Masowe zbrodnie reżimów komunistycznych

Masowe zbrodnie komunistyczne – zbiorowe mordy popełnione przez reżimy państw komunistycznych w XX wieku, z łączną liczbą ofiar szacowaną pomiędzy 85 a 100 milionów ludzi^[1]. Niektóre, wyższe szacunki, prócz liczenia ofiar masowych mordów i egzekucji dokonanych na politycznych przeciwnikach, wojen domowych, kampanii terroru, reform rolnych i wyniszczenia w obozach pracy obejmują również ofiary wojen zewnętrznych, głodu, chorób oraz śmierci w wyniku wycieńczenia w łagrach i obozach pracy.

Z najwyższą udokumentowaną liczbą ofiar spośród krajów komunistycznych pozostaje Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka i ZSRR pod rządami partii komunistycznej^[2], następnie Chińska Republika Ludowa pod rządami Mao Zedonga, wreszcie Kambodża pod rządami Czerwonych Khmerów^[3]. Szacunkowa liczba ofiar cywilnych zamordowanych przez trzy wymienione reżimy waha się pomiędzy 21 a 70 milionów istnień ludzkich. Na mniejszą skalę – w liczbach bezwzględnych – represje wystąpiły w Korei Północnej, Wietnamie, krajach Europy Wschodniej i w Afryce.

Pierwszymi państwami rządzonymi przez komunistów, gdzie po zdobyciu władzy przez komunistów dokonali oni masowych mordów były: Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka (pierwsze państwo na świecie, gdzie 7 listopada 1917 roku bolszewicy zdobyli władzę) i efemeryczna Węgierska Republika Rad pod rządami Beli Kuna w 1919. Kolejne nasilenie represji nastąpiło w latach 30. XX wieku w ZSRR pod rządami Józefa Stalina; kolektywizacja i tzw. „rozkułaczanie” doprowadziło m.in. do ludobójczego wielkiego głodu na Ukrainie oraz wysiedlenia polskiej ludności z Żytomierszczyzny. Ponad milion ludzi (w tym działaczy komunistycznych i wysokich funkcjonariuszy państwa sowieckiego) wymordowano w ZSRR w wyniku tzw. wielkiej czystki (Wielkiego Terroru) w latach 1936–1939, a kilka milionów zesłano do łagrów, w których przeważająca część zmarła. W tym samym okresie do masowych mordów doszło również w rządzonych przez komunistów i kontrolowanych przez Moskwę Mongolskiej Republice Ludowej i Tuwińskiej Republice Ludowej (Tannu-Tuwie) (tzw. czerwony terror).

Po agresji ZSRR na Polskę i kraje bałtyckie NKWD dokonało masowych morderstw (zbrodnia katyńska) i deportacji na Syberię i do Kazachstanu obywateli okupowanych przez Armie Czerwoną Polski, Litwy, Łotwy i Estonii. Po agresji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 NKWD zdążyło przeprowadzić zbiorowe morderstwa więźniów na terenie okupowanej wschodniej Polski oraz krajów bałtyckich, a także w więzieniach i łagrach Rosji.

Według czarnej księgi komunizmu w podporządkowanych ZSRR po roku 1945 krajach bloku wschodniego rządy partii komunistycznych przyczyniły się do jednego miliona ofiar.

 Osobne artykuły: Rewolucja październikowa, Czeka, Gułag, Wielki głód na Ukrainie, Wielki terror (ZSRR), Operacja polska NKWD, Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946, Zbrodnia katyńska i Masakry więzienne NKWD w 1941 roku.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ofiary represji komunistycznych w Europie 1917–1991.

Pomiędzy 50 tys. a 100 tys. osób zostało zamordowanych w 1944 w ramach przymusowej kolektywizacji i prześladowań politycznych^[4].

Szacuje się, że po zakończeniu II wojny światowej w sowieckiej strefie okupacyjnej, w 1945 roku, w ramach prześladowań politycznych zamordowano pomiędzy 80 tys. a 100 tys. osób^[4].

Po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej na teren Polski w 1944 roku dokonano masowych morderstw i wywózek żołnierzy Armii Krajowej biorących udział wraz z Sowietami w odbijaniu Wilna i Lwowa z rąk niemieckich.

Największą udokumentowaną zbrodnią popełnioną przez NKWD na terenie współczesnej Polski, przy aktywnym współudziale UB oraz ludowego Wojska Polskiego była obława augustowska.

Większość ofiar zbrodni komunistycznych w okresie powojennym stanowili byli żołnierze AK oraz żołnierze podziemia niepodległościowego, którzy podjęli walkę zbrojną z nowym okupantem. Po stłumieniu podziemia antykomunistycznego po 1947 roku większość ofiar stanowili skazani w wyniku tzw. mordów sądowych. Byli to żołnierze drugiej konspiracji, żołnierze AK, oraz działacze opozycyjni. Na początku lat 50. ofiarą mordów sądowych padli również oficerowie ludowego Wojska Polskiego w służby czynnej, ale z przedwojennym stażem. Okres stalinowski kończy w Polsce masakra robotników w Poznaniu w czerwcu 1956 roku.

Według szacunków pomiędzy 60 tys. a 300 tys. zostało zamordowanych w 1945 roku w ramach przymusowej kolektywizacji i prześladowań politycznych^[4].

W okresie istnienia Węgierskiej Republiki Rad, rządzący komuniści zwani eufemistycznie Chłopcami Lenina, popełnili masowe zbrodnie na przeciwnikach politycznych (tzw. czerwony terror(inne języki)).

Po II wojnie światowej i utworzeniu Węgierskiej Republiki Ludowej komunistyczna służba bezpieczeństwa Államvédelmi Hatóság utworzyła obozy koncentracyjne i popełniła masowe mordy na przeciwnikach politycznych.

Obrońcy komunizmu^[5] podkreślają, że większość ofiar to ofiary totalitaryzmu (który według nich był wypaczeniem ideologii i równości w niej głoszonej) stalinowskiego ZSRR (20 mln) i Chin (60–65 mln), które przed rewolucją były krajami zacofanymi, gdzie także panowała bieda, analfabetyzm i ludzie umierali z głodu.

Robert Conquest w monografii Wielki Terror podaje liczbę około 40 milionów ofiar represji w ZSRR, z czego około 20 milionów ofiar śmiertelnych^[6].

Aleksander Sołżenicyn w książce Archipelag GUŁag szacuje, że w samych obozach pracy (Gułagach) w ZSRR uśmiercono od początku rewolucji do roku 1956 ok. 60 milionów ludzi.

Po publikacji Czarnej księgi, razem z artykułem wstępnym Courtoisa, trzech współautorów książki – Nicolas Werth, Jean-Louis Margolin i Karel Bartošek – zaprotestowało przeciwko wysuwanym przez niego tezom, jak i przedstawionym liczbom ofiar represji. Autorzy Czarnej księgi na łamach Le Monde stwierdzili że Courtois zawyżył dane liczby ofiar w przypadku między innymi ZSRR i Wietnamu^{[potrzebny przypis]}.

 Osobny artykuł: Kłamstwo kołymskie.

Środowiska lewicowe i komunistyczne na świecie, jak i wiele środowisk w krajach postkomunistycznych zarzuciło „Czarnej księdze komunizmu” fałszowanie historii, a nawet całkowite zakłamanie w doraźnych celach politycznych, sztuczne spłycanie wydarzeń oraz zestawianie ze sobą narodowego socjalizmu i komunizmu oraz zrównanie stalinizmu z komunizmem. Do najbardziej znanych komunistycznych krytyków „Czarnej Księgi Komunizmu” i „Archipelagu Gułag” należy członek szwedzkiej partii komunistycznej Mario Sousa, który w swoim tekście „Kłamstwa o historii ZSRR” neguje liczbę ofiar systemu komunistycznego w ZSRR, także w okresie rządów Józefa Stalina, równocześnie oskarża autorów książek o inspirację Hitlerem^[7]. Również Ulrich Ruppert zarzuca Courtoisowi, autorowi „Czarnej Księgi Komunizmu”, zawyżenie statystyk ofiar komunizmu, w wyniku błędnego jego zdaniem założenia, „że stalinizm równa się komunizm”^[8].

Premier Francji Lionel Jospin i prezydent Rosji Władimir Putin – odnieśli się do zarzutów przedstawionych w „Księdze...” argumentem, że zbrodnicze działania komunistów wpisywały się w „logikę historyczną” i dlatego powinny podlegać ocenie odmiennej, niż zbrodnie narodowych socjalistów. Jospin polemizował z autorami księgi dowodząc „wielkości rewolucji październikowej” oraz dobra narodowego Francuzów z okresu II wojny światowej: „Rewolucja roku 1917 była jednym z wielkich wydarzeń XX w.”, a „ZSRR Stalina, jakkolwiek byśmy go oceniali, był naszym sojusznikiem przeciw nazistowskim Niemcom”^[9].

• Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy (PACE) w Rezolucji 1481/2006 z 25 stycznia 2006 potępiło zbrodnie totalitarnych reżimów komunistycznych^[10];
• 23 sierpnia (dzień zawarcia Paktu Ribbentrop-Mołotow) m.in. w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu (znany też jako Międzynarodowy Dzień Czarnej Wstążki);
• Dzień Pamięci Ofiar Reżimu Komunistycznego obchodzony w Czechach i Słowacji.

• zbrodnia komunistyczna
• Czarna księga komunizmu
• pola śmierci
• Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych
• Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
• Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu
• Bolszewizm i bolszewicy w Rosji

• Conquest, Robert. (2007). The Great Terror: A Reassessment, 40th Anniversary Edition. Oxford University Press.
• Courtois, Stéphane ed.. (1999). The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. trans. Jonathan Murphy and Mark Kramer; consulting ed. Mark Kramer, Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7.
• Courtois, Stéphane. (1999). „Introduction: the crimes of communism” in The Black Book of Communism. pp. 1–32.
• Dikötter, Frank (2010). Mao’s Great Famine: The History of China’s Most Devastating Catastrophe, 1958–1962. Walker & Company. ISBN 0-8027-7768-6.
• Orlando Figes. A People’s Tragedy: The Russian Revolution 1891–1924. Penguin Books, 1997 ISBN 0-19-822862-7.
• Robert Gellately. Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. Knopf, 2007 ISBN 1-4000-4005-1.
• Goldhagen, Daniel (2009). Worse Than War: Genocide, Eliminationism, and the Ongoing Assault on Humanity. PublicAffairs. pp. 608. ISBN 1-58648-769-8, 9781586487690
• Jones, Adam. (2010). Genocide: A Comprehensive Introduction (2nd ed.), Routledge. ISBN 0-415-48619-X. Google Books.
• MacFarquhar, Roderick i Schoenhals, Michael. Mao’s Last Revolution. Harvard University Press, 2006.
• Mann, Michael. (2005). The Dark Side of Democracy: explaining ethnic cleansing, Cambridge University Press. ISBN 0-521-53854-8, ISBN 978-0-521-53854-1.
• Manus IM.I. Midlarsky Manus IM.I., The killing trap: genocide in the twentieth century, Cambridge: Cambridge University Press, 2005, ISBN 978-0-521-81545-1, OCLC 59353091 . Brak numerów stron w książce
• Montefiore, Simon Sebag (2005). Stalin: The Court of the Red Tsar. New York: Vintage Books. ISBN 978-1-4000-7678-9.
• Parrish, Michael (1996). The Lesser Terror: Soviet state security, 1939–1953. Westport, CT, Praeger Press. ISBN 0-275-95113-8.
• RichardR. Pipes RichardR., Communism: A History, wyd. 2001 Modern Library ed, New York: Modern Library Chronicles, 2001, s. 175, ISBN 978-0-8129-6864-4, OCLC 47924025 .
• Rosefielde, Steven (2009). Red Holocaust. Routledge. ISBN 978-0-415-77757-5.
• Rummel, Rudolph. (1997). Death by Government, Transaction Publishers. ISBN 1-56000-927-6.
• Semelin, Jacques. (2009). Purify and Destroy: the political uses of massacre and genocide. Trans. Cynthia Schoch. CERI Series in Comparative Politics and International Studies, Series ed. Christophe Jaffrelot, Columbia University Press. ISBN 0-231-14283-8, ISBN 978-0-231-14283-0.
• Short, Philip (2001). Mao: A Life. Owl Books. p. 631. ISBN 0-8050-6638-1.
• Valentino, Benjamin A (2005). Final solutions: mass killing and genocide in the twentieth century. Cornell University Press. pp. 91–151. ISBN 0-8014-7273-3.
• Yakovlev, Alexander Nikolaevich (2002). A Century of Violence in Soviet Russia. Yale University Press. ISBN 0-300-08760-8.

• Światowe muzeum komunizmu. globalmuseumoncommunism.org. . (ang.).