Buckminsterfulleren

W ramach Buckminsterfulleren istotne jest przeanalizowanie i zrozumienie różnych aspektów związanych z tym tematem. Od swoich początków do dzisiejszego wpływu Buckminsterfulleren był przedmiotem debat i badań w różnych dziedzinach wiedzy. Jego wpływ na społeczeństwo, znaczenie w dziedzinie kultury i ewolucja w czasie to tylko niektóre z wymiarów, które zostaną omówione w tym artykule. Podobnie zbadane zostaną liczne perspektywy i opinie, które pojawiły się wokół Buckminsterfulleren, aby zapewnić kompleksowy i obiektywny pogląd na tę kwestię.

Buckminsterfulleren
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

Buckyball; Fulleren-C60; fulleren

Skład chemiczny

C

Układ krystalograficzny

regularny

Gęstość

1,65 g/cm³

Struktura krystaliczna

Buckminsterfulleren (lub buckyball) – fuleren C60 o kształcie kulistym. Posiada klatkową strukturę krystaliczną (dwudziestościan ścięty) przypominającą piłkę nożną, utworzoną z dwudziestu sześciokątów i dwunastu pięciokątów, z atomem węgla na każdym wierzchołku i wiązaniem na każdej krawędzi.

Pierwszy raz świadomie wytworzony sztucznie w 1985 przez zespół w składzie: Harold Kroto, James R. Heath, Sean O’Brien, Robert Curl i Richard Smalley na Uniwersytecie Rice[1]. Kroto, Curl i Smalley zostali uhonorowani w 1996 Nagrodą Nobla za ich wkład w odkrycie buckminsterfullerenu oraz fulerenów ogólnie. Buckminsterfulleren jest najczęściej występującą w naturze cząsteczką fulerenu, w niewielkich ilościach można go znaleźć w zwykłej sadzy[2][3]. W stanie stałym oraz lotnym występuje w przestrzeni kosmicznej[4].

Buckminsterfulleren jest największym znanym obiektem wykazującym dualizm korpuskularno-falowy[5]. Jego odkrycie zapoczątkowało badania nowej dziedziny w chemii – fulerenów.

Etymologia

Nazwa Buckminsterfulleren pochodzi od imienia i nazwiska futurysty i architekta Buckminstera Fullera. Jedna z jego konstrukcji – kopuła geodezyjna jest łudząco podobna do struktury C60. Potocznie konstrukcja architektoniczna Fullera bywa w języku angielskim nazywana buckyball lub fulleren, pierwsza nazwa przyjęła się również jako alternatywna nazwa Buckminsterfullerenu, a nazwa fulereny jako nazwa całej rodziny cząstek[6].

Przypisy

  1. ↑ H.W. Kroto, J.R. Heath, S.C. O’Brien, R.F. Curla i inni. C60: Buckminsterfullerene. „Nature”. 318, s. 162–163, 1985. DOI: 10.1038/318162a0. Bibcode: 1985Natur.318..162K. (ang.). 
  2. ↑ J.B. Howard, J.T. McKinnon, Y. Makarovsky, A.L. Lafleur i inni. Fullerenes C60 and C70 in flames. „Nature”. 352, s. 139–141, 1991. DOI: 10.1038/352139a0. PMID: 2067575. Bibcode: 1991Natur.352..139H. (ang.). 
  3. ↑ J. Howard, A Lafleur, Y. Makarovsky, S. Mitra i inni. Fullerenes synthesis in combustion. „Carbon”. 30, s. 1183, 1992. DOI: 10.1016/0008-6223(92)90061-Z. 
  4. ↑ Space.com: Tiny ‘Soccer Ball’ Space Molecules Could Equal 10,000 Mount Everests. 22 lutego 2012. .
  5. ↑ M. Arndt, O. Nairz, J. Vos-Andreae, C. Keller i inni. Wave-particle duality of C(60) molecules. „Nature”. 401 (6754), s. 680–682, 1999. DOI: 10.1038/44348. PMID: 18494170. 
  6. ↑ The AZo Journal of Materials Online. AZoM™.com: Buckminsterfullerene and Buckyballs. 15 lipca 2006. .