Ferdinand Marcos

Ferdinand Marcos

Data i miejsce urodzenia	11 września 1917 Sarrat
Data i miejsce śmierci	28 września 1989 Honolulu
10. Prezydent Filipin
Okres	od 30 grudnia 1965 do 25 lutego 1986
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Diosdado Macapagal
Następca	Corazon Aquino
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.

Uwagi: biografia jest pełna kwestii co najmniej wątpliwych encyklopedycznie, domysłów itp.., często nie popartych źródłami - zwłaszcza z jego obalenia.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ferdinand Edralin Marcos (ur. 11 września 1917 w Sarrat, zm. 28 września 1989 w Honolulu) – filipiński polityk, deputowany do Izby Reprezentantów (1949–1959), senator (1959–1965) i przewodniczący Senatu (1963–1965). Prezydent i dyktator Filipin w latach 1965–1986^[1].

Mąż Imeldy Marcos i ojciec 17. prezydenta Filipin Ferdinanda Marcosa Jr.

Urodził się w 1917 roku w Sarrat na północy wyspy Luzon. Uczęszczał do szkoły w Manili. W 1939 roku ukończył z wyróżnieniem wydział prawa Uniwersytetu Filipińskiego. W czasie II wojny światowej służył w armii filipińskiej. Został wzięty do niewoli japońskiej i zmuszony do wzięcia udziału w tak zwanym marszu śmierci z Bataan do środkowego Luzonu. Później udało mu się uciec z niewoli. Według jego własnej relacji: aktywnie uczestniczył potem w działaniach filipińskiej, antyjapońskiej partyzantki. Brak jednak innych poświadczonych dowodów na temat jego aktywnego udziału w walce ruchu oporu.

Po wojnie Marcos w latach 1946–1947 pełnił funkcję asystenta Manuela Roxasa, pierwszego prezydenta niepodległych Filipin. W latach 1949–1959 sprawował mandat deputowanego do Izby Reprezentantów, a w latach 1959–1965 zasiadał w senacie. Wkrótce potem rozpoczął starania o uzyskanie nominacji prezydenckiej z ramienia Partii Liberalnej. Wobec braku poparcia liberałów postanowił związać się z Partią Narodową i wystąpić przeciw kandydatowi liberałów Diosdado Macapagalowi. Po zaciętej kampanii wyszedł zwycięsko z konfrontacji wyborczej i 30 grudnia 1965 roku został prezydentem Filipin. Cztery lata później wybrano go ponownie.

Pierwsze dwie kadencje Marcosa znaczą ważne reformy, służące poprawie sytuacji rolnictwa, przemysłu i edukacji. Stopniowo jednak w kraju zaczęły nasilać się różnorakie konflikty i napięcia. W odpowiedzi Marcos 21 września 1972 roku wprowadził stan wyjątkowy i przeprowadził masowe aresztowania politycznych przeciwników. Rozwiązał parlament i wprowadził nową konstytucję, znacznie zwiększającą jego władzę. W styczniu 1981 roku zniósł stan wyjątkowy, w dalszym ciągu jednak sprawował władzę za pomocą dekretów.

Przeciwko dyktatorskim rządom od przełomu lat 60. i 70. walkę prowadziła partyzantka muzułmańska z Narodowego Frontu Wyzwolenia Moro oraz lewicowa skupiona w Nowej Armii Ludowej^[2][3]. Równocześnie przeciwko jego dyktaturze występowała opozycja liberalna z Benigno Aquino na czele, którego Marcos kazał uwięzić. Po ośmiu latach więzienia Aquino, cieszący się dużą popularnością wśród ludności, został zwolniony i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie przeszedł operację serca. Po zakończeniu kuracji zdecydował się powrócić do Filipin. 21 sierpnia 1983 roku został jednak zastrzelony na lotnisku w Manili. Jego śmierć spowodowała wybuch zamieszek w całym kraju. Marcos został zmuszony do powołania komisji śledczej, która ustaliła, że za zamach odpowiedzialny był najwyższy rangą oficer armii filipińskiej, krewny i bliski współpracownik Marcosa – generał Fabian Ver.

Jego wizerunek znajdował się na monecie obiegowej o nominale 5 peso emitowanej w 1975 i 1982 roku^[4].

Starając się umocnić swą pozycję, Marcos zarządził przeprowadzenie wyborów prezydenckich na 15 lutego 1986. Jego główną kontrkandydatką została wdowa po zastrzelonym Aquino – Corazon Aquino. Marcos ogłosił zwycięstwo w wyborach. Opozycja nie uznała rezultatów głosowania, zarzucając masowe oszustwa wyborcze^[5].

22 lutego minister obrony Juan Ponce Enrile i zastępca dowódcy armii generał Fidel Ramos wezwali Marcosa do rezygnacji. Kardynał Jaime Lachica Sin wezwał ludzi do udziału w protestach za pośrednictwem kościelnej rozgłośni Radio Veritas. W następnych dniach setki tysięcy ludzi demonstrowało na ulicach Manili. Wśród nich było wielu księży i zakonnic, którzy demonstrowali w nocnej procesji przed pałacem prezydenckim, niosąc replikę patronki Filipin Matki Bożej Różańcowej. Część oddziałów, wysłanych przez Marcosa do stłumienia protestów, przeszła na stronę demonstrantów. Wydarzenia zyskały miano rewolucji różańcowej^[5][6].

Corazon Aquino została zaprzysiężona na prezydenta 25 lutego 1986 roku. Równocześnie w pałacu prezydenckim odbyło się zaprzysiężenie Marcosa. Jednak tego samego dnia wieczorem, za radą amerykańskiego senatora Paula Laxalta, zdecydował się na ucieczkę z kraju wraz z rodziną. Administracja Reagana dostarczyła mu samolot wojskowy, którym dotarł na wyspę Guam, a niedługo później na Hawaje^[5].

Marcos w ostatnich latach życia cierpiał na toczeń rumieniowaty układowy oraz chorobę nerek w związku z czym przebył dwa przeszczepy^[7]. Zmarł na atak serca 28 września 1989 roku w szpitalu St. Francis Medical Center w Honolulu na Hawajach, gdzie był hospitalizowany od 9 miesięcy^[7][8][9]. Pochowany został 15 października 1989 w tym samym mieście^[10]. Jego ciało zostało przetransportowane na Filipiny w 1992 roku. Spoczął w szklanej trumnie, wystawionej na publiczny widok w mauzoleum w Batac. Po wyrażeniu zgody przez prezydenta Duterte, 17 września 2016 Marcos został pochowany na cmentarzu bohaterów w Manili^[11].

• Prezydenci Filipin

• Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000.

• Biografia Ferdinanda Marcosa. orientalem.pl. .
• Życie po życiu Ferdinanda M.. stefanicki.com. .