Śluza Okole

W tym artykule temat Śluza Okole zostanie omówiony z szerokiej i szczegółowej perspektywy, w celu zapewnienia czytelnikowi pełnej i wzbogacającej wizji tego konkretnego zagadnienia. W tym kontekście zostaną zbadane różne aspekty związane z Śluza Okole, oferując odpowiednie informacje, dogłębną analizę i ilustrujące przykłady, które pozwolą czytelnikowi w pełni zrozumieć ten temat. Celem tego artykułu jest dostarczenie przydatnej i praktycznej wiedzy, którą można zastosować w różnych kontekstach, a także pobudzenie refleksji i debaty wokół Śluza Okole.

Śluza Okole
Ilustracja
Śluza Okole
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Bydgoszcz

Droga wodna

Wisła-Odra

Lokalizacja

na 14,8 km

Dane techniczne
Długość

57,4 m

Szerokość

9,6 m

Różnica poziomów

7,58 m

Wrota

stalowe dwuskrzydłowe

Rodzaj napędu

elektryczny, awaryjny ręczny

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Śluza Okole”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Śluza Okole”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Śluza Okole”
Ziemia53°08′11″N 17°58′04″E/53,136389 17,967778
Multimedia w Wikimedia Commons
Śluza Okole
Widok od strony awanportu górnego
Bydgoski Tramwaj Wodny w awanporcie
Widok od strony awanportu dolnego
Komora
Galerie przy zbiorniku oszczędnościowym
Silnik elektryczny do napędu wrót
Wrota w zbliżeniu
Zbiornik oszczędnościowy

zabytek Śluza Okole – śluza na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy.

Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych Kanału Bydgoskiego, zarządzaną przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Jest to śluza nr 3 drogi wodnej Wisła-Odra, która jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E-70.

Lokalizacja

Śluza znajduje się przy ul. Młyńskiej na osiedlu Okole w Bydgoszczy.

Historia

Śluza została oddana do użytku w 1915 r. podczas przebudowy Kanału Bydgoskiego. Oddano wówczas do użytku nowy dwukilometrowy odcinek kanału, podczas gdy odcinek stary o długości 3,5 km (z pięcioma śluzami) wyłączono z użytku przekształcając go w park.

Z powodu posadowienia na trudnym gruncie (iły poznańskie) śluza ulegała uszkodzeniom w latach 1914 i 1917. W 1921 r. zarysował się bardzo silnie mur głowy dolnej – tak, iż woda, napełniająca komorę nie przeciekała, ale wprost wylewała się. Uszkodzenie to zniwelowano wiosną 1922 r.[1]

W 2005 r. śluzę Okole wraz z budynkami towarzyszącymi wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego[2].

16 kwietnia 2013 ze względu na niebezpieczeństwo katastrofy budowlanej śluza została wyłączona z użytkowania[3]. Po zakończeniu prac zabezpieczających, w dniu 18 czerwca 2013 śluza została otwarta[4]. Zasadniczy remont, którego czas trwania szacowano na rok, miał rozpocząć się w końcu 2015[5], a następnie w II połowie 2016. Ostatecznie remont rozpoczęto 22 września 2017 z terminem zakończenia w końcu października 2018[6][7], który przesuwano kolejno na kwiecień, czerwiec i wreszcie III kwartał 2019[8]. Do opóźnienia przyczynił się ujawniony w czasie remontu zły stan kolejnych fragmentów konstrukcji, w wyniku czego demontaż mechanizmów wymagał wykonania dodatkowych prac, zmian w projekcie i stosowania innych technologii od przewidywanych pierwotnie[9]. Koszt inwestycji, określany pierwotnie na 11,7 mln zł[10], w efekcie wzrósł do 15 mln zł. Zakres robót obejmował remont komory ze ścianami, koroną i dnem oraz górnej i dolnej głowy, a także zbiorników oszczędnościowych (usunięcie z dna skorodowanej warstwy betonu, wykonanie warstwy naprawczej ze szczelinami elastycznymi dylatacji, reprofilacja i impregnacja), galerii obiegowych i kanału ulgowego (zastąpienie koryta upustu ulgowego przez koryto rurociągu, którym nadmiar wody będzie odpływał bezpośrednio do awanportu dolnego)[11]. Zarówno dolne wrota wsporne, jak i górne uchylne zostały zdemontowane, oczyszczone i zakonserwowane farbą antykorozyjną[12]. Prace objęły również zabytkowe budynki maszynowni, sterowni oraz budynek obsługi śluzy. Oczyszczone zostały również obydwa awanporty (górny i dolny). Poprzedni remont, o niewielkim zakresie robót, przeprowadzono w 1995[6]. W toku prac zadbano o zachowanie oryginalnej cegły o niestandardowych wymiarach[13].

Charakterystyka

Jest to śluza betonowa II klasy z okładziną ceglaną. W skład obiektu wchodzą: śluza żeglugowa i dwa zbiorniki oszczędnościowe.

Parametry obiektu spełniają wymogi II klasy wg klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych. Śluza posiada zamknięcia: górne w postaci stalowych, nitowanych wrót klapowych, oraz dolne wrota wsporne, stalowe dwuskrzydłowe. Napęd jest elektryczny i awaryjny ręczny. Praktyczny czas śluzowania wynosi 20 minut. Napełnianie śluzy odbywa się poprzez galerie biegnące wzdłuż budowli, obustronnie w ścianach bocznych. Dwa zbiorniki oszczędnościowe są wykorzystywane w celu zmniejszenia ilości wody potrzebnej do śluzowania i dodatkowo umożliwiają jej wielokrotne użycie. Śluza posiada dodatkowe urządzenia do przepuszczania wody.

Na zamknięciach śluzy znajdują się dwa przejścia technologiczne o szerokości 1,0 m i długości 9,6 m. Kładka na głowie górnej w czasie śluzowana chowa się pod wodę, natomiast kładka na głowie dolnej razem ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki[2].

Poziomy

Śluza umożliwia podniesienie jednostek o 7,58 m, od poziomu 35,88 do 43,46 m n.p.m.

Ciekawostka

W 1968 r. śluza „Okole” stała się scenerią jednego (bądź dwóch)[14] z odcinków serialu Czterej pancerni i pies[15]. Nagrywano w niej scenę, w której Gustlik strzałem z pancerfausta wysadza śluzę w Ritzen (odcinek 15. „Wysoka fala”)[16]. Fakt ten upamiętnia stojąca w pobliżu wieżyczka czołgu o numerze bocznym 102[17][18].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928, s. 69.
  2. ↑ a b Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
  3. ↑ „Bydgoszcz odcięta od wodnego świata, choć miasto od lat zwraca się ku rzece!” .
  4. ↑ Komunikat RZGW Poznań .
  5. ↑ Zabytkowa śluza na Okolu w końcu do remontu! Koszt: 17 mln zł.
  6. ↑ a b Remont śluzy znanej z serialu przełożony na 2018 r.
  7. ↑ Śluza Okole doczekała się remontu. Kanał będzie jak nowy.
  8. ↑ Z tym, że w ramach prób technicznych uruchomiono śluzę 21, 22 i 24 czerwca 2019.
  9. ↑ Przedłuża się remont śluzy Okole. Zdążą na „Ster na Bydgoszcz”?
  10. ↑ Kręcili na niej kultowy serial. Teraz przejdzie remont.
  11. ↑ Byliśmy w środku śluzy Okole. Robi wrażenie.
  12. ↑ Zobacz odwodnioną śluzę Okole z lotu ptaka.
  13. ↑ Stuletnia śluza do remontu za 15 mln zł. Zobacz jak teraz wygląda.
  14. ↑ Zbigniew Kowalewski „Lustro pana von Brenckenhoffa”, Express Bydgoski 22 lipca 2011 .
  15. ↑ Szymon Spandowski „Czterej pancerni w regionie”, Express Bydgoski, Czwartek, 28 Kwietnia 2011.
  16. ↑ Bydgoszcz za zamkniętymi drzwiami. tmmb.pl. ..
  17. ↑ Nieporządek obok czołgu przy śluzie Okole. A miasto organizuje tam wycieczkę
  18. ↑ Bydgoski ratusz robi porządki obok wieżyczki czołgu na Czyżkówku. Nareszcie!

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Bydgoski Węzeł Wodny
cieki i akweny
kanały historyczne
wyspy
śluzy czynne
śluzy nieczynne zabytkowe
śluzy nieistniejące
jazy
kaskady
tamy
mosty i kładki
elektrownie wodne
porty
mariny
obiekty sportowe
tereny zieleni

Herb Bydgoszczy