Douglas Fairbanks

Ten artykuł dotyczy aktora, gwiazdora kina niemego i „Złotej Ery Hollywood”. Zobacz też: Douglas Fairbanks Jr. – jego syn, również aktor.

Douglas Fairbanks

Douglas Fairbanks (ok. 1920)
Imię i nazwisko	Douglas Elton Thomas Ullman
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1883 Denver
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1939 Santa Monica
Zawód	aktor
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Douglas Fairbanks, właśc. Douglas Elton Thomas Ullman (ur. 23 maja 1883 w Denver, zm. 12 grudnia 1939 w Santa Monica) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Współzałożyciel pierwszej niezależnej wytwórni filmowej United Artists (1919)^[1] i Amerykańskiej Akademii Filmowej (1927). Zasłynął jako odtwórca ról nieustraszonych bohaterów w filmach przygodowych, wcielał się w postacie: Zorro, D’Artagnana, Robin Hooda czy Don Juana.

Od piątego roku życia był wychowywany tylko przez matkę, która utrzymywała raczej chłodne stosunki z jego ojcem. W wieku 12 lat zainteresował się teatrem amatorskim, następnie pobierał nauki w Colorado School of Mines. W 1900 przeniósł się z matką do Nowego Jorku, gdzie uczył się na Uniwersytecie Harvarda oraz pracował jako dubler w wędrownym teatrze^[2]. Poza tym podróżował m.in. po Europie^[2], pracował na statku, był sprzedawcą w sklepie z narzędziami i handlowcem na Wall Street.

W 1902 zadebiutował jako aktor na Broadwayu^[3]. Po pięciu latach zostawił teatr i ożenił się z Beth Sully, córką miejscowego przedsiębiorcy Daniela J. Sully’ego^[3]. Niespełna rok później znów zajął się aktorstwem, gdy się okazało, że jego teść zbankrutował. W 1915 przeniósł się do Hollywood i podpisał kontrakt z wytwórnią Triangle Picture pod przewodnictwem producenta Davida W. Griffitha^[3]. Mimo że już w przeciągu roku stworzył własny zespół produkcyjny, ciągle był obsadzany głównie w komediach towarzyskich. W 1917 odbył trasę po kraju w ramach wojennego programu propagandowego Liberty Loans^[4]. W 1920 Fred Niblo obsadził go w głównej roli w filmie Znak Zorro, a dzięki roli kalifornijskiego arystokraty, który zakłada czarną maskę, aby bronić ojczyzny przed administracją gubernatorską, zyskał ogromne uznanie widzów.

Po sukcesie w roli Zorro zaczął regularnie występować w filmach z gatunku „płaszcza i szpady”. Grał głównie bohaterów, który walczyli ze złem, a w nagrodę dostawali miłość kobiety. Z Fredem Niblo zrealizował kolejne filmy mieszczące się w tych kryteriach, m.in.: Trzech muszkieterów, Człowiek z biczem, Robin Hood i Złodziej z Bagdadu, dzięki którym uzyskał status gwiazdy. Zachwycał widzów nie tylko energią, temperamentem czy zuchwałością, ale też sprawnością fizyczną – wszystkie sceny kaskaderskie wykonywał sam i w trakcie kariery nie korzystał z pomocy kaskadera (z wyjątkiem pracy przy filmie Czarny pirat , przy którym zastąpił go kaskader w scenach zjazdów na linie i zjazdów po maszcie statku, ponieważ kontrakt nie pozwalał aktorowi ryzykować życiem). 16 maja 1928 wręczał Oscary na pierwszej w historii gali rozdania nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej.

W pierwszej połowie lat 30. wystąpił w filmach: Terra Melophon Magazin Nr. 1 (1930), Reaching for the Moon (1930), Mr. Robinson Crusoe (1932), Prywatne życie Don Juana (1934) i Kalif Bagdadu (1937), po czym wycofał się z zawodu.

Był trzykrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa, z Anną Beth Sully, miał syna Douglasa (1909–2000), który również był aktorem^[1] i, podobnie jak ojciec, zmarł na atak serca, choć w sędziwym wieku^[5]. W 1918 rozwiódł się z Sully^[6]. 28 marca 1920 poślubił aktorkę Mary Pickford^[7]. Choć ich małżeństwo było uznawane przez prasę za wzorcowe, hollywoodzka śmietanka towarzyska nazywała ich „Pickfair” (od nazwisk obojga), a podczas podróży poślubnej po krajach Europy byli witani przez tłumy wielbicieli, to 10 stycznia 1936 się rozwiedli^[8]. 7 marca 1936 w Paryżu poślubił Sylvię Ashley^[9].

• Ciekawy hołd postaci Fairbanksa złożył znany reżyser David Lean w filmie Podróż do Indii (1984). Jedna z postaci po wykonaniu kilku akrobatycznych wyczynów krzyczy: „Jestem Douglas Fairbanks!”.
• Kate Bush wspomina go w utworze Moments of Pleasure".

• Around the World in 80 Minutes with Douglas Fairbanks (1931)
• Arizona (1918)

• Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej

• Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005. ISBN 83-89533-37-5.

• Douglas Fairbanks w bazie IMDb (ang.)
• Douglas Fairbanks w bazie Filmweb