Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu
W tym artykule będziemy odkrywać fascynujący świat Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu, temat, który przykuł uwagę ludzi w każdym wieku i miejscu. Od wpływu na społeczeństwo po wpływ na środowisko akademickie, Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu wywołał wielkie zainteresowanie i ciekawość u wszystkich typów jednostek. Na tych stronach będziemy analizować różne aspekty Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu, od jego początków po dzisiejszą ewolucję. Przygotuj się na ekscytującą podróż przez Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu i odkryj wszystko, co ten motyw ma do zaoferowania!
 nr rej. 1052 z dnia 25.01.1964[1]
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
 Kościół ewangelicki Zbawiciela w Wałbrzychu | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Wałbrzycha  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||
 50°45′54″N 16°16′50″E/50,765000 16,280556
| |||||||||||
Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu – świątynia należy do parafii ewangelicko-augsburskiej i mieści się na Placu Kościelnym tuż obok wałbrzyskiego rynku[2].
Historia
W miejscu, w którym teraz stoi okazały budynek sakralny znajdował się wcześniej mały kościół, który wybudowany został w pierwszej połowie XVIII wieku.
Decyzja o zniszczeniu świątyni i wybudowaniu na jego miejsce większej spowodowana była tym, iż liczba 1000 miejsc szybko okazała się zbyt mała. Budowę nowego kościoła rozpoczęto 8 sierpnia 1785 roku. Architektem został znany już wówczas, urodzony w Kamiennej Górze Carl Gotthard Langhans, projektant między innymi Bramy Brandenburskiej. Budowę świątyni zakończono 24 listopada 1788 roku.
Podczas wojen napoleońskich przed świątynią został postawiony namiot służący przebywającym w Wałbrzychu wojskom rosyjskim za tymczasową świątynię prawosławną.
W latach 1862–1865 zostały wykonane prace restauracyjne, w ramach których przebudowano między innymi wieżę świątyni.
Przed świątynią od 1884 roku znajdował się pomnik upamiętniający wojnę francusko - pruską. Dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku w miejscu tego pomnika postawiono inny, ku czci Juliana Marchlewskiego. Po upadku komunizmu w Polsce rozebrano ten obiekt, a na jego miejscu ma powstać nowy Kościół Zbawiciela.
Budynek posiada trzy empory. Wnętrze świątyni niewiele się zmieniło od czasów ukończenia budowli[2][3].
Organy
Pierwsze organy w kościele zostały zbudowane w latach 1744-1746 przez Johanna Georga Nesslinga. Pochodziły z nieistniejącego już protestanckiego domu modlitwy i posiadały 17 głosów. W 1788 roku przeniesiono je do kościoła Zbawiciela. Po kilku naprawach w XIX w. świdnicka firma Schlag & Söhne wybudowała w 1912 roku nowy instrument, zachowując poprzedni prospekt. W 1996 roku Antoni Szydłowski z Wrocławia przeprowadził gruntowny remont, przywracając pełne brzmienie tego symfonicznego instrumentu. Ponowna inauguracja organów odbyła się 11 maja 1997 roku[4][5].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
|---|---|---|---|
| 1. Bordun 16 | 1. Gedeckt 16 | 1. Liebl. Gedeckt 16 | 1. Posaune 16 |
| 2. Prinzipal 8 | 2. Prinzipal 8 | 2. Flöten-Principal 8 | 2. Kornett 3-5 fach |
| 3. Gambe 8 | 3. Schalmei 8 | 3. Echo-Gambe 8 | 3. Quinte 10 2/3 |
| 4. Hohlflöte 8 | 4. Salicional 8 | 4. Quintatön 8 | 4. Quintbass 5 1/3 |
| 5. Gemshorn 4 | 5. Fl. dolce 8 | 5. Fugara 4 | 5. Octave 4 |
| 6. Rohrflöte 4 | 6. Gedeckt 8 | 6. Piccolo 2 | 6. Salicetbass 16 |
| 7. Octave 4 | 7. Travers-Flöte 4 | 7. Progr.harm. 2-3fach | 7. Violon 16 |
| 8. Rauschquinte 2 2/3 u. 2 | 8. Octave 4 | 8. Oboe 8 | 8. Principal-Bass 16 |
| 9. Kornett 3 fach | 9. Cymbel 3fach | 9. Aeoline 8 | 9. Octavbass 8 |
| 10. Mixtur 3-5 fach | 10. Tuba mirabilis 8 | 10. Vox celestis 8 | 10. Violoncello 8 |
| 11. Trompete 8 | 11. Konzert-Flöte 8 | 11. Subbass 16 | |
| 12. Viola 4 | 12. Liebl. Gedeckt 16* | ||
| 13. Flûteharm. 4 | 13. Aeoline 8* |
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 .
- ↑ a b Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu , Parafia E-A w Wałbrzychu .
- ↑ Elżbieta Węgrzyn, Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu - perła architektury Langhansa - zaprasza zwiedzających. Po latach zamknięcia dostępny! Zwiedzanie, zdjęcia , Wałbrzych Nasze Miasto, 3 maja 2024 .
- ↑ Organy - Polskie Wirtualne Centrum Organowe , www.organy.pro .
- ↑ Wałbrzych ( Kościół ewangelicko-augsburski Zbawiciela) , musicamsacram.pl .
Linki zewnętrzne
- Informacje o świątyni
- Kościół ewangelicko-augsburski Zbawiciela - Evangelische Kirche (Erlöserkirche) w portalu polska-org.pl