętych wąsików. W płetwie grzbietowej i w płetwach piersiowych występuje twardy promień tworzący kolec. Płetwa tłuszczowa również wspiera się na kolcu. Jelito kiryskowatych okresowo funkcjonuje jako dodatkowy narząd oddechowy.

Ich wielkość jest różna, począwszy od kilku gatunków z rodzaju Corydoras dorastających do 2 cm, a skończywszy na ponad 20-centymetrowym Hoplosternum littorale.

Kirysek czaprakowy (Scleromystax barbatus) Kirysek trójpręgi (Corydoras trilineatus) Kirysek szmaragdowy (Brochis splendens)

Klasyfikacja

Rodzaje zaliczane do tej rodziny grupowane są w 2 podrodzinach:

Callichthyinae: Callichthys — Dianema — Hoplosternum — Lepthoplosternum — Megalechis

Corydoradinae: Aspidoras — Brochis — Corydoras — Scleromystax

Brochis jest przez wielu autorów włączany do rodzaju Corydoras.

Większość, bo około 150 z około 200 gatunków tej rodziny klasyfikowanych jest w rodzaju Corydoras. Jest to najliczniejszy w gatunki rodzaj ryb sumokształtnych.

Ekologia

Większość kiryskowatych z podrodziny Callichthyinae po osiągnięciu dojrzałości wiedzie samotniczy tryb życia. Jedynie młode osobniki przebywają w grupach. Składają jaja na roślinach w pobliżu powierzchni wody, kilka z nich buduje gniazda z pęcherzyków powietrza.

Przedstawiciele Corydoradinae preferują gromadne życie. Ikrę składają na podłożu, a w akwarium również na szybach.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W literaturze ichtiologicznej oraz w Encyklopedii PWN nazwa sumikowate została przyjęta dla rodziny Ictaluridae.

Przypisy

  1. ↑ Callichthyidae, Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ Kahl, Kahl i Vogt 2000 ↓, s. 102.
  3. ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. ↑ Nazewnictwo ryb egzotycznych, AKWARIUM, Nr 1-2/70
  5. ↑ a b c J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).brak strony w książce
  6. ↑ Ferraris 2007 ↓, s. 123.
  7. ↑ Ferraris 2007 ↓, s. 112.
  8. ↑ R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. . (ang.).
  9. ↑ Ferraris 2007 ↓, s. 5.

Bibliografia

Kontrola autorytatywna (takson):Encyklopedia internetowa: Identyfikatory zewnętrzne: