Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej mężczyzn
W dzisiejszym świecie Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej mężczyzn stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiej publiczności. Od momentu pojawienia się Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej mężczyzn przyciąga uwagę zarówno ekspertów, jak i fanów, wywołując debaty i rozmowy na różne tematy. Jego wpływ rozszerzył się na różne aspekty życia codziennego, wpływając zarówno na społeczeństwo, jak i kulturę popularną. W tym artykule szczegółowo i dogłębnie zbadamy znaczenie i znaczenie Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej mężczyzn, aby zapewnić pełny i aktualny przegląd tego fascynującego tematu.
Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej (bośn. Nogometno/Fudbalsko prvenstvo Bosne i Hercegovine) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Bośni i Hercegowinie.
Historia
Mistrzostwa Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej rozgrywane są od 1994 roku (Wcześniej od 1923 były rozgrywane jako nieoficjalne lub w składzie połączonej Jugosławii). Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Premijer liga, I liga Federacji Bośni i Hercegowiny i I liga Republiki Serbskiej, Druga Liga FBiH i Druga liga Republiki Serbskiej oraz niższych klasach.
Piłka nożna dotarła do Bośni i Hercegowiny na początku XX wieku. Sarajewo (w 1903) i Mostar (w 1905) były pierwszymi miastami, gdzie zaczęły grać w piłkę nożną. W 1905 powstał pierwszy bośniacki klub piłkarski Zrinjski Mostar, w 1908 FK Osman Sarajewo. Następnie Banja Luka, Tuzla, Zenica i Bihać zorganizowały swoje kluby piłkarskie. Kraj był pod rządami Austro-Węgier, kiedy oficjalne zawody rozpoczęły się w 1908 roku, chociaż rozgrywki te miały niewielką skalę na każdym terenie. W momencie wybuchu I wojny światowej istniało pięć klubów w Sarajewie, cztery oparte na przynależności religijnej i etnicznej: SAŠK jako klub bośniackich Chorwatów, Slavija związany z bośniackimi Serbami, Đerzelez jako klub Bośniackich muzułmanów (znany również jako Sarajevski) i Makabi (znany również jako Barkohba) jako bośniacki klub żydowski; oraz jedyny wieloetniczny był klub robotniczy RŠD Hajduk. Oprócz klubów z Sarajewa było około 20 poza stolicą.
1 grudnia 1918 po zakończeniu I wojny światowej i po rozpadzie Austro-Węgier zamieszkane przez Słowian południowych komitaty Królestwa Chorwacji wraz z ziemiami Styrii i Krainy postanowiły zjednoczyć się z Serbią w Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, późniejszą Jugosławię.
Spowodowało wzrost liczby regionalnych lig, a wkrótce zorganizowano mistrzostwa krajowe, w których brały udział dwie drużyny z Bośni i Hercegowiny, mistrzowie pododdziału piłkarskiego Banja Luka i Sarajewo. Po założeniu jugosłowiańskiej federacji piłkarskiej – NSJ (chorw. Nogometni Savez Jugoslavije) w kwietniu 1919 roku w Zagrzebiu, w 1920 roku powstał pododdział piłkarski w Sarajewie zwany Sarajevska fudbalska sjedišta - poprzednik federacji piłkarskiej Bośni i Hercegowiny. W sezonie 1923 zorganizowano pierwsze Mistrzostwa Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Do 1927 roku rozgrywki odbywały się systemem pucharowym. W sezonie 1928 organizowane pierwsze ligowe rozgrywki. W rozgrywkach brało udział 6 zespołów, grając systemem kołowym. W sezonie 1931/32 i 1935/36 rozgrywano systemem pucharowym. Zwycięzca turnieju otrzymywał tytuł mistrza Jugosławii. Pododdział Sarajewski reprezentowały kluby: SAŠK Sarajevo (1923, 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1930/31), Slavija (1929, 1930, 1932/33, 1934/35, 1935/36, 1936/37, 1937/38, 1938/39, 1939/40), Krajišnik Banja Luka (1935/36).
3 października 1929 zmieniono nazwę państwa na „Królestwo Jugosławii”, również Związek Piłkarski w maju 1930 został przeniesiony do Belgradu i przyjął serbską nazwę FSJ (Fudbalski savez Jugoslavije). W 1939 po utworzeniu autonomicznej Banowiny Chorwacji, do której przyłączone tereny Bośni i Hercegowiny prowadzone osobno rozgrywki mistrzostw Banowiny Chorwacji w sezonach 1939/1940 i 1940/1941 oraz mistrzostw Serbii w sezonie 1940/1941. SAŠK występował w chorwackiej lidze, a Slavija w serbskiej.
W czasie II wojny światowej w roku 1941 faszystowskie ugrupowanie ustaszy na czele z Ante Paveliciem przejęło władzę, ogłosiło niepodległość i powstało Niepodległe Państwo Chorwackie (NDH). Terytorium Chorwacji sprzymierzonej wówczas z Niemcami obejmowało Chorwację właściwą (choć nie całą, część terytorium przyłączono do Włoch) oraz tereny dzisiejszej Bośni i Hercegowiny. W latach 1941–1944 prowadzone mistrzostwa NDH.
W 1945 po utworzeniu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii Bośnia i Hercegowina została włączona do jej składu i kontynuowano rozgrywki o mistrzostwo Jugosławii w najwyższej lidze, zwanej Prva savezna liga. W 1946 roku rozgrywano kwalifikacje w Bośni i Hercegowinie oraz innych republikach dla uczestnictwa w przyszłych mistrzostwach Jugosławii. Najlepszymi klubami Bośni i Hercegowiny w tym czasie były: FK Sarajevo (mistrz 1966/67, 1984/85), FK Željezničar (mistrz 1971/72), FK Velež Mostar, FK Sloboda Tuzla, NK Čelik Zenica i FK Borac Banja Luka, które grały w pierwszej lidze Jugosławii, II lidze oraz w rozgrywkach Pucharu Jugosławii.
Po upadku SFR Jugosławii w 1991 roku proklamowano niepodległość Bośni i Hercegowiny; w 1992 powstał Nogometni/Fudbalski Savez Bosne i Hercegovine, w skrócie N/FSBiH, potem rozpoczęła się wojna z Jugosławią (de facto z Serbią, wspomaganą przez oddziały czarnogórskie).
Po raz pierwszy Prva nogometna liga Bosne i Hercegovine zorganizowana w sezonie 1994/1995. Sezony 1992/1993 i 1993/1994 nie odbyły się z powodu wojny w Bośni. W tym czasie FK Borac Banja Luka występował w 1. lidze jugosłowiańskiej. W sezonie 1993/1994 kluby Chorwatów bośniackich utworzyły własną ligę, którą wygrał zespół NK Široki Brijeg, jednak jej wyniki uznane zostały za nieoficjalne. Od 1994 istniały 3 ligi: Bośniaków, Chorwatów bośniackich i Serbów bośniackich, jednak mistrzem kraju aż do 1999 zostawał najlepszy zespół pierwszej z wymienionych. W sezonie 1999/2000 mistrzem Bośni i Hercegowiny zostawał zwycięzca play-offów rozgrywanych wśród najlepszych drużyn z lig bośniackiej i Chorwatów bośniackich. W następnym sezonie obie te ligi połączyły się i zwycięzca tych rozgrywek zdobywał mistrzostwo kraju.
W sezonie 2000/01 zainaugurowano rozgrywki zawodowej Premijer ligi Bośni i Hercegowiny[1]. W sezonie 2002/2003 do tej ligi dołączyły się także kluby Serbów bośniackich i dopiero od tego momentu istnieje jedna liga skupiające najlepsze kluby wszystkich głównych nacji w Bośni i Hercegowinie.
Mistrzowie i pozostali medaliści
- Nieoficjalne
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1923–1940 | Mistrzostwa Jugosławii (do 1929 Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców) |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W latach 1945–1991 zespoły z Bośni i Hercegowiny występowały w I lidze jugosłowiańskiej.
| 1945–1991 | Mistrzostwa SFR Jugosławii |
oraz w Republička nogometna liga Bosne i Hercegovine jako część II ligi jugosłowiańskiej jako część II ligi jugosłowiańskiej (1946/47, 1952), III (1948/49, 1951, 1973–1988) lub IV (1950, 1988–1991).
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Oficjalne
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Statystyka
Klasyfikacja według klubów
W dotychczasowej historii oficjalnych Mistrzostw Bośni i Hercegowiny na podium oficjalnie stawało w sumie 15 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Zrinjski Mostar, który zdobył 8 tytułów mistrzowskich.
Stan po sezonie 2023/24.
10 i więcej mistrzostw Bośni i Hercegowiny| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | Zrinjski Mostar | 8 | 3 | 3 | 2004/05, 2008/09, 2013/14, 2015/16, 2016/17, 2017/18, 2021/22, 2022/23 |
| 2. | Željezničar Sarajewo | 6 | 8 | 2 | 1997/98, 2000/01, 2001/02, 2009/10, 2011/12, 2012/13 |
| 3. | FK Sarajevo | 5 | 6 | 6 | 1998/99, 2006/07, 2014/15, 2018/19, 2019/20 |
| 4. | Borac Banja Luka | 3 | 1 | 4 | 2010/11, 2020/21, 2023/24 |
| 5. | NK Čelik Zenica | 3 | 0 | 1 | 1994/95, 1995/96, 1996/97 |
| 6. | NK Široki Brijeg | 2 | 5 | 3 | 2003/04, 2005/06 |
| 7. | Brotnjo Čitluk | 1 | 1 | 1 | 1999/00 |
| 8. | Leotar Trebinje | 1 | 0 | 0 | 2002/03 |
| Modriča Maxima | 1 | 0 | 0 | 2007/08 | |
| 10. | Bosna Visoko | 0 | 1 | 2 | |
| Sloboda Tuzla | 0 | 1 | 2 | ||
| 12. | Slavija Sarajewo | 0 | 1 | 1 | |
| 13. | Budućnost Banovići | 0 | 1 | 0 | |
| Radnički Lukavac | 0 | 1 | 0 | ||
| Tuzla City | 0 | 1 | 0 | ||
| 16. | Velež Mostar | 0 | 0 | 2 | |
| 17. | Rudar Kakanj | 0 | 0 | 1 | |
Klasyfikacja według miast
Siedziby klubów: stan po sezonie 2023/24.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Sarajewo | 11 | FK Željezničar (6), FK Sarajevo (5) |
| Mostar | 8 | Zrinjski Mostar (8) |
| Banja Luka | 3 | FK Borac Banja Luka (3) |
| Široki Brijeg | 2 | NK Široki Brijeg (2) |
| Trebinje | 1 | FK Leotar Trebinje (1) |
| Modriča | FK Modriča Maxima (1) |
Uczestnicy
Są 56 zespoły, które wzięli udział w 25 sezonach Mistrzostw Bośni i Hercegowiny, które były prowadzone od 2000/01 aż do sezonu 2024/25 łącznie (w pierwszych dwóch sezonach w 2 osobnych ligach). Tylko Čelik Zenica, FK Sarajevo, NK Široki Brijeg, FK Željezničar i Zrinjski Mostar były zawsze obecne w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2024/25.
- 25 razy: FK Sarajevo, NK Široki Brijeg, FK Željezničar, HŠK Zrinjski Mostar
- 22 razy: FK Sloboda Tuzla
- 21 razy: FK Borac Banja Luka
- 20 razy: NK Čelik Zenica
- 19 razy: FK Velež Mostar
- 16 razy: FK Leotar Trebinje
- 15 razy: FK Radnik Bijeljina
- 14 razy: FK Slavija Sarajewo
- 13 razy: NK Posušje, NK Travnik
- 11 razy: FK Olimpic Sarajewo
- 9 razy: FK Modriča Maxima, HNK Orašje
- 8 razy: FK Rudar Prijedor
- 7 razy: NK Jedinstvo Bihać, NK Zvijezda Gradačac
- 6 razy: NK GOŠK Gabela, FK Mladost Doboj Kakanj, NK Žepče, FK Tuzla City
- 5 razy: FK Budućnost Banovići, FK Rudar Ugljevik, NK Vitez
- 4 razy: NK Brotnjo Čitluk, FK Glasinac Sokolac, FK Kozara Gradiška, FK Krupa Krupa na Vrbasu
- 3 razy: FK Drina Zvornik, FK Igman Konjic, FK Laktaši, FK Mladost Gacko, Sloga Meridian, FK Zvijezda 09
- 2 razy: FK Boksit Milići, NK Bosna Visoko, FK BSK Banja Luka, NK Iskra Bugojno, FK Ljubić Prnjavor, FK Mladost Velika Obarska, FK Polet Srpski Brod, FK Sloboda Novi Grad, NK Troglav Livno
- 1 raz: HNK Čapljina, NK Đerzelez Zenica, OFK Gradina Srebrenik, HNK Grude, NK Kiseljak, FK Krajina Cazin, FK Lijevče Nova Topola, HNK Ljubuški, NK Metalleghe-BSI Jajce, FK Omladinac Banja Luka, FK Rudar Kakanj.
Zobacz też
- Tabela wszech czasów mistrzostw Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej
- Premijer liga Bosne i Hercegovine
- Puchar Bośni i Hercegowiny
Przypisy
Bibliografia
- Oficjalna strona pierwszej ligi Bośni i Hercegowiny. nfsbih.net. . (bośn.).
- Premier Liga, baza Soccerway (liga) .
- Oficjalna strona N/FSBiH. nfsbih.ba. . (bośn.).
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)