Eksaleiptron
W dzisiejszym świecie Eksaleiptron stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu dużej liczby osób. Od momentu pojawienia się Eksaleiptron przykuł uwagę różnych sektorów społeczeństwa, wywołując debaty, sprzeczne opinie i ciągłe zainteresowanie zdobywaniem większej wiedzy na ten temat. Jego wpływ przekroczył granice i zaowocował dużą liczbą badań i publikacji mających na celu zgłębienie jego różnych aspektów. Eksaleiptron zdołał zająć poczesne miejsce w mediach i programie politycznym, do niego podchodzi się z wielu perspektyw i generuje niekończące się opinie i stanowiska. W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Eksaleiptron, badając jego pochodzenie, ewolucję i wpływ na dzisiejsze społeczeństwo.
_MET_DP1863.jpg)
Eksaleiptron (stgr. ἐξάλειπτρον, lm eksaleiptra) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego używanego jako płaski pojemnik na wonności.
Obecnie wyróżniane są dwie szczególne jego postacie, takie jak plemochoe[1] oraz koton[2], wcześniej uważane za całkiem odrębne użytkowe formy ceramiczne.
Charakterystyka
Jego nazwa pochodzi od słowa oznaczającego „namaścić”. Określa naczynie w kształcie niskiej misy, o dobrze wymodelowanej górnej części brzuśca, z płaską pokrywką oraz górnym uchwytem, mające niską lub podwyższoną podstawę. W naczyniach tego rodzaju trzymano wonne płyny, np. olejki używane do celów kosmetycznych, podczas ceremonii religijnych i pogrzebowych. W literaturze przedmiotu spotykane jest stosowanie nazwy „plemochoe” dla formy z podwyższoną podstawą (stgr. πλημοχόη plēmochoḗ) oraz koton dla formy pozbawionej podstawy (stgr. κώθων kṓthōn). W nauce przejawia się tendencja do nazywania eksaleiptronem płaskiej formy bez podstawy, wytwarzanej w Koryncie, a odnoszenie określenia „plemochoe” do formy attyckiej, osadzonej na wysokiej podstawie i uzupełnionej pokrywką[3].
Cechą charakterystyczną naczynia jest znacznie wgłębiony brzeg wylewu, co zapewne miało zapobiegać rozlewaniu się zawartości (płynu). Forma ta pojawia się w malunkach na starogreckich naczyniach, często w kontekście składanych przez kobiety ofiar grobowych. Eksaleiptra pojawiają się pod koniec VI wieku p.n.e., w malarstwie wazowym przedstawiane są do drugiej połowy V w. p.n.e. Znane są też egzemplarze wykonane w marmurze[4].
-
Wczesny koton beocki, poł. VI w. p.n.e. (Metropolitan Museum of Art) -
Koton czerwonofigurowy, Kynuria, 410–400 p.n.e. (Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach) -
Koton (Muzeum archeologiczne, Palermo) -
Plemochoe attycka, ok. 580–570 p.n.e. (Museum of Fine Arts w Bostonie) -
Plemochoe attycka, koniec VI w. p.n.e. (Metropolitan Museum of Art)
_MET_DP-12864-003.jpg)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wolfgang Schiering: Die griechischen Tongefäße. Gestalt, Bestimmung und Formenwandel. Berlin: Gebr. Mann, 1983, s. 151.
- ↑ Andrea Gorys:Wörterbuch der Archäologie. München: Deutscher Taschenbuch-Verlag, 1997, s. 243.
- ↑ Exaleiptron. kerameikos.org. . (ang.).
- ↑ Plemochoe. perseus.tufts.edu. . (ang.).
| Naczynia na wino | |
|---|---|
| Naczynia na wodę | |
| Naczynia do mieszania | |
| Do gotowania | |
| Zastawa stołowa | |
| Na wonności, substancje oleiste; weselne |
|
| Ceramika rytualna | |
| Przechowywanie i inne | |
| Inne | |
| Techniki | |
| Malarstwo wazowe |
