Pistyń

Dzisiaj zagłębimy się w fascynujący świat Pistyń. Od niepamiętnych czasów Pistyń przyciąga uwagę i zainteresowanie milionów ludzi na całym świecie. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, wpływ na kulturę popularną, czy też znaczenie w historii, Pistyń pozostawił niezatarty ślad w ludzkości. W tym artykule zagłębimy się w wiele aspektów Pistyń, badając jego znaczenie, ewolucję w czasie i znaczenie w bieżącym kontekście. Dołącz do nas w tej podróży, aby odkryć wszystko, co Pistyń ma do zaoferowania i jak ukształtował nasz świat w sposób, jakiego nigdy wcześniej sobie nie wyobrażaliśmy.

Pistyń

Пістинь

Cerkiew Zwiastowania (Kościoła Prawosławnego Ukrainy)

Rejon

Wysokość

400 m n.p.m.

Populacja (2001)
• liczba ludności

3921^[1]

Nr kierunkowy

3478

Kod pocztowy

78633

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego

Położenie na mapie Ukrainy

48°21′42″N 25°01′28″E/48,361667 25,024444

Multimedia w Wikimedia Commons

Pistyń (ukr. Пістинь) – wieś w rejonie kosowskim obwodu iwanofrankowskiego. Wieś liczy 3921 mieszkańców.

Historia

Założona w 1375 roku. Prywatna wieś szlachecka prawa wołoskiego Pystyń, położona była w ziemi halickiej województwa ruskiego^[2]. W 1756 Pistyń otrzymał magdeburskie prawa miejskie.

Przez pewien czas podczas zaboru austriackiego jako miasteczko wchodził w skład obwodu, czyli cyrkułu kołomyjskiego^[3]. Pod koniec XIX w. jego częścią była Wybranówka^[4].

W 1776 r. Marianna Ponińska ufundowała w Pistyniu parafię rzymskokatolicką, wznosząc w latach 1770 - 1780 drewniany kościół pw. Trójcy Przenajświętszej. Do końca XIX posługę w nim pełnili ojcowie bernardyni^[5].

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Pistyń w powiecie kosowskim województwa stanisławowskiego i jednym z polskich znanych kurortów.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkanka wsi Tuśka Koszak ukrywała Żydówkę Dorę Eisenberg, za co w 2018 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata^[6].

24 lipca 1943 r. nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali ks. Józefa Grzesiowskiego, administratora tutejszej parafii^[7]. 10 listopada i 24 grudnia 1944 r. zamordowali 46 Polaków. Spalili też kościół parafialny^[8].

Urodzeni w Pistyniu

Jan Śliwiński (1844–1903) – organmistrz prowadzący we Lwowie w latach 1876-1903 największą wówczas firmę organmistrzowską w Galicji.
Jerzy Misiński (1892–1944) – kapitan Wojska Polskiego, lekkoatleta, działacz i dziennikarz sportowy

Przypisy

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 80.
↑ Hipolit Stupnicki: Galicya pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym, skreślona przez Hipolita Stupnickiego: Z mapą. Lwów : Madfes i Bodek, 1869, s. 91—92.
↑ Wybranówka 3.) część Pistynia w pow. kosowskim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 72 .
↑ PISTYŃ. Dawny kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej (1770 - 1778). Iwano-Frankiwski obw., Kosowski r-n | Kościoły i kaplice Ukrainy , rkc.in.ua .
↑ Koszak Tuśka. collections.yadvashem.org. . (ang.).
↑ JÓZEF GRZESIOWSKI — MARTYROLOGIUM , www.swzygmunt.knc.pl .
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 282, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .

Linki zewnętrzne

Pistyń, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 231 .
Pistyń, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 455 .

Powiat kosowski (1920–1939)

Siedziba powiatu – Kosów

Przynależność wojewódzka	woj. stanisławowskie (1920–39)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Kosów (od 1934) Kuty
Miasteczka (1920–34)	Kosów (→) Pistyń
Gminy miejskie (1920–39 →)	Kosów Kuty
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →)	Hryniawa Jasienów Górny Kosów Stary Kuty Stare Pistyń Rożnów Sokołówka Żabie

Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) ^OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.