Dekstran

Wygląd przypnij ukryj Wzór dekstranu

Dekstran – polimer glukozy o wysokim ciężarze cząsteczkowym rozpuszczalny w wodzie, stosowany w medycynie jako płyn krwiozastępczy, w przemyśle spożywczym dekstran jest stosowany jako zagęstnik i emulgator, a w kosmetyce służy jako składnik pudrów i pomadek. Polimer ten może z powodzeniem zastępować gumy i śluzy roślinne używane, np. do klejenia. Jest też wykorzystywany w drukarstwie tkanin, w przemyśle fotograficznym, jako dodatek do papieru i mas plastycznych oraz surowiec przy wyrobie tabletek i kapsułek. Wytwarzany jest ze śluzu pokrywającego komórki bakterii Leuconostoc mesenteroides.

Farmakokinetyka

Dekstran podawany jest we wlewie dożylnym. Czas półtrwania wynosi 6 - 8 h. Wydalanie następuje głównie przez nerki (w mniejszym stopniu biorą w nim udział płuca). Niewydalony dekstran ulega metabolizmowi w wątrobie do dwutlenku węgla i wody. Nie przenika przez barierę krew-mózg.

Mechanizm działania

Do podaniu i.v. podnosi ciśnienie osmotyczne i zwiększa objętość osocza (1 g dekstranu wiąże 20 ml wody). Ponadto zmniejsza lepkość krwi (przeciwdziała to agregacji krwinek). Trzeba jednak pamiętać, że dekstran nie ma właściwości wiązania i przenoszenia tlenu, dlatego nie może być stosowany jako substytut pełnej krwi.

Wskazania

• wstrząs hipowolemiczny,
• profilaktyka żylno-zakrzepowa u pacjentów poddanych zabiegom operacyjnym, a obciążonych ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych,
• w zaburzeniach mikrokrążenia − jako środek poprawiający właściwości reologiczne krwi,
• w okulistyce - w zespole suchego oka.

Działania niepożądane

• objawy przeciążenia układu krążenia przy zbyt szybkim podaniu,
• wstrząs anafilaktyczny,
• nudności, wymioty.

Interakcje

Płynów infuzyjnych zawierających dekstran nie należy podawać równocześnie z ampicyliną, kwasem askorbinowym, chlorpromazyną, barbituranami i prometazyną, ponieważ mogą tworzyć się połączenia kompleksowe lub lek może ulec wytrąceniu.

Przetaczanie krwi a wiara

Propagowany przez Świadków Jehowy jako alternatywa dla transfuzji krwi.

Przypisy

1. ↑ MałgorzataM. Pleszczyńska MałgorzataM., Dekstran i dekstranazy – źródła mikrobiologiczne, właściwości i zastosowanie, „Biotechnologia”, 47 (4), 1999, s. 45–61  .
2. ↑ * Inne rozwiązania, Jak krew może ocalić twoje życie?, Watch Tower Bible and Tract Society, 1990, s. 13–17 .???
3. ↑ Rosnąca popularność bezkrwawej medycyny, „Przebudźcie się!”, Watch Tower Bible and Tract Society, 8 stycznia 2000, s. 7–11, ISSN 1234-1169 .
4. ↑ Krew, Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2, Towarzystwo Strażnica, 2001, s. 139-144, ISBN 83-86930-47-0 .???

Bibliografia

• Indeks leków medycyny praktycznej. Wydanie I. Kraków, 2006 r.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

• p
• d
• e

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC) B05: Preparaty krwiozastępcze i roztwory do wlewów

B05A – Krew i preparaty krwiopochodne	B05AA – Preparaty krwiozastępcze i frakcje białkowe osocza albuminy inne frakcje białkowe osocza fluorokarbonowe substytuty krwi dekstran żelatyna hydroksyetyloskrobia krosfumaryl hemoglobiny rafimer hemoglobiny glutamer hemoglobiny B05AX – Inne preparaty krwiopochodne erytrocyty trombocyty osocze krwi komórki macierzyste z krwi pępowinowej
B05B – Roztwory do wlewów dożylnych	B05BA – Roztwory do żywienia pozajelitowego aminokwasy emulsje tłuszczowe węglowodany hydrolizaty białkowe B05BB – Roztwory wpływające na równowagę elektrolitową elektrolity elektrolity w połączeniu z węglowodanami trometamol B05BC – Roztwory wywołujące diurezę osmotyczną mannitol karbamid
B05C – Roztwory do płukania	B05CA – Środki przeciwinfekcyjne cetylpirydynium chloroheksydyna nitrofural sulfametizol taurolidyna kwas migdałowy noksytiolina mleczan etakrydyny neomycyna B05CB – Roztwory soli chlorek sodu cytrynian sodu cytrynian magnezu wodorowęglan sodu B05CX – Inne roztwory do płukania glukoza sorbitol glicyna mannitol
B05X – Dożylne roztwory uzupełniające	B05XA – Roztwory elektrolitowe chlorek potasu wodorowęglan sodu chlorek sodu chlorek amonu siarczan magnezu fosforan potasu chlorek wapnia octan sodu fosforan sodu fosforan magnezu chlorek magnezu chlorek cynku kwas solny glicerofosforan sodu mleczan potasu roztwory kardioplegiczne octan potasu siarczan cynku glukonian wapnia selenian sodu połączenia elektrolitów elektrolity w połączeniach z innymi lekami B05XB – Aminokwasy chlorowodorek argininy glutaminian alaniny lizyna B05XX – Inne uzupełniające roztwory dożylne trometamol

Kontrola autorytatywna (strukturalna klasa indywiduów chemicznych):

• GND: 4012000-4
• J9U: 987007550683905171

Encyklopedia internetowa:

• Britannica: science/dextran
• NE.se: dextran
• SNL: dekstran
• identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 14318