Paciorkowce

W dzisiejszym świecie Paciorkowce to temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Czy to ze względu na swoje znaczenie historyczne, wpływ na współczesne społeczeństwo, czy wpływ na kulturę popularną, Paciorkowce stał się punktem odniesienia w różnych sferach życia codziennego. Od momentu powstania do chwili obecnej Paciorkowce był przedmiotem badań, debat i podziwu, co dało początek szerokiej gamie perspektyw i opinii na ten temat. W tym artykule zbadamy niektóre z najważniejszych aspektów Paciorkowce i jego znaczenie w bieżącym kontekście.

Paciorkowce
Ilustracja
Paciorkowce (Streptococcus) w barwieniu metodą Grama
Systematyka
Domena

bakterie

Typ

Firmicutes

Klasa

Bacilli

Rząd

Lactobacillales

Rodzina

Streptococcaceae

Rodzaj

Streptococcus

Nazwa systematyczna
Streptococcus

Paciorkowce, streptokoki (łac. Streptococcus – nazwa pochodząca od greckiego "streptos" oznaczającego coś łatwo wyginającego się) – rodzaj kulistych bakterii Gram dodatnich[1], tlenowych lub względnie beztlenowych. Ich podziały zachodzą wzdłuż jednej osi i dlatego rosną one w łańcuchu lub parach.

Paciorkowce wywołują zapalenie gardła, a także zapalenia: opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, wsierdzia, różę i martwicze zapalenie powięzi. Godne uwagi jest to, że wiele gatunków paciorkowców jest nieszkodliwa – stanowią one również część flory komensalnej jamy ustnej, skóry, jelit i górnych dróg oddechowych u człowieka.

Dla człowieka znaczącym patogenem jest dwoinka zapalenia płuc, po raz pierwszy rozpoznana jako czynnik wywołujący zapalenie płuc w 1880. Od tego czasu powstało wiele opracowań dotyczących wpływu dwoinki zapalenia płuc na humoralny układ odporności. Ze względu na rolę tego patogenu w wywoływaniu zapaleń płuc, znany jest on pod nazwą pneumokoków.

Niezależnie od nazwy, patogen ten wywołuje wiele różnych infekcji w organizmie, nie tylko dotyczących tkanki płucnej, takich jak zapalenie zatok przynosowych, zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie septyczne stawów, wsierdzia, opłucnej, osierdzia, tkanki łącznej i ropni tkanki mózgowej.

Streptococcus pneumoniae u dorosłych najczęściej powoduje bakteryjne zapalenie opon mózgowych i jest jednym z dwóch patogenów izolowanych w przypadkach zapaleń ucha. Pneumokokowe zapalenie płuc dotyczy najczęściej dzieci i osób starszych.

Systematyka paciorkowców

Poszczególne gatunki paciorkowców są klasyfikowane głównie na podstawie ich właściwości hemolitycznych[2]. Hemoliza alfa jest wywołana przez redukcję żelaza w hemoglobinie, dająca zielony kolor na agarze krwawym. Paciorkowce alfa hemolizujące (Streptococcus pneumoniae i viridans) powodują pospolite choroby u człowieka. Hemoliza beta jest związana z całkowitym rozerwaniem erytrocytów, co daje wyróżniające się jasne obszary wokół kolonii bakteryjnych. Serotypowanie Lancefield – oparte na specyficznych grupach cukrowych w ścianach komórkowych jest używane dla dokładniejszego rozróżnienia gatunków beta hemolizujących[3]. Noszą one oznaczenia od A do O. W medycynie beta hemolizujące paciorkowce grupy Lancefield A i B mają największe znaczenie.

Alfa-hemolizujące (α-hemolizujące)

Streptococcus pneumoniae

Dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae (pot. pneumokoki) – zwykle występuje w jamie nosowej i gardle dzieci oraz zdrowych dorosłych. Szczególnie u małych dzieci bardzo łatwo dochodzi do zasiedlenia (nosicielstwa) śluzówki nosa i gardła pneumokokami, ponieważ dzieci mają niedojrzały układ odpornościowy i nie produkują wystarczającej ilości przeciwciał odpornościowych przeciw temu typowi bakterii. Wywołują choroby takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok przynosowych i in.

Streptococcus viridans

Streptococcus viridans (paciorkowiec zieleniący) powoduje zapalenie wsierdzia i ropień zęba.

Beta-hemolizujące (β-hemolizujące)

Grupa A

Streptococcus pyogenes (paciorkowiec ropny) jest czynnikiem sprawczym paciorkowcowego zapalenia gardła, prowadzącego czasami do ostrej gorączki reumatycznej, płonicy (szkarlatyny), róży i ostrego zapalenia kłębuszków nerkowych. Enzymy i toksyny: hemolizyna, leukocydyna, streptokineaza, DNA-azy.

Grupa B

Streptococcus agalactiae (paciorkowiec bezmleczności[4]) powoduje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków oraz starszych dzieci, czasami z bakteriemią. Potrafią skolonizować drogi rodne kobiety, podnosząc ryzyko przedwczesnego rozerwania błon płodowych.

Grupa C

Należy do niej Streptococcus equi, który powoduje zołzy u koni, a także Streptococcus zooepidemicus, który powoduje zakażenia u kilku gatunków ssaków, w tym koni.

Grupa D

Wiele paciorkowców grupy D zostało ponownie sklasyfikowanych i umieszczonych w rodzaju Enterococcus (w tym Streptococcus faecalis, Streptococcus faecium, Streptococcus durans i Streptococcus avium). Przykładowo Streptococcus faecalis (paciorkowiec kałowy) nosi teraz nazwę Enterococcus faecalis.

Grupa G

Należą do niej: Streptococcus canis, Streptococcus dysgalactiae[5]

Przypisy

  1. ↑ Ryan KJ; Ray CG, Sherris Medical Microbiology, 4th ed. McGraw Hill 2004 ISBN 0-8385-8529-9
  2. ↑ Patterson MJ, Streptococcus. Baron's Medical Microbiology (Barron S et al, eds.) 4th ed., Univ of Texas Medical Branch 1996 (via NCBI Bookshelf) ISBN 0-9631172-1-1
  3. ↑ Facklam R, What happened to the streptococci: overview of taxonomic and nomenclature changes, Clin Microbiol Rev, 2002, strony 613-30
  4. ↑ Szewczyk Eligia M., Diagnostyka bakteriologiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, strona 32
  5. ↑ Ruoff KL, Recent taxonomic changes in the genus Enterococcus, Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 1990 strony 75-9

Linki zewnętrzne