Jezioro Powidzkie

W dzisiejszym świecie Jezioro Powidzkie zajmuje centralne miejsce w naszym życiu. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, znaczenie historyczne czy wpływ na kulturę popularną, Jezioro Powidzkie to temat, który nie pozostawia nikogo obojętnym. Od wielu lat Jezioro Powidzkie jest przedmiotem debaty i dyskusji, a jego znaczenie z biegiem czasu tylko wzrosło. W tym artykule zbadamy różne aspekty Jezioro Powidzkie, analizując jego ewolucję w czasie, jego wpływ na dzisiejsze społeczeństwo i jego znaczenie we współczesnym świecie.

Jezioro Powidzkie
Ilustracja
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Powidz, Giewartów, Kosewo, Przybrodzin

Region

Równina Wrzesińska

Wysokość lustra

98,3-98,5 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

1035,9-1174,7 ha

Wymiary
• max długość
• max szerokość


11,05 km
2,06 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


11,5-12,7 m
ok. 50 m

Długość linii brzegowej

33 910 m

Objętość

134 776,2-131 279,2 tys. m³

Hydrologia
Klasa jakości wody

II (w roku 2012)[1]

Rzeki wypływające

Meszna

Rodzaj jeziora

rynnowe

Położenie na mapie gminy Powidz
Mapa konturowa gminy Powidz, blisko centrum na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Powidzkie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Powidzkie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Powidzkie”
Położenie na mapie powiatu słupeckiego
Mapa konturowa powiatu słupeckiego, blisko centrum u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Powidzkie”
Ziemia52°24′33″N 17°56′00″E/52,409167 17,933333
Multimedia w Wikimedia Commons
Kąpielisko w Giewartowie
Fragment linii GKW nad Jeziorem Powidzkim

Jezioro Powidzkie – jezioro polodowcowe typu rynnowego w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Powidz i Ostrowite, leżące na terenie Równiny Wrzesińskiej[2].

Charakterystyka

Jest największym jeziorem województwa wielkopolskiego i najczystszym jeziorem w Polsce[3][4].

Jezioro Powidzkie w Giewartowie, źródło Meszny
Wypływ rzeki Meszny z Jeziora Powidzkiego

Jezioro Powidzkie jest źródłem rzeki Meszny, wypływającej z jeziora pomiędzy Giewartowem a Kochowem[5][6].

W ciągu ostatnich kilku lat brzegi jeziora przesunęły się w niektórych miejscach do 5 metrów, a mielizna na środku jeziora, przekształciła się w małą wyspę. Jezioro objęte jest strefą ciszy, co sprawia, że wody jeziora są czyste z dobrze rozwiniętą fauną (m.in. łabędź niemy czy żuraw) i florą (np. komornica wąskolistna)[7].

W części północnej w jezioro wrzyna się długi na 3,5 km Półwysep Ostrowski[7].

Jezioro ma doskonałe warunki do kąpieli oraz do uprawienia sportów wodnych. Kąpieliska znajdują się m.in. w Giewartowie, Kosewie, Powidzu i Przybrodzinie[7].

Podczas zaborów przez jezioro przebiegała granica rosyjsko-pruska[7].

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1035,9 ha[8] przez 1097,5 ha[9] do 1174,7 ha[10].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 98,4–98,5 m n.p.m.[9] lub 98,3 m n.p.m.[10] Średnia głębokość jeziora wynosi 11,5 m[10] lub 12,7 m[8], natomiast głębokość maksymalna 46,0 m[10] lub 45,4 m[8].

Na podstawie badań przeprowadzonych w 2004 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[8][9] i II kategorii podatności na degradację[8]. W późniejszych latach czystość wody w jeziorze uległa poprawie. Według badań z 2015 roku, Jezioro Powidzkie zostało zaliczone do I klasy czystości[11]. W 2023 roku rekord widzialności w tym jeziorze wyniósł aż 10,38 m[12].

Rozwinięcie linii brzegowej wynosi – 2,97; Wskaźnik odsłonięcia – 81,6.. Powierzchnia zlewni całkowitej (z jeziorem) wynosi 80,1 km²[8].

Legenda

Według dawnej legendy przed wiekami nad Jeziorem Powidzkim stał kamienny posąg pogańskiego bożka Powidza, a w pobliskim chramie jego nieśmiertelna córka Diwa strzegła wiecznie płonącego ognia. Któregoś dnia Mieszko I, głosząc nową wiarę, strącił jednak posąg do jeziora. Widząc to Diwa rzuciła się za posągiem w fale jeziora. Do dnia dzisiejszego w marcowe noce ma wynosić na brzeg posąg swojego ojca, śpiewając przy tym dawne pieśni ludowe[7].

Na podstawie tej legendy Józef Aleksander Mniszewski napisał poemat Powidzianka[7].

Przypisy

  1. ↑ Klasyfikacja wskaźników jakości wód. poznan.wios.gov.pl. . (pol.).
  2. ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. , warmaz.pl, 2018 (pol.).
  3. ↑ Wyborcza.pl , poznan.wyborcza.pl .
  4. ↑ Telewizja Polska S.A, Jeziora w Polsce z krystalicznie czystą wodą. Tu wypoczniesz jak na Malediwach , www.tvp.pl (pol.).
  5. ↑ JEZIORO POWIDZ – Wedkarski Powidz , wedkarskipowidz.pl (pol.).
  6. ↑ Powidzkie Jezioro – WIEM, darmowa encyklopedia , portalwiedzy.onet.pl .
  7. ↑ a b c d e f Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 250-251, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
  8. ↑ a b c d e f Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2004. s. 91. .
  9. ↑ a b c Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 545. ISBN 83-232-1732-7.
  10. ↑ a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 545. ISBN 83-232-1732-7.
  11. ↑ Klasyfikacja wskaźników jakości wód jezior w województwie wielkopolskim za rok 2015.
  12. ↑ LM.pl, Rekordowy pomiar w Jeziorze Powidzkim. Naukowcy byli zszokowani , LM.pl - pierwszy portal w regionie, 10 czerwca 2023 (pol.).

Linki zewnętrzne

Największe jeziora w Polsce
  • Kolejność: od największego według IRŚ