Goryczel

W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Goryczel. Niezależnie od tego, czy jesteś ekspertem w danej dziedzinie, czy też szukasz informacji po raz pierwszy, ten artykuł ma na celu dostarczenie Ci głębszej wiedzy na ten temat. Od wpływu na społeczeństwo po zastosowania w świecie rzeczywistym – zbadamy wszystkie istotne aspekty, które sprawiają, że Goryczel jest tematem interesującym osoby w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. Przygotuj się na pełną i szczegółową analizę, która pozwoli Ci lepiej zrozumieć Goryczel.

Goryczel
Ilustracja
Morfologia (goryczel jastrzębcowaty)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

goryczel

Nazwa systematyczna
Picris L.
Sp. Pl. 792. 1753
Typ nomenklatoryczny

Picris hieracioides L.[3]

Synonimy
  • Choeroseris Link
  • Closirospermum Neck. ex Rupr.
  • Deckera Sch.Bip.
  • Fidelia Sch.Bip.
  • Hagioseris Boiss.
  • Medicusia Moench
  • Ptilosia Tausch
  • Spitzelia Sch.Bip.[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan goryczela jastrzębcowatego
Picris albida

Goryczel (Picris L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należy do niego 46 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Stary Świat i Australię. W Polsce występuje jeden gatunek rodzimy z tego rodzaju – goryczel jastrzębcowaty Picris hieracioides. Picris asplenioides wykorzystywany był w starożytnym Egipcie w rytuałach pogrzebowych[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w rejonie Morza Śródziemnego, gdzie wraz z Azją południowo-zachodnią rośnie większość jego przedstawicieli[5][6]. Drugie centrum zróżnicowania stanowi Australia[6]. W Europie rośnie 12 gatunków[5] (brak ich w północnej części kontynentu)[4]. Przedstawiciele rodzaju występują poza tym w północnej Afryce, na południu sięgając do obszarów górskich w Etiopii i Nigerii, poza tym na rozległych obszarach Azji (z wyjątkiem tropików). Jako rośliny introdukowane (głównie goryczel jastrzębcowaty Picris hieracioides) rosną w Ameryce Północnej i południowej Afryce[4].

Gatunki flory Polski[7]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[7], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

Morfologia

Pokrój
Rośliny zielne (roczne, dwuletnie i byliny)[6][8] osiągające od ok. 10 cm do ponad 1 m wysokości. Łodyga zwykle pojedyncza i rozgałęziona na szczycie[8]. Pędy pokryte są sztywnymi, rozwidlonymi na szczycie i haczykowatymi włoskami, rzadziej włoski są proste[8][6]. Korzeń jest palowy lub wiązkowy, część gatunków tworzy kłącza[8].
Liście
Skupione w rozetę przyziemną lub wyrastają skrętolegle wzdłuż łodygi. Dolne, odziomkowe liście są ogonkowe, wyższe zwykle są siedzące. Blaszka liściowa jest owalna, jajowata, lancetowata do równowąskiej; całobrzega, zatokowoząbkowana do pierzasto klapowanej[8].
Kwiaty
Skupione w koszyczki tworzących pozorne baldachy na szczytach pędów. Okrywy dzwonkowate lub urnowate o średnicy ponad 6 mm, z listkami lancetowatymi do równowąskich, ułożonymi w 1–2 rzędach. Listki okrywy są równe, zaostrzone, zwykle obłonione na brzegach. Dno kwiatostanu nagie – bez plewinek i włosków, płaskie lub wypukłe. Wszystkie kwiaty języczkowe, żółte[8].
Owoce
Niełupki, zwykle wszystkie takie same w koszyczku, czerwonobrązowe do ciemnobrązowych, wrzecionowate, zwykle bez dzióbka, z 5–10 żebrami. Puch kielichowy w postaci pierzastych włosków białawych lub słomiastych[8].
Rodzaj podobny
Helminthotheca wyróżniający się powiększonymi zewnętrznymi listkami okrywy[9].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae[10]. W obrębie podplemienia jest siostrzany względem rodzaju Helminthotheca[11][12]. W niektórych ujęciach gatunki z tamtego rodzaju są włączane do rodzaju goryczel Picris[10][7]. Rodzaje te są siostrzane względem rodzaju brodawnik Leontodon[12].

Pozycja filogenetyczna rodzaju w obrębie podplemienia Hypochaeridinae[12]
Hypochaeridinae


Prenanthes – przenęt



Urospermum






Hypochaeris – prosienicznik






Scorzoneroides






Helminthotheca



Picris – goryczel




Leontodon – brodawnik






Wykaz gatunków[4]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. .
  4. ↑ a b c d e f Picris L.. Plants of the World online . Royal Botanic Gardens, Kew. .
  5. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 715, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d Zhu Shi, Norbert Kilian: Picris Linnaeus. Flora of China . eFloras.org. .
  7. ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 130, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. ↑ a b c d e f g John L. Strother: Picris Linnaeus. Flora of North America . eFloras.org. .
  9. ↑ Helminthotheca. Cichorieae Portal . .
  10. ↑ a b Genus Picris L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) . USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. .
  11. ↑ Norbert Kilian, Birgit Gemeinholzer, Hans Walter Lack, Cichorieae, V.A. Funk i inni red., Systematics, evolution and biogeography of Compositae, Vienna: International Association for Plant Taxonomy, 2009.
  12. ↑ a b c Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.