Kolumna (Łask)

W dzisiejszym świecie Kolumna (Łask) to temat, który przyciągnął uwagę i zainteresowanie dużej liczby osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na swoje znaczenie historyczne, wpływ na obecne społeczeństwo, czy wpływ na różne obszary życia codziennego, Kolumna (Łask) stał się stałym tematem rozmów między ekspertami a ogółem społeczeństwa. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty związane ze zmienną Kolumna (Łask), analizując jej znaczenie, implikacje i ewolucję w czasie. Od samego początku do ostatecznego wyniku, Kolumna (Łask) stanowi temat bardzo interesujący, który zasługuje na zbadanie z różnych punktów widzenia.

Ten artykuł dotyczy dzielnicy Łasku o charakterze wiejskim. Zobacz też: Kolumna-Las – dzielnica Łasku o charakterze letniskowym, a także inne znaczenia nazwy Kolumna.
Kolumna
Dzielnica Łasku
Ilustracja
Przystanek kolejowy Kolumna
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

łaski

Gmina

Łask

Miasto

Łask

W granicach Łasku

1 stycznia 1973[1]
(1959–1972 cz. os. Kolumna)

SIMC

0976310

Położenie na mapie Łasku
Mapa konturowa Łasku, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kolumna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kolumna”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kolumna”
Położenie na mapie powiatu łaskiego
Mapa konturowa powiatu łaskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kolumna”
Położenie na mapie gminy Łask
Mapa konturowa gminy Łask, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kolumna”
Ziemia51°36′54″N 19°11′07″E/51,614964 19,185408
Multimedia w Wikimedia Commons

Kolumna (także Stara Kolumna) – część miasta Łask[2]. Dawniej samodzielna wieś, w latach 1959–1972 część osiedla Kolumna, od 1973 w granicach Łasku. Rozpościera się w okolicach obecnej ul. Lipowej[3].

Historia

Nazwa Kolumna pojawiła się w źródłach pisanych w XVII w., gdzie wspomina się o pracującym tu młynie. Możliwe jest, że nazwa pochodzi od Samuela Nadolskiego, właściciela Łasku w latach 1635–1661, który w herbie miał właśnie kolumnę (Porównaj: korab). Ta osada młyńska (wraz z karczmą) była położona nad Grabią, kilkaset metrów w górę rzeki od ujścia Pałusznicy. W 1752 r. zapisano, że była tu walcownia miedzi (czynna do 1917 r.). W 1826 r. osada liczyła 5 domów z 29 mieszkańcami. Na mapie kwatermistrzowskiej z 1839 r. opisano ją jako odrębną osadę (zwaną dziś Starą Kolumną), a na mapie przemysłowej Królestwa Polskiego z 1885 r. zaznaczono tu kuźnicę (miedzi?). W końcu XIX w. Kolumna liczyła 12 zagród z 76 mieszkańcami i wraz z dobrami łaskimi należała do Szweycerów, którzy mieszkali w pobliskiej wsi Ostrów[4][5].

W 1928 roku Janusz Szweycer wydzielił ze swoich dóbr ziemskich kilkaset hektarów, które przeznaczył pod budowę miejscowości letniskowej, której nadano nazwę Las-Kolumna. Rozparcelowano tereny leśne, wytyczono rynek, place pod szkołę, kościół, pocztę i przystanek kolejowy[6].

 Osobny artykuł: Kolumna-Las.

W okresie międzywojennym Kolumna należała do gminy Łask w powiecie łaskim w woj. łódzkim. 2 października 1933 utworzono gromadę Kolumna w granicach gminy Łask (Kolumna letniskowa utworzyła odrębną gromadę o nazwie Las-Kolumna Miasto)[7].

Podczas II wojny światowej włączona do III Rzeszy. Po wojnie Kolumna powróciła do powiatu łaskiego w woj. łódzkim jako jedna z 20 gromad gminy Łask (nadal odrębna od gromady Las-Kolumna-Miasto)[8]. 21 września 1953 gminę Łask zniesiono przez przemianowanie na gminę Wiewiórczyn[9].

W związku z reorganizacją administracji wiejskiej jesienią 1954, Kolumna weszła w skład nowej gromady Barycz (Kolumna letniskowa utworzyła odrębną gromadę Kolumna Las)[10]. 1 lutego 1957 z gromady Barycz wyłączono wieś Kolumna (a także Wierzchy), włączając ją do gromady Kolumna Las[11]. 31 grudnia 1959 gromadę Kolumna-Las zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, zmieniając równocześnie nazwę jednostki na Kolumna[12]. W związku z tym wieś Kolumna stała się integralna częścią osiedla, a obie Kolumny (wiejska i letniskowa) po raz pierwszy podległy pod wspólną administrację.

1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą administracyjną znoszącą gromady i osiedla, całe osiedle Kolumna włączono do Łasku[1]. Obecnie mianem Kolumna, często niestarannie, określa się też obszar letniskowy Kolumna-Las, ponieważ obie Kolumny (wiejska i letniskowa) stanowiły jeden organizm osiedlowy przez 13 lat i zostały równocześnie włączone do Łasku w 1973 roku. Niemniej jednak, TERYT nadal rozróżnia część wiejską (Kolumna, SIMC 0976310) i część letniskową (Kolumna-Las, SIMC 0976327). Ponadto odrębną częścią miasta stanowią Wierzchy (SIMC 0976391), które także były częścią osiedla Kolumna w latach 1959–1972.

Religia

W Kolumnie przy ul. Letniej 5 znajdowała się synagoga. Jej budynek był mocno przebudowany, prawdopodobnie bejt ha-midrasz, spełniający też funkcję domu modlitwy dla Żydów przebywających tu na letnisku. Obok niej znajdował się dom rabina. Nieliczni miejscowi Żydzi należeli zapewne do gminy w Łasku, istniejącej tam co najmniej od 1714 roku[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  3. ↑ Kolumna w systemie Targeo.
  4. ↑ a b Józef Śmiałowski, praca zbiorowa: Łask Dzieje miasta. Łask: urząd miejski w Łasku, 1998. ISBN 83-911050-0-8.
  5. ↑ Kolumna, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 268.
  6. ↑ Źródlak Wojciech i inni, Podmiejska komunikacja tramwajowa w Łodzi, 1901–2001. Łódź 2001, ss....
  7. ↑ Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 20, poz. 258.
  8. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  9. ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
  10. ↑ Uchwała Nr 31/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łaskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39).
  11. ↑ Uchwała Nr 49/56 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 19 maja 1956 r. w sprawie zmian granic administracyjnych gromad: Barycz i Kolumna Las w powiecie łaskim, województwa łódzkiego; w ramach Zarządzenia Nr Org. I-77/2/56 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 11 grudnia 1956 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 19 maja 1956 r. w sprawie zmian granic administracyjnych gromad: Barycz i Kolumna Las w powiecie łaskim, wojew. łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 29 grudnia 1956 r., Nr. 11, Poz. 39).
  12. ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 68, poz. 425.

Linki zewnętrzne

Łask
Części miasta wg TERYT

Herb Łasku

Gmina Łask

Siedziba gminy: Łask

Miasto
Wsie
Osada leśna
Części miasta
Części wsi
  • Górki
  • Kliny
  • Nowy Młyn
  • Osiny
  • Ostrówek
  • Piaski
  • Posada
  • Ptasica
  • Szatyń
  • Tumidaj
  • Wrzeszczewiczki
  • Zielęcice-Parcela
  • Żdżary
Osada wsi
Dawna wieś

Herb gminy Łask

Powiat łaski (1867–1975)
  • Siedziba powiatu – Łask
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954–1972)
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–1975)
Gromady
(1954–1972)