Buk Anton

W dzisiejszym świecie Buk Anton zyskał nieuniknione znaczenie. Jej wpływ jest odczuwalny we wszystkich obszarach życia, od polityki po technologię, kulturę i rozrywkę. Buk Anton wywołał żarliwe debaty, wygenerował głębokie zmiany i nadał kurs wielu wydarzeniom. W tym artykule zbadamy zjawisko Buk Anton, analizując jego wiele aspektów i badając jego wpływ na współczesne społeczeństwo.

buk Anton
pomnik przyrody ustanowiony 2 stycznia 1996
Ilustracja
Anton (na drugim planie) i Antonek (z przodu) na placu Pod Lipami w połowie 2020 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Lokalizacja

Katowice

Nazwa systematyczna

Fagus sylvatica L.

Obwód

345 cm

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, po prawej znajduje się punkt z opisem „buk Anton”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „buk Anton”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „buk Anton”
Ziemia50°13′18,4″N 19°03′57,7″E/50,221778 19,066028
Multimedia w Wikimedia Commons

Buk Anton – pomnik przyrody na placu Pod Lipami w Katowicach, położony w środkowej części dzielnicy Giszowiec. Jest to drzewo z gatunku buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.)[1] o pierśnicy 345 cm[2]. Został on ustanowiony pomnikiem przyrody na podstawie rozporządzenia Wojewody Katowickiego z dnia 2 stycznia 1996 roku[3]. W 2024 roku resztki pnia buka zostały ścięte.

Historia

Buk Anton w 2010 roku (po prawej)
Tablice upamiętniające zdobycie II miejsca w konkursie na Drzewo Roku 2011 i nadanie imienia Anton

Buk Anton znajdował się na centralnym placu powstałego w latach 1907–1910 roku osiedla patronackiego Giszowiec[4]. Samo zaś drzewo zostało posadzone w 1907 roku[5]. 2 stycznia 1996 roku buk został ustanowiony pomnikiem przyrody[3].

W 2010 roku w szkołach na terenie Giszowca zorganizowano konkurs na nazwę pomnikowego buku. W rezultacie wybrano imię Anton[2]. Nawiązuje to do inicjatora budowy osiedla i ówczesnego dyrektora generalnego spółki Georg von Giesches Erben – Antona Uthemanna[6]. W tej okazji wmurowano pamiątkową tablicę, którą później skradziono. Została ona w późniejszym czasie odnaleziona przez jednego z mieszkańców[2].

Uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 51 zgłosiły Antona do konkursu na Drzewo Roku, organizowanego przez Klub Gaja[7]. Plebiscyt ten rozpoczął się 1 czerwca 2011 roku. Po blisko dwóch tygodniach Anton był faworytem do wygrania konkursu[8]. Ostatecznie, buk Anton zdobył w 2011 roku drugie miejsce w konkursie na Drzewo Roku 2011. Uzyskał on wówczas 3170 głosów[9].

Anton w 2015 roku zaczął obumierać. Zakład Zieleni Miejskiej w Katowicach rozpoczął prace ratunkowe drzewa, dostarczające nawozy i składniki mineralne[5]. Wykonano również specjalne zastrzyki celem jego wzmocnienia, lecz te działania nie pomogło bukowi[10]. Według zleconych ekspertyz, podłoże pod którym rośnie buk nie jest dla niego odpowiednie, a także jest skażone jest wieloma minerałami[5]. Anton nie został wówczas całkowicie ścięty, lecz zostały usunięte jedynie suche gałęzie, będące zagrożeniem dla przechodzących pod nim przechodniów[11].

25 października 2016 roku dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 51 oraz Miejskiego Przedszkola nr 59, w ramach inauguracji Święta Drzewa w Giszowcu zorganizowały akcję posadzenia obok pomnikowego Antona nowego drzewa – buka Antonka. Antonek miał wówczas 10 lat[10].

5 listopada 2024 roku pozostałości pnia drzewa ścięto, pozostawiając je w poziomie do naturalnego rozkładu[12].

Przypisy

  1. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: Pomnik przyrody. Buk pospolity (Buk zwyczajny) - Fagus sylvatica. crfop.gdos.gov.pl. . (pol.).
  2. ↑ a b c Beata Pałyga-Zamlewska (red.), Drzewo Roku, Wilkowice: Klub Gaja, 2011, s. 6, ISBN 978-83-61608-80-6 (pol.).
  3. ↑ a b ROZPORZĄDZENIE Nr 2/96 WOJEWODY KATOWICKIEGO z dnia 2 stycznia 1996 r. w sprawie wprowadzenia ochrony indywidualnej w drodze uznania za pomniki przyrody pojedynczych tworów przyrody ożywionej i nieożywionej, na terenie gmin: Tworóg, Kuźnia Raciborska, Pilica oraz miast: Gliwice i Katowice , Dziennik Urzędowy Województwa Katowickiego, 1996, poz. 2 (pol.).
  4. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 73-76.
  5. ↑ a b c Ponadstuletni buk Anton umiera. Drzewo nie zostanie jednak ścięte. katowice.wyborcza.pl, 2015-05-20. . (pol.).
  6. ↑ Joanna Tofilska, Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, s. 28, ISBN 978-83-64356-19-3.
  7. ↑ Buk Anton obumiera. Będzie miał następcę - Antonka. katowice.naszemiasto.pl, 2016-10-24. . (pol.).
  8. ↑ Telewizja Polska: Buk „Anton” faworytem w konkursie na Drzewo Roku. katowice.tvp.pl, 2011-06-13. . . (pol.).
  9. ↑ Klub Gaja: Drzewem Roku w konkursie Klubu Gaja został dąb Grot z Dęblina!. swietodrzewa.pl. . (pol.).
  10. ↑ a b Justyna Przybytek: Ponad 100-letni buk Anton z Giszowca ma młodszego brata - Antonka. katowice.naszemiasto.pl, 2016-10-25. . (pol.).
  11. ↑ Klub Gaja: BUK ANTON UMIERA. swietodrzewa.pl. . (pol.).
  12. ↑ Giszowiec - osiedle ogród: Dzisiaj.... www.facebook.com, 2024-11-05. . (pol.).
Przyroda Katowic
Parki
Kompleksy rekreacyjne
Użytki ekologiczne
Rezerwaty przyrody
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
Lasy i pomniki przyrody
Wzniesienia
Instytucje

Herb Katowic