Międzygórze (województwo dolnośląskie)

Międzygórze

wieś
Kościół pw. św. Krzyża w Międzygórzu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	480–800 m n.p.m.
Liczba ludności (marzec 2011)	512[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-514[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851420
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Międzygórze
Położenie na mapie Polski Międzygórze
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Międzygórze
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Międzygórze
50°13′40″N 16°45′59″E/50,227778 16,766389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Międzygórze (niem. Wölfelsgrund, cz. Vlčí Důl) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka w Sudetach Wschodnich; w dolinie u podnóża Śnieżnika. Liczy 512 mieszkańców (marzec 2011). Dojazd z Bystrzycy Kłodzkiej lub Domaszkowa.

Miejscowość położona jest w obrębie Masywu Śnieżnika w Sudetach Wschodnich, w głęboko wciętej w zbocze Śnieżnika dolinie potoku Wilczka i jego prawobrzeżnego dopływu, Bogoryi, na wysokości około 480–800 m n.p.m.^[4] Centrum zabudowy znajduje się na wysokości 570–630 m n.p.m.^[5]

Początkiem miejscowości były osiedla założone w XVI wieku przez drwali i węglarzy^[6]. Na początku XVII wieku wydobywano tu rudy żelaza^[6]. Po wojnie trzydziestoletniej wydobycie upadło, a okoliczna ludność utrzymywała się z leśnictwa i tkactwa^[6]. W XIX wieku za sprawą księżnej Marianny Orańskiej rozwinęło się w popularną miejscowość klimatyczną z charakterystyczną drewnianą zabudową w stylu szwajcarskim^[6]. Dawny niemiecki kurort, został włączony do Polski w roku 1945, obecną nazwę zatwierdzono administracyjnie w dniu 19 maja 1946^[7].

Międzygórze było uznawane za najbardziej malownicze wczasowisko i stację klimatyczną ziemi kłodzkiej. Po wysiedlonej po wojnie ludności niemieckiej pozostała duża liczba drewnianych i kamienno-drewnianych budynków w stylu szwajcarskim (inaczej tyrolskim). W oparciu o nie pod koniec lat 60. FWP posiadał w miejscowości 7 ośrodków wczasowych („Czardziejka”, „Gigant”, „Hanka”, „Krokus”, „Mimoza”, „Opolanka”, „Słowik”), w których prowadził 14-dniowe wczasy pracownicze i rodzinne. W 18 budynkach dysponował łącznie ok. 800 miejscami noclegowymi. Wczasowicze mieli w ośrodkach do dyspozycji świetlice z telewizorami i biblioteki, w miejscowości dodatkowo restaurację, bar turystyczny, klub-kawiarnię „Sarenka” z dancingiem, kino, boiska do piłki nożnej i ręcznej, odkrytą pływalnię. W zimie FWP prowadziło wypożyczalnię zimowego sprzętu sportowego^[8].

W okolicy lasy bukowe, wyżej świerkowe oraz liczne skałki^[4]. Do największych zalet okolicy należy duża liczba szlaków turystycznych oraz kilka znanych obiektów: wodospad Wilczki, kaplica Matki Boskiej Śnieżnej oraz zapora przeciwpowodziowa na Wilczce^[4].

Charakterystyczna zabudowa Międzygórza to domy drewniane w stylu tyrolskim z pięknymi rzeźbieniami, krużgankami, balkonikami i balustradami^[4]. Do ciekawszych obiektów w tym stylu należą domy wczasowe „Gigant” i „Gigant II”, jak również dawny budynek poczty, który został wyremontowany i miał zostać przekształcany w luksusowy pensjonat^[4]. Nawiązuje do nich zabytkowy, drewniany kościółek parafialny z lat 1740–1742^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Obiekty w Międzygórzu i okolicach wpisane do rejestru zabytków^[9].

• Historyczny układ urbanistyczny z XVI–XX wieku
• Drewniany kościół parafialny św. Józefa Oblubieńca, z barokowym wystrojem wnętrza, zbudowany w latach 1740–1742, rozbudowany w 1920 roku^[6]; początkowo pełnił funkcję kaplicy cmentarnej^[10]. Przy świątyni Biały Ogród z 2014 roku, złożony z symbolicznych roślin sadzonych na cmentarzach i w obrębie murów kościelnych.
• Kościół pątniczy pw. Matki Bożej Śnieżnej na Górze Iglicznej.
• Kaplica górska z 1911 roku, dawny ewangelicki Kościół pw. św. Krzyża w Międzygórzu^[6].
• Budynek sanatorium „Gigant” przy ul. Sanatoryjnej 5, drewniano-murowany okazały budynek z 1882 roku^[6].
• Drewniany pensjonat „Alpejski Dwór” przy ul. Sanatoryjnej 13, z pierwszej ćwierci XX w.
• Pensjonat „Krokus” przy ul. Wojska Polskiego 21, z początków XX w.

Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy: około 30 domów wczasowych i pensjonatów, 2 wyciągi narciarskie. Służy jako baza wypadowa dla pieszych wycieczek w Masyw Śnieżnika. Bazę noclegową dla ruchu turystycznego stanowią m.in. schroniska PTTK „Na Śnieżniku” i „Na Iglicznej”. Na górze Igliczna usytuowany jest kościół pątniczy pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej z 1781–1782, gdzie znajduje się figura Matki Boskiej Śnieżnej koronowana przez Jana Pawła II w 1983 roku. W kościele tym znajduje się wystawa ukazująca dzieje Sanktuarium, drewniana szopka. Na plebanii jest sala dla pielgrzymów^[11].

W przełomie Wilczki znajduje się wodospad o wysokości 22 m. Przed powodzią w 1997 roku wysokość wodospadu była sztucznie podwyższona, jeszcze przed wojną, do 27 m – posiadał formę kaskady. Był on wówczas pierwszym co do wysokości w Sudetach, na równi z Wodospadem Kamieńczyka w Karkonoszach^{[potrzebny przypis]}.

W 1965 w Międzygórzu kręcono pierwszy odcinek serialu Czterej pancerni i pies^[12]. W 2005 w domach wypoczynkowych przy ulicy Sanatoryjnej kręcono serial Boża podszewka II^[13].

Do najciekawszych szlaków turystycznych należą:

• na Śnieżnik z widokiem na Mały Śnieżnik, Smrekowiec i Średniak,
• przez pasmo Żmijowca,
• na Przełęcz Puchaczówkę,
• droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Sarny – Tłumaczów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorówek – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Przełęcz Sokołowska – Łomnicka Równia – Huta – Zalesie – Stara Bystrzyca – Bystrzyca Kłodzka – Pławnica – Szklary – Igliczna – Międzygórze – Jawor – Przełęcz Puchacza^[14],

Godnym uwagi jest również rezerwat ścisły im. Stefana Żeromskiego obejmujący przełom rzeki Wilczki z wodospadem jego imienia. Wodospad wraz otoczeniem został oświetlony, co stanowi osobliwą atrakcję turystyczną. Na terenie rezerwatu rosną dorodne okazy świerka nasiennego, z których pozyskuje się nasiona dla hodowli sadzonek. Przełom Wilczki wraz z wodospadem stanowi miejsce częstych ćwiczeń jednostek specjalnych policji lub wojska^{[potrzebny przypis]}.

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.

• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona