Obdżektor

Obdżektor (od ang. słów: conscientious objector) – określenie osoby odmawiającej odbycia obowiązkowej służby wojskowej z powodów religijnych, moralnych lub etycznych^[1][2].

To wyznawcy religii:

• głoszących bezwarunkowy pacyfizm chrześcijański (mennonici, huteryci, szwenkfeldyści, amisze, kwakrzy, bracia morawscy, duchoborcy, mołokanie). Te wyznania potępiają każdą walkę, nawet w obronie lub w tzw. „słusznej sprawie”.
• potępiających udział w konfliktach zbrojnych i politycznych z powodu zachowywania chrześcijańskiej neutralności (mesjanie, sobotnicy, Świadkowie Jehowy^[a][b][3][4], zielonoświątkowcy-pięćdziesiątnikowi).
• powołujących się na zasady nieodbierania życia i niestosowania przemocy (głównie buddyzm – jedna z 5 zasad: Pānātipātā veramaṇi sikkhāpadam samādiyāmi i hinduizm – zasada „ahimsy”). W Europie i Ameryce są to np. Hare Kryszna i buddyzm zen.

Niektórzy obdżektorzy twierdzą, że oni, jako np. katolicy, luteranie czy prawosławni nie mogą służyć w wojsku. Taka opinia nie ma żadnego oparcia w oficjalnym stanowisku tych Kościołów, które w wielu armiach posiadają ordynariaty polowe^{[potrzebny przypis]}.

Jest to jednak kwestia sporna, gdyż np. Episkopat Stanów Zjednoczonych uznał, iż pełne moralne przekonanie powinno stanowić przesłankę do zwolnienia owej osoby ze służby wojskowej^[5].

Kościół Katolicki naucza, że „Władze publiczne powinny uwzględnić przypadek tych, którzy z pobudek sumienia odmawiają użycia broni; są oni jednak zobowiązani w inny sposób służyć wspólnocie ludzkiej”. Stanowi o tym punkt 2311 Katechizmu KK.^[6]

To członkowie lub sympatycy organizacji propagujących pacyfizm i antymilitaryzm. Najczęściej głoszą oni konieczność likwidacji wojska lub utworzenia armii wyłącznie zawodowych.

• Muhammad Ali (ur. jako Cassius Marcellus Clay Jr), amerykański bokser. Znany był ze swoich poglądów antywojennych, które wielokrotnie demonstrował w związku z amerykańską interwencją w Wietnamie. W 1967 roku został skazany na karę pięciu lat więzienia oraz 10 000 $ grzywny za odmowę służby wojskowej. Skutkiem wyroku było odebranie mu tytułu bokserskiego mistrza świata oraz licencji profesjonalnego pięściarza. Po latach batalii sądowej Alemu przywrócono licencję bokserską, a Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych jednogłośną decyzją z dnia 28 czerwca 1971 roku unieważnił wyrok skazujący^[7].
• Mike Balas, amerykański baseballista, w 1942 roku jako Świadek Jehowy został skazany na 3 lata więzienia za odmowę odbycia służby wojskowej.
• Pierre Cérésole^[8][9], założyciel „Międzynarodowej Służby Cywilnej”^[10].
• August Dickmann, pierwszy Niemiec, Świadek Jehowy, rozstrzelany podczas II wojny światowej za to, że kierując się głosem sumienia odmówił służby wojskowej^{[11][12][13][14]}.
• Desmond Doss, adwentysta dnia siódmego, żołnierz Armii Stanów Zjednoczonych. Był pierwszą osobą w historii Stanów Zjednoczonych, odmawiającą walki oraz noszenia broni, która jako sanitariusz otrzymała Medal Honoru. Bohater filmu Przełęcz ocalonych w reżyserii Mela Gibsona^[15][16].
• Albert Einstein^[17][18][19], który zrezygnował z obywatelstwa niemieckiego (na rzecz szwajcarskiego^[20]), by uniknąć obowiązkowej służby wojskowej. Jego uzasadnienie to: Nie róbcie niczego wbrew waszemu sumieniu, nawet gdy państwo tego żąda^[21].
• Leopold Engleitner, Austriak, najdłużej żyjący więzień, ocalały z obozów koncentracyjnych Buchenwald, Ravensbrück i Niederhagen. Został osadzony w obozie, gdyż będąc Świadkiem Jehowy odmówił pełnienia służby wojskowej w Wehrmachcie. Na podstawie jego życia Bernhard Rammerstorfer napisał książkę Unbroken Will – The Extraordinary Courage of an Ordinary Man (Niezłomna wola – niezwykła odwaga zwykłego człowieka) oraz wyprodukował filmy dokumentalne Unbroken Will, Unbroken Will USA Tour oraz Ladder in the lions den^[22][23][24].
• Maciej Maleńczuk, został skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności za odmowę służby wojskowej^[25][26].
• Albert Merz, chrystadelfianin, odmówił odbycia służby wojskowej ze względu na sumienie. Został stracony 3 kwietnia 1941 roku w więzieniu Brandenburg Görden^[27].
• Bohumil Müller, jako Świadek Jehowy, był pierwszą osobą w Czechosłowacji, uwięzioną z powodu odmowy służby wojskowej.
• Johann Nobis, Świadek Jehowy, ścięty za odmowę służby wojskowej.
• Rudolf Redlinghofer, austriacka ofiara narodowego socjalizmu, jako Świadek Jehowy, ze względu na sumienie, odmówił pełnienia służby wojskowej. Został stracony przez ścięcie na gilotynie.

Jeszcze w 1994 r. osoby sprzeciwiające się obowiązkowej służbie wojskowej w Polsce nadal przebywały w więzieniu przez okres roczny (podobnie jak za czasów PRL-owskich) i były uznawane przez Amnesty International za więźniów sumienia^[28]. Pobór przymusowy w Polsce zniesiono w 2009 r.

Zobacz hasło obdżektor w Wikisłowniku

• odmowa odbycia służby wojskowej
• kościoły pacyfistyczne
• Ruch Wolność i Pokój
• Fioletowe trójkąty