Czapka – nakrycie głowy, wykonane przeważnie z miękkiego materiału (niekiedy z twardymi wstawkami jak denko lub daszek), którego głównym zadaniem jest ochrona głowy przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi: zimnem, gorącem, deszczem, śniegiem, wiatrem, promieniami słonecznymi itp.
Na kształt, fason i kolor czapki istotny wpływ ma moda panująca w danym czasie i miejscu. Niektóre rodzaje czapek noszone są ze względów religijnych (np. piuska, jarmułka), inne jedynie przy okazjach ceremonialnych (np. infuła). Czapki wojskowe i służb mundurowych mają ściśle określony krój i kolor i mogą być noszone tylko przez uprawnionych przedstawicieli tych służb (przy tym wyróżnia się czapki galowe, używane tylko w przypadku uroczystości i ceremonii, oraz czapki polowe – noszone na co dzień i podczas ćwiczeń).
W Polsce cechy czapnicze istniały od XIV wieku.
Średniowieczny chaperon Futrzana czapka z Wołoszczyzny (XIX w.) Angielska czapka myśliwska – deerstalker Niemiecka czapka marynarska (kapitańska, tzw. czapka księcia Henryka) Współczesna bejsbolówkaW przeglądzie historycznym wyróżnić można następujące rodzaje i typy czapek:
Nazwą „czapka” (lub „czapa”) określa się także grubszą pokrywę (np. lodową lub śniegową) okrywającą jakieś przestrzenie, rzeczy lub przedmioty.
W teorii organizacji termin „czapka” (bądź „czapa”) może także oznaczać jakieś władze nadrzędne (zwykle w odcieniu pejoratywnym).