Olejowiec gwinejski

Olejowiec gwinejski to temat, który z biegiem czasu wzbudził zainteresowanie i debaty. Stało się tematem dyskusji na różnych polach, od polityki po naukę. Jego wpływ na społeczeństwo był znaczący, a jego znaczenie w dalszym ciągu stanowi powód do analiz i refleksji. W tym artykule zbadamy różne perspektywy i podejścia związane z Olejowiec gwinejski, aby zapewnić kompleksowy i obiektywny pogląd na ten temat. Ponadto zbadamy jego ewolucję na przestrzeni lat i jego wpływ dzisiaj.

Olejowiec gwinejski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

arekowce

Rodzina

arekowate

Rodzaj

olejowiec

Gatunek

olejowiec gwinejski

Nazwa systematyczna
Elaeis guineensis Jacq.
Select. stirp. amer. hist. 280, t. 172. 1763
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Olejowiec gwinejski (Elaeis guineensis Jacq.) – gatunek rośliny z rodziny arekowatych (Arecaceae). Najczęściej nazywany jest palmą olejową, ma również inne nazwy zwyczajowe: masłopalma gwinejska, olejnik gwinejski. Pochodzi z Afryki i Madagaskaru, jest też uprawiany w innych rejonach świata o tropikalnym klimacie[4], w tym Azji Południowo-Wschodniej[5]. Główne rejony uprawy to ojczysta Demokratyczna Republika Konga, ponadto kraje Afryki Zachodniej i Afryki Środkowej, Malezja, Indonezja, Kolumbia i Ekwador.

Morfologia

Pokrój
Drzewo z pojedynczą kłodziną o wysokości do 10 m.
Liście
Pierzaste, z kolczastymi ogonkami liściowymi. Mają długość do 4 m i wszystkie wyrastają wachlarzowato na szczycie kłodziny.
Kwiaty
Roślina dwupienna. Kwiaty zebrane w rozgałęzione, gęste kwiatostany. Za młodu okryte są one dwiema okrywami, które potem rozpadają się.
Owoce
Żółty lub czerwonawy pestkowiec wielkości śliwki. Nasiona oleiste (do 70% tłuszczu), zawierają także duże ilości białka (26%).

Zastosowanie

  • Olej wykorzystuje się[5]: - w przemyśle spożywczym: do produkcji margaryny, wyrobów mlecznych, czekolady, chipsów, batonów, pieczywa, zup instant, sosów czy dań gotowych. Zwłaszcza na terenach Azji Południowo-Wschodniej, powszechnie stosuje się go do smażenia. - w przemyśle kosmetycznym: do wyrobu mydła, kosmetyków, środków czystości, - w przemyśle energetycznym: do wytwarzania biopaliw i olejów silnikowych, a także do produkcji świec i smarów.
  • Nasiona należą do podstawowych produktów żywieniowych ludności zamieszkującej strefę tropikalną.
  • Wytłoki są cenną paszą dla zwierząt.

Wpływ na środowisko

Zakładanie plantacji olejowca gwinejskiego ma niekorzystyny wpływ na środowisko przyrodnicze. Przyczynia się bowiem do powstawania wylesień i spadku bioróżnorodności biologicznej m.in. poprzez: wykonywane zrębów w celu uzyskania miejsca pod plantację, wyrąb lasów dla uzyskania funduszy ze sprzedaży drewna na pokrycie kosztów założenia plantacji oraz pośrednio, poprzez budowę sieci dróg do wcześniej niedostępnych obszarów[5][6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ Elaeis guineensis, The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). .
  5. ↑ a b c Andrzej Węgiel i inni, Właściwości oleju palmowego i wpływ plantacji olejowca gwinejskiego (Elaeis guineensis Jacq.) na środowisko, „Kosmos”, 67 (3), 2018, s. 647–659, DOI: 10.36921/kos.2018_2453, ISSN 2658-1132 (pol.).
  6. ↑ E Fitzherbert i inni, How will oil palm expansion affect biodiversity?, „Trends in Ecology & Evolution”, 23 (10), 2008, s. 538–545, DOI: 10.1016/j.tree.2008.06.012 (ang.).

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  • Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.