Ścinawka Średnia
Wygląd
przypnij
ukryj
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Bo%C5%BCego_Cia%C5%82a_w_%C5%9Acinawce_%C5%9Aredniej_01.JPG/240px-2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Bo%C5%BCego_Cia%C5%82a_w_%C5%9Acinawce_%C5%9Aredniej_01.JPG)
Kościół Bożego Ciała w Ścinawce Średniej
Pałac w Ścinawce Średniej
Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, 2017
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/2015_Pos%C4%85g_%C5%9Bw._Jana_Nepomucena_w_%C5%9Acinawce_%C5%9Aredniej_01.JPG/240px-2015_Pos%C4%85g_%C5%9Bw._Jana_Nepomucena_w_%C5%9Acinawce_%C5%9Aredniej_01.JPG)
Posąg
św. Jana Nepomucena
Ścinawka Średnia (niem. Mittelsteine) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków.
W latach 1973–1976 wieś była siedzibą gminy Ścinawka Średnia. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Integralne części wsi
Integralne części wsi Ścinawka Średnia
SIMC |
Nazwa |
Rodzaj
|
0992214 |
Bieganówek |
przysiółek
|
0992220 |
Księżno |
osada
|
Historia
Ścinawka Średnia powstała w XIII wieku przy popularnym szlaku handlowym. W XVIII wieku własność ziemska uległa rozdrobnieniu i poszczególne fragmenty miejscowości znajdowały się w różnych rękach, między innymi część wsi należała do jezuitów z Kłodzka. W drugiej połowie XIX wieku kiedy w roku 1879 to zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Nowej Rudy, wieś się rozwinęła. W roku 1902 kiedy przez miejscowość przeprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej powstało tu kilka zakładów przemysłowych, między innymi elektrownia, przędzalnia bawełny i wytwórnia skrzynek. W czasie II wojny światowej w Ścinawce Średniej znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) mieszkało tu 2198 osób. Jest największą miejscowością gminy Radków.
Rolnictwo
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane Ścinawka. W roku 1993 po przekształceniu funkcjonuje jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Ścinawka Średnia.
Transport
W Ścinawce Średniej krzyżują się drogi wojewódzkie nr 386 oraz 387.
Stacja kolejowa Ścinawka Średnia stanowi węzeł dla czterech linii kolejowych.
Kolej żelazna dotarła do Ścinawki 15 października 1879 r., wraz z otwarciem przedostatniego Śląskiej Kolei Górskiej, której część stanowi dzisiejsza linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych. Trasa jest czynna w ruchu towarowym i pasażerskim: przewozy prowadzą Koleje Dolnośląskie.
W latach 1900–1902 główną, państwową linię przecięła prywatna, lokalna kolej dojazdowa, zwana Koleją Sowiogórską (na odcinku Dzierżoniów – Dzikowiec) i Koleją Stołowogórską (na odcinku Dzikowiec – Radków). Linia została częściowo rozebrana jeszcze przez II wojną światową – pozostawiono bocznicę do stacji Nowa Ruda Słupiec. Istniejące od 1903 r. połączenie kolejowe Radkowa ze Ścinawką Średnią zostało w 1987 r. zawieszone. We wrześniu 1999 r. tory w kierunku Radkowa rozebrano.
W 2010 r. odbudowano inną, uprzednio rozebraną w latach 90. XX wieku linię towarową ze Ścinawki Średniej do Tłumaczowa. Bocznicę odbudowano śladem dawnej transgranicznej linii kolejowej do Otovic, którą doprowadzono do Ścinawki w 1889 r.
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z XIV w., przebudowany w 1738 roku,
- kościół filialny pw. Bożego Ciała z 1517 roku, przebudowany w XVIII wieku,
- zespół pałacowy prepozytury oo. jezuitów (ul. Wojska Polskiego 13-15-17) z końca XVII wieku, przebudowywany w 1788 i 1925 roku,
- pałac
- cztery domy mieszkalne
- spichrz, obecnie kaplica
- pawilon ujęcia wody
- park
- park „Bieganówek”, powstały po 1920 roku,
- wieża mieszkalna - Zamek Kapitanowo, z pierwszej połowy XVI wieku i XVII wieku, wkomponowana w bryłę gotycko-renesansowego dworu obronnego.
Religia
Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Związani ze Ścinawką
- Alois Bartsch (1902–1982), niemiecki nauczyciel, pisarz, dokumentalista ziemi kłodzkiej,
- Adam Bałabuch (ur. 1961), polski duchowny katolicki, biskup świdnicki,
- Dorota Idzi (ur. 1966), polska pięcioboistka, medalistka mistrzostw świata, Europy oraz Polski.
Szlaki turystyczne
Ciekawostki
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136840
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 452 do 454. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7 . Brak numerów stron w książce
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990... , isap.sejm.gov.pl (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r. , isap.sejm.gov.pl (pol.).
- ↑ Geoportal: gmina Radków, dostęp: 2014-10-24
- ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. G4. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
- ↑ Przemysław Dominas: Kolej Kłodzko – Wałbrzych. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 23. ISBN 978-83-61253-92-1.
- ↑ Koleje Dolnośląskie liniowe rozkłady jazdy, dostęp: 2014-10-15
- ↑ Leszek Kumor: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. Na Szlaku 11(65)/1994 . bazakolejowa.pl/~halski. . (pol.).
- ↑ Leszek Kumor, Andrzej Ubysz: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. Na Szlaku 11(89)/1996 . bazakolejowa.pl/~halski. . (pol.).
- ↑ Pod semaforkiem: Nowa Ruda Słupiec, dostęp: 2014-10-15
- ↑ Pod semaforkiem: Radków, dostęp: 2014-10-14
- ↑ Rafał Wiernicki: Kolej Stołowogórska. Turysta Dolnośląski 2/2004, str.10 . bazakolejowa.pl/~halski. . (pol.).
- ↑ Maciej Maciejewski: Nowy kamieniołom, 28 lipca 2010 r., tvp.pl, dostęp: 2014-10-13
- ↑ Wojciech Michalski: Linia Ścinawka Średnia – Otovice – Broumov. Turysta Dolnośląski 11/2004 . bazakolejowa.pl/~halski. . (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. . .
- ↑ zwany Pekinem
- ↑ Kotlinę Kłodzką promują Afonia, miód i pszczoły. www.gazetawroclawska.pl. .
- ↑ Agnieszka Dobkiewicz, koz, Metalowy zespół nagrał ostry teledysk w kościele. Kuria: Doszło do nadużycia, 4 sierpnia 2018
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Gmina Radków (powiat kłodzki)
Miasto |
|
---|
Części miasta |
|
---|
Wsie |
|
---|
Części wsi |
|
---|
Osady wsi |
|
---|
Przysiółki wsi |
|
---|
Dawna wieś |
|
---|