Herb Kamiennej Góry

Herb Kamiennej Góry
Typ herbu	miejski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Herb Kamiennej Góry – jeden z symboli miasta Kamienna Góra w postaci herbu. Wzór herbu Kamiennej Góry reguluje uchwała nr IX/57/15 Rady Miejskiej w Kamiennej Górze z 16 sierpnia 2015.. Herb został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Heraldyczną.

Wygląd i symbolika

Herbem miasta jest tarcza herbowa dwudzielna w słup. W polu prawym, błękitnym, znajduje się prawa połowa ceglanego i blankowanego muru obronnego, z ciosów białych. Na murach znajdują się dwie blankowane baszty ceglane białe zwieńczone stożkowymi hełmami barwy czerwonej, gdzie na prawym hełmie jest kula złota, a na lewym hełmie sześciopromienna gwiazda złota. W murach widoczne jest pół bramy otwartej z łukiem trójlistnym. W polu lewym, czerwonym, znajduje się rycerz srebrny (biały) w kolczudze, napierśniku i hełmie garczkowym z pióropuszem. W lewej ręce trzyma okrągłą tarczę złotą (żółtą) z umbem, skierowaną w lewą stronę, a w prawej - uniesiony ku górze miecz srebrny (biały) ze złotą (żółtą) rękojeścią. Zza pleców rycerza ukośnie w dół, w stronę prawą, wystaje pochwa złota (żółta).

Historia

Herb miasta Landeshut ma głęboko zakorzenione tradycje w pieczęciach, które powstały w XIV i XV wieku. Najstarsza pieczęć z 1334 roku, przedstawiająca rycerza z mieczem i tarczą, symbolizowała obronę miasta, którego mury oraz wieże stanowiły główne elementy wizerunku. Rycerz wskazujący na bramę miejską podkreślał znaczenie ochrony mieszkańców. W kolejnych pieczęciach z XIV i XV wieku, jak pieczęć z 1409 roku, widoczna była brama i wieża, które podkreślały symbolikę obrony miasta, natomiast pieczęć z 1405 roku była używana przez ławników i zawierała dodatkowe elementy takie jak gwiazdy, słońce i półksiężyc.

Po zniszczeniu tych pieczęci w trakcie wojny trzydziestoletniej, magistrat w XVII wieku zlecił wykonanie nowej pieczęci, która zawierała nowy wizerunek rycerza, określanego jako „Polacken” z powodu charakterystycznej odzieży i hełmu, który różnił się od tradycyjnego przedstawienia rycerzy. Ta zmiana była związana z kulturowymi i społecznymi wpływami, które kształtowały wizerunek miast w tym okresie.

Heraldyka miast w dużej mierze była związana z ich historycznym kontekstem i elementami architektonicznymi, które były odzwierciedleniem znaczenia obronności i tożsamości miast w średniowieczu. Barwa srebrna (biała) i czerwona często pojawiały się w heraldyce miast, symbolizując trwałość i siłę obronną. Czerwona barwa pola herbowego wskazywała na szczególną rangę miasta, którego herb został zachowany w dokumentach z okresu XVII wieku. Kamienna Góra, w 1515 roku, otrzymała przywilej stosowania czerwonego wosku, który był zarezerwowany dla pieczęci królewskich i cesarskich. Wizerunek herbu ukazywał rycerza skierowanego w lewo, trzymającego tarczę w lewej ręce, a w prawej uniesiony miecz. Po lewej stronie, na niebieskim tle, znajdował się mur obronny z krenelażem i bramą miejską, natomiast w tle widać było wieżę obronną. Tarcza herbu była podzielona na dwie części: prawą, białą na błękitnym tle, oraz lewą, białą (srebrną) na czerwonym tle. Wizerunek księcia, umieszczony w herbie, przedstawiał go jako obrońcę miasta, co miało na celu podkreślenie jego roli w zapewnieniu bezpieczeństwa mieszkańcom. Obecność murów obronnych oraz bramy miejskiej symbolizowała obronny charakter miasta. Brama była także znakiem praw miejskich, ponieważ pełniła funkcje celne i handlowe, stanowiąc centrum wymiany towarowej. Władze miejskie umieszczały herb na budowlach jako znak własnościowy, co miało na celu identyfikację i ochronę mienia.

W XV i XVI wieku nadanie herbu Wrocławiowi przez cesarza Ferdynanda w 1530 roku miało znaczący wpływ na zainteresowanie herbami miast w regionie Śląska. Wizerunki herbu miasta Kamienna Góra są znane z zachowanych tłoków pieczęci miejskich oraz ich odcisków, a także z przedstawień herbu na obiektach zabytkowych. Najstarszy zachowany wizerunek herbu pochodzi z małej pieczęci miejskiej, wykonanej w drugiej połowie XVII wieku. Tłok tej pieczęci przedstawiał rycerza, trzymającego tarczę i miecz, a obok niego – wieże miejskie. W tle widoczna była brama miejska, otoczona murami obronnymi. Herb ten był ozdobiony ornamentem liściastym, a na obwodzie pieczęci widniał napis „SIGILLUM MINUS CIVITATIS LANDESHUTIENS”.

Kamienna Góra miała także prawo do używania korony muralnej, symbolizującej szczególne zasługi miasta w obronie podczas najazdu husytów w 1426 roku. Korona ta, z liczbą wież zależną od wielkości miasta, była przyznawana miastom o większym znaczeniu obronnym. W przypadku miast powyżej 100 000 mieszkańców, korona składała się z pięciu wież, podczas gdy dla mniejszych miast wystarczały trzy wieże.

Wizerunki herbu miasta, w tym na wyrobach cechowych, takich jak cynowe naczynia, były powszechnie stosowane, a pieczęci miejskie, takie jak ta z 1697 roku, były używane aż do XIX wieku. W 1840 roku, po zmianie nazwy miasta na Kamienna Góra, pieczęć wciąż zawierała starą pisownię nazwy „Landeshut”.

Punca miasta, znajdująca się na dzbanie cechu kowali z 1763 roku, wykonana przez mistrza kamiennogórskiego Carla Heinricha Johna starszego w latach 1742-1785, przedstawiała herb z trzema wieżami o tej samej wysokości po prawej stronie, a po lewej stronie stał rycerz.

Miedzioryt z 1776 roku, wykonany przez Fridricha Eckartha, ukazywał panoramę Kamiennej Góry, w której zawarto oryginalny wizerunek herbu miejskiego: trzy wieże, a nad nimi znajdował się kapelusz, co miało nawiązywać do literalnej interpretacji nazwy miasta. Obok panoramy miasta umieszczono również herb rodziny von Zettritz (Czettritz), ponieważ miasto Kamienna Góra zostało w 1449 roku nadane Hermannowi von Czettritzowi, właścicielowi Grodna, Książa, Czarnego Boru, zamku Nowy Dwór, Grząd oraz zamku Wojaczów (Conradswaldau) przez króla Niemiec Fryderyka III, działającego w imieniu młodego króla czeskiego Władysława Pogrobowca. W trzeciej ćwierci XVIII wieku wizerunek herbu, opisany przez Zimmermanna, przedstawiał dwie wieże oraz bramę miejską, a także „eine Pohle”, czyli rycerza z mieczem i tarczą trzymaną przed sobą.

Herb miasta z dwiema wieżami występował na małej pieczęci miejskiej w latach 1785-1834, na której widniał napis: LANDESHUTIENS....SIGILLUM MINUS CIVITATIS oraz STADT CAMMEREY ZU LANDESHUT. Herb ten pojawił się także w Encyklopedii wydanej w 1794 roku, gdzie zawierał dwie wieże, mur obronny oraz stojącego rycerza z tarczą i mieczem, a przed nim znajdował się „Pohle mit entblößtem Säbel”, czyli rycerz z odsłoniętym szablą i tarczą trzymaną w lewej ręce. Tłok małej pieczęci miejskiej z XVII wieku, wykonany z mosiądzu, odlewany, cyzelowany i grawerowany, przechowywany w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze, przedstawiał herb miasta. Herb miasta na pieczęci miejskiej, znajdującej się na dokumentach z 1851 i 1896 roku, przedstawiał rycerza oraz trzy wieże o różnych wysokościach za murem. Ta wersja herbu była stosowana do około 1900 roku. Pieczęć z tym herbem, z napisem w otoku SIEGEL DES MAGISTRATS ZV LANDESHVT oraz trzema wieżami różnej wysokości, była używana w XIX wieku.

Po wybudowaniu nowego ratusza administracja miasta przeniosła się do nowej siedziby, a wówczas zamówiono nowe pieczęcie miejskie. Tłok pieczęci magistratu Kamiennej Góry z około 1905 roku, wykonany z mosiądzu, odlewany, cyzelowany i grawerowany, zawierał inskrypcję w otoku sznurowym: DER MAGISTRAT ZV LANDESHUT I SCHL. (średnica 52 mm). Na pieczęci przedstawiono rycerza w prawym polu, natomiast w lewym polu widniały zabudowania bramy, z murem i dwiema wieżami o różnej wysokości, zakończonymi krenelażem oraz hełmem stożkowym, zwieńczonym kulą i gwiazdą.