Alstom

Alstom S.A.

Państwo	Francja
Siedziba	Levallois-Perret, Paryż
Adres	48 rue Albert Dhalenne, 93400 Saint-Ouen-sur-Seine, France
Data założenia	1928
Forma prawna	Société Anonyme
Prezes	Henri Poupart-Lafarge
Zatrudnienie	74 000 (lata 2021/22)
Giełda	Bourse de Paris
ISIN	FR0010220475
Symbol akcji	ALSO, ALO
Położenie na mapie Paryża Alstom S.A.
Położenie na mapie Francji Alstom S.A.
Położenie na mapie Île-de-France Alstom S.A.
48°53′47″N 2°16′25″E/48,896389 2,273611
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Alstom – międzynarodowy koncern działający w sektorze niskoemisyjnego, zrównoważonego transportu. Jeden z globalnych prekursorów kolei dużych prędkości^[1], a obecnie m.in. pociągów zasilanych wodorem^[2] oraz pociągów autonomicznych (ATO – ang. automatic train operation(inne języki))^[3]. Aktualne portfolio produktów Alstom obejmuje m.in. koleje dużych prędkości, pociągi metra, pociągi jednoszynowe oraz tramwaje^[4], a także zintegrowane systemy i usługi w zakresie sterowania ruchem kolejowym (ang. signalling)^[5] oraz rozwiązania w zakresie mobilności cyfrowej^[6]. Na całym świecie w użyciu znajduje się obecnie około 150 tys. pojazdów Alstom^[7].

Alstom jest największym producentem i eksporterem polskiego przemysłu kolejowego^[8]. Zatrudnia w Polsce ponad 4 tys. osób w 9 zakładach^[9]. Od 1997 roku łączna skala inwestycji Alstom w polskie zakłady przekroczyła 1 mld zł^[10]. Grupa bazuje na bogatej tradycji przemysłowej swoich zakładów, takich jak Pafawag (założony w 1833 roku we Wrocławiu), Konstal (założony w 1864 roku w Chorzowie) oraz ZWUS (założony w 1926 roku w Katowicach)^[11]. Alstom wprowadził do Polski m.in. pierwsze pociągi dużych prędkości (Pendolino)^[12] oraz pierwszą sygnalizację ERTMS poziomu 2^[13]. Od 2000 roku w warszawskim metrze jeżdżą pociągi z rodziny Metropolis, produkowane przez Alstom m.in. w zakładzie w Chorzowie^[14]. Wyprodukowane przez zakłady Alstom w Polsce pojazdy szynowe oraz systemy automatyki kolejowej i infrastrukturalnej są eksploatowane w większości europejskich krajów, a także na Bliskim Wschodzie (m.in. pociągi metra w Dubaju i Rijadzie), w Azji, Afryce i Australii^[15][16][17].

Nazwa firmy pochodzi od francuskiego regionu Alzacja (fr. Alsace) i Thomson (nazwisko inżyniera Elihu Thomsona). Główna siedziba Alstom znajduje się we Francji^[18]. W skali całego świata Alstom działa obecnie w 70 krajach i zatrudnia ponad 74 tys. pracowników^[19]. W roku podatkowym zakończonym 31 marca 2022 roku grupa kapitałowa odnotowała około 15,5 mld euro przychodów^[20].

Przedsiębiorstwo powstało w 1928 roku z połączenia dwóch podmiotów:

• oddziału francuskiej firmy Société Alsacienne de Constructions Mécaniques(inne języki) zajmującej się produkcją lokomotyw,
• francusko-amerykańskiej spółki Thomson-Houston(inne języki), specjalizującej się w trakcji elektrycznej.
• W okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej firma Alsthom wybudowała w Stalowej Woli elektrownię termiczną o mocy 40 MW i w Rożnowie elektrownię wodną o mocy 50 MW.

W 1976 roku firma Compagnie Générale d’Électricité de Nancy(inne języki), która przejęła Alcatel 10 lat wcześniej, wchłonęła również Alsthom^[21].

W 1988 roku doszło do fuzji przedsiębiorstwa z działem maszyn ciężkich brytyjskiego koncernu General Electric Company plc(inne języki). Alcatel pozostał częścią GCE. GEC i CGE(inne języki) zdecydowały się skupić na swojej podstawowej działalności – elektronice wojskowej w przypadku GEC (nazwę zmieniono w 1999 roku na Marconi Plc(inne języki)) oraz telekomunikacji w przypadku Alcatela. Skutkiem tego obydwa przedsiębiorstwa pozbyły się większości (52%) udziałów w GEC Alsthom, zostawiając sobie po 24% akcji. Była to największa operacja wprowadzania spółki europejskiej na giełdę (nie licząc prywatyzacji). W ten sposób powstała niezależna spółka GEC Alsthom.

Obecną nazwę przedsiębiorstwo przyjęło w 1998 roku. Zmiana miała na celu ułatwienie wymowy tej nazwy we wszystkich krajach, gdzie koncern jest obecny. W 1999 roku Alstom utworzył wspólnie z ABB spółkę zależną ABB Alstom Power, zajmującą się systemami produkcji energii^[22]. Niedługo później Alstom przejął całość udziałów w tej spółce. W roku 2001 Alcatel pozbył się swojej części udziałów (24%) w Alstom^[23]. Spółka nękana od czasu wejścia na giełdę problemami z niewystarczającym kapitałem, później pogłębionymi kłopotami z turbinami gazowymi dużej mocy, znalazła się w bardzo trudnej sytuacji pod koniec 2004 roku. Z kłopotów wydobyła się dzięki wsparciu rządu Francji. 4 stycznia 2006 roku Alstom pozbył się swoich stoczni na rzecz międzynarodowego koncernu stoczniowego z siedzibą w Oslo – Aker Yards(inne języki)^[24][25]. W 2015 roku General Electric zakupiło część koncernu Alstom, przejmując między innymi zakłady w Elblągu produkujące turbiny i elementy stalowe wielkogabarytowe, w tym przęsła mostów^[26][27]. Od tego czasu Alstom skupia się na rozwoju technologii dla sektora kolejowego. W 2021 roku Alstom zakończył przejmowanie przedsiębiorstwa Bombardier Transportation^[28].

• Pociągi dużych prędkości TGV, AGV, Pendolino
• Lokomotywy spalinowe i elektryczne z rodziny Prima, Traxx
• Pociągi metra Metropolis
• Pociągi Coradia, Adelante, X’trapolis, Twindexx
• Tramwaje Citadis
• Urządzenia i systemy sterowania ruchem kolejowym, stosowane we wszystkich rodzajach linii i pojazdów szynowych na całym świecie
• Autobusy elektryczne Aptis
• transatlantyk Queen Mary 2

Rekord prędkości maksymalnej pojazdu szynowego, wynoszący 574,8 km/h, został ustanowiony 3 kwietnia 2007 we Francji przez TGV V150. Konkurencją dla pociągów firmy Alstom są między innymi niemieckie Siemens Velaro oraz japońskie Shinkansen serii E955, produkowane na potrzeby Tajwanu i Chin (prędkość konstrukcyjna E955 podczas testów w 2007 wyniosła 405 km/h).

Alstom intensywnie rozwija technologie pociągów autonomicznych (ATO – ang. automatic train operation). Wyprodukowane przez Alstom autonomiczne pociągi są eksploatowane m.in. w metrze w Paryżu^[29] oraz na trasie do lotniska w Phoenix w USA^[30]. W 2022 Alstom zaprezentował w pobliżu miasta Breda w Holandii najwyższy stopień automatyzacji (GoA4) w lokomotywach manewrowych^[31]. Testy zostały przeprowadzone we współpracy z holenderskim zarządcą infrastruktury ProRail i belgijskim przewoźnikiem kolejowym Lineas^[32].

Alstom jest też pionierem rozwoju pociągów zasilanych wodorem. W 2022 roku w Dolnej Saksonii, pomiędzy miastami Cuxhaven, Bremerhaven, Bremervörde i Buxtehude, zaprezentowano pierwszą na świecie trasę pasażerską, która będzie obsługiwana wyłącznie pociągami wodorowymi^[33]. Wykorzystywane na tej trasie pociągi spalinowe są stopniowo zastępowane zasilanymi wodorem pociągami regionalnymi Coradia iLint wyprodukowanymi przez Alstom i należącymi do Landesnahverkehrsgesellschaft Niedersachsen (LNVG)(inne języki)^[34].

Alstom jest obecny w Polsce od 1997 roku. Od 2023 działa jako jedna spółka Alstom Polska S.A. z oddziałami w Warszawie, Chorzowie, Katowicach i Wrocławiu^[35][36]. Posiada zakłady produkcji taboru kolejowego i komponentów w Chorzowie, Wrocławiu, Świętochłowicach i Nadarzynie; zakład produkcji systemów sterowania ruchem kolejowym w Katowicach; oraz centra serwisowe Pendolino (Warszawa), Traxx i Twindexx (Warszawa) i Traxx (Toruń)^[37][38][39]. Łącznie Alstom zatrudnia w Polsce ponad 4 tys. osób^[40].

W Warszawie znajduje się też centrala Alstom na Europę Środkowo-Wschodnią^[41].

Największy zakład produkcji taboru kolejowego w strukturach Alstom w Polsce^[42]. W ramach międzynarodowej Grupy Alstom jest wiodącym zakładem oraz centrum kompetencyjnym, specjalizującym się w projektowaniu i produkcji m.in. pociągów metra i pociągów regionalnych, a także komponentów do transportu podmiejskiego i komunikacji miejskiej^[43]. Wyprodukowane w ostatnich latach przez chorzowski zakład składy są eksploatowane m.in. w Niemczech, Holandii, Włoszech, Francji, a także w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (metro w Dubaju) i Arabii Saudyjskiej (metro w Rijadzie)^{[43][44][45][46]}.

Zakład powstał w 1864 jako część Huty Królewskiej^[47]. Po II wojnie światowej, jako Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Konstal, był głównym dostawcą tramwajów, taboru kolejowego oraz różnego rodzaju konstrukcji stalowych w Polsce^[48]. Od 1997 zakład działa jako Alstom Konstal. Obecnie zatrudnia około 2 tys. osób^[42].

Zakład specjalizuje się w produkcji lokomotyw oraz pojazdów pasażerskich, produkuje również nadwozia do pociągów dużych prędkości oraz ramy wózków do różnego typów pojazdów szynowych^[49]. We Wrocławiu powstały m.in. nadwozia i ramy wózków dla pociągów dużych prędkości ICE4, nadwozia lokomotyw Traxx 3 DC/AC/MSl i ALP Dual Power, ramy wózków Flexx Power Universal i wózki Flexx Eco i Compact^{[50][51][52][53]}. W 2022 w zakładzie uruchomiono nowoczesną linię spawania aluminium^[54].

Zakład powstał w 1833 i jest jednym z najstarszych zakładów produkcji taboru kolejowego w Europie^[55]. Do 1997 działał jako Państwowa Fabryka Wagonów (Pafawag), specjalizował się w produkcji elektrowozów, elektrycznych zespołów trakcyjnych i wagonów kolejowych^[56]. W strukturach Alstom w Polsce od 2021^[57]. Obecnie zatrudnia ponad 1 tys. pracowników^[58].

Jeden z największych w Europie producentów systemów i urządzeń sterowania ruchem kolejowym^[59]. Zakład wdrożył ponad 200 konwencjonalnych komputerowych systemów sterowania ruchem, ponad 100 systemów urządzeń pokładowych ETCS, 30 lokalnych centrów sterowania, ponad 700 systemów blokady liniowej, ponad 1700 systemów sygnalizacji przejazdowej, a także systemy bezpieczeństwa i automatyki dla ruchu metra w Warszawie i Pradze^[60]. Jako pierwszy w Polsce zaimplementował na 9 polskich liniach system ERTMS poziomu 2^[61].

Zakład powstał w 1926 jako Zachodnio-Polska Budowa Telefonów (Zapotel). Po II wojnie światowej działał jako Zakłady Wytwórcze Urządzeń Sygnalizacyjnych (ZWUS)^[62]. Od 2021 w strukturach Alstom w Polsce jako Alstom ZWUS. Zatrudnia prawie 1 tys. pracowników^[63].

Do roku 2015, tj. do czasu nabycia sektora energetycznego przez GE, Alstom w Polsce był reprezentowany także przez Alstom Power Sp. z o.o. w Warszawie z oddziałami we Wrocławiu i Elblągu oraz biurem w Łodzi (producent turbin parowych i gazowych, generatorów oraz odlewów turbinowych i okrętowych)^[64] oraz Alstom Power Flowsystems (producent rurociągów preizolowanych)^[65].

W okresie II Rzeczypospolitej dyrektorem oddziału przedsiębiorstwa „Als-Thom” w Polsce, z siedzibą przy ulicy Dworcowej 16 w Katowicach, był mjr inż. Maryan Esman^[66][67].

• Strona oficjalna