Pluton żandarmerii Siedlce

Obecnie Pluton żandarmerii Siedlce stał się tematem o dużym znaczeniu w naszym społeczeństwie. Od samego początku Pluton żandarmerii Siedlce budzi rosnące zainteresowanie badaczy, naukowców i ogółu społeczeństwa. Jego wpływ znalazł odzwierciedlenie w różnych obszarach, od kultury po gospodarkę, w tym politykę i środowisko. W tym artykule szczegółowo zbadamy znaczenie Pluton żandarmerii Siedlce, jego ewolucję w czasie i wpływ na nasze codzienne życie. Ponadto przeanalizujemy różne perspektywy i opinie, które istnieją wokół Pluton żandarmerii Siedlce, aby lepiej zrozumieć jego zakres i konsekwencje.

pluton żandarmerii Siedlce
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

ppor. Tadeusz Miś

Ostatni

kpt. Zygmunt Pracki

Organizacja
Dyslokacja

Siedlce

Rodzaj sił zbrojnych

Wojsko

Rodzaj wojsk

Żandarmeria

Podległość

dywizjon żandarmerii wojskowej nr 2
9 dywizjon żandarmerii

Okręg Generalny Lublin

Pluton żandarmerii Siedlce (plut. żand. Siedlce[1]) – pododdział żandarmerii Wojska Polskiego.

Historia plutonu

1 lipca 1919 w Siedlcach został utworzony pluton żandarmerii Siedlce, podległy Dowództwu Żandarmerii Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin[2]. 10 sierpnia 1920 pluton odszedł do Warszawy do dyspozycji gen. Franciszka Latinika[3]. 26 sierpnia tego roku pluton ponownie wszedł w skład dywizjonu i został użyty do obsadzenia kordonu Annopol–Wola Rzeczycka w powiecie janowskim. 1 września 1920 pluton wrócił do Siedlec i obsadził posterunki[3]. Później został zorganizowany pluton żandarmerii Siedlce 2 pod dowództwem por. Jana Kaliszczaka, a od 1 listopada 1920 – por. Witolda Kolubińskiego[4]. W marcu 1921 plutonowi żandarmerii Siedlce 1 podlegały posterunki: Węgrów, Sokołów i Mordy, natomiast plutonowi żandarmerii Siedlce 2 – posterunki: Siedlce i Dworzec Kolejowy[5]. W końcu kwietnia tego roku pluton żandarmerii Siedlce 2 został zlikwidowany[6][7]. W tym samym czasie zlikwidowano wszystkie posterunki stacjonujace w miejscach, w których nie było garnizonów[6][7]. W październiku 1921 pluton żandarmerii Siedlce został włączony w skład 1 dywizjonu żandarmerii[8][7].

W listopadzie 1921, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów, pluton żandarmerii Siedlce został organicznym pododdziałem 9 dywizjonu żandarmerii[9]. Stacjonował w garnizonie Siedlce[10].

20 czerwca 1925 dowódcy plutonu podlegały posterunki żandarmerii: Bielsk Podlaski i Biała Podlaska[10].

Z dniem 15 stycznia 1930 weszła w życie organizacja żandarmerii na stopie pokojowej zgodnie, z którą plut. żand. Siedlce zaliczony został do typu II. Skład osobowy plutonu żand. typu II stanowił jeden oficer młodszy (kapitan lub porucznik), 22 szeregowych zawodowych i 20 szeregowych niezawodowych oraz jeden niższy funkcjonariusz (goniec) i dwa konie pociągowe. Ponadto do składu osobowego był przydzielony jeden woźnica z batalionu administracyjnego[11][12]. Dowódca plutonu był organem śledczym, kierownikiem służby fachowej i wyszkolenia żandarmskiego szeregowych plutonu[13][14]. W stosunku do podwładnych posiadał uprawnienia dowódcy kompanii[13][14].

9 listopada 1931 prezydent RP nadał Krzyż Niepodległości st. wachm. Ludwikowi Marczewskiemu[a] z plut. żand. Siedlce[19][1]. W 1933 przy plutonie funkcjonowało Siedleckie Kółko Racjonalnego Polowania pod kierownictwem kpt. Juliana Kruczka[20].

1 października 1938 dowódcy plutonu podlegał posterunek żandarmerii Biała Podlaska[21][b].

13 lipca 1939 dowódcy plutonu podlegały posterunki żandarmerii: Biała Podlaska i Hajnówka[23][c]. Pluton zakwaterowany był w koszarach Igańskich przy ul. Marszałka Piłsudskiego[23].

Pluton żandarmerii Siedlce był jednostką mobilizującą w odniesieniu do mobilizacji szeregowych, koni i środków przewozowych, natomiast pod względem mobilizacji oficerów podlegał dowódcy dywizjonu żandarmerii, a pod względem mobilizacji materiałowej przynależał do 22 pułku piechoty w Siedlcach[25]. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dowódca plutonu był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji:

Oba plutony były mobilizowane w mobilizacji niejawnej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem czerwonym[26][27]. Nadwyżki personalne i materiałowe plut. żand. Siedlce przekazywał do 9 dżand., natomiast nadwyżki koni i środków przewozowych do 22 pp[29] W czasie wojny jednostką ewidencyjną dla wszystkich jednostek żandarmerii był Ośrodek Zapasowy Żandarmerii „Staszów”[29].

23 marca 1939 zarządzona została mobilizacja wszystkich jednostek kolorowych (alarmowych) na obszarze Okręgu Korpusu Nr IX[30]. Pluton pieszy żandarmerii nr 9 wszedł w skład 9 Dywizji Piechoty, natomiast pluton krajowy żandarmerii „Siedlce” został podporządkowany dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX[31][32][d]. Na stanowisko dowódcy plutonu pieszego żandarmerii nr 9 został wyznaczony kpt. żand. Zygmunt Pracki[33][34]. W czasie mobilizacji pluton zamiast etatowego motocykla otrzymał samochód osobowy[34]. Pluton podzielił losy 9 DP w bitwie w Borach Tucholskich, a jego dowódca dostał się do niewoli niemieckiej[35]. Drugiego dnia działań wojennych żandarmeria zatrzymała w Gogolinie przy pomocy miejscowej ludności trzech miejscowych Niemców, członków piątej kolumny: H. Thoma, E. Steinkego i K. Krausego. Wymienieni posiadali broń i radiostację[36].

Po przeprowadzonej w marcu mobilizacji dowódca Okręgu Korpusu Nr IX gen. bryg. Franciszek Kleeberg zarządził sformowanie „okresowych posterunków żandarmerii” między innymi w ramach plutonu krajowego żandarmerii „Siedlce”[37]. We wrześniu 1939 wspomniany posterunek został przekształcony w pluton pieszy żandarmerii nr 92, nie przewidziany w planie mobilizacyjnym[38]. Dowódcą plutonu był kpt. żand. Grzegorz Czeski z 3 dywizjonu żandarmerii[39]. 20 września kwatermistrz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX oddał pluton do dyspozycji ppłk. Kazimierza Gorzkowskiego, dowódcy Zgrupowania „Drohiczyn Poleski”[40]. Od 28 września pluton wchodził w skład 50 Dywizji Piechoty[41]. Kapitan Czeski po bitwie pod Kockiem dostał się do niewoli niemieckiej[35].

Por. żand. Marian Roman Drzewicki

Dowódcy plutonu

  • ppor. Tadeusz Miś (VII 1919)[2]
  • pchor. Feliks Horski (od VII 1919)[42]
  • rtm. Roman Marian Śliwiński (był we IX 1921)[8]
  • por. żand. Marian Roman Drzewicki[e] (był w 1923)[46]
  • kpt. Julian Kruczek (był w 1933)[20]
  • kpt. żand. Zygmunt Pracki[f] (1936 – 1939)[48]

Uwagi

  1. ↑ Ludwik Marczewski ur. 25 sierpnia 1892 w Ozorzynie, w ówczesnym powiecie kolskim guberni kaliskiej[15][16]. 18 marca 1933 został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi „za zasługi na polu bezpieczeństwa wojska”[17][18].
  2. ↑ G. Ratajczyk przedstawił „skład oraz dyslokację formacji żandarmerii na wiosnę 1939” na podstawie Komunikatu dyslokacyjnego formacji żandarmerii wg stanu z 1 października 1938[22].
  3. ↑ J. Suliński przedstawił „wykaz dyslokacji jednostek żandarmerii opracowany (...) w oparciu o Komunikat dyslokacyjny formacji żandarmerii z 22 października 1938 z trzema poprawkami z 1939”[24].
  4. ↑ Dowódca okręgu korpusu był zobowiązany opracować plan organizacji służby żandarmerii na czas wojny, wykorzystując do tego celu mobilizowane krajowe plutony żandarmerii oraz te pokojowe posterunki żandarmerii, których zatrzymanie na czas wojny uznał za konieczne. Wszystkie inne pokojowe posterunki żandarmerii powinny w chwili mob. ulec likwidacji, a personal ich winien być użyty dla jednostek mobilizowanych[29].
  5. ↑ Por. żand. Marian Roman Drzewicki ur. 27 lipca 1897 w Gorlicach, w rodzinie Franciszka[43]. W czasie wojny z bolszewikami dowodził 2 kompanią 16 pułku piechoty. W październiku 1925 został przeniesiony z 9 dżand. do 5 dżand. w Krakowie[44]. W lipcu 1935 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V[45], a następnie przeniesiony w stan spoczynku. Mieszkał w Krakowie. 24 kwietnia 1942 przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz, w którym 27 maja tego został rozstrzelany[35].
  6. ↑ kpt. żand. Zygmunt Pracki ur. 21 kwietnia 1894 był odznaczony Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi[47]. Został pochowany na cmentarzu w rodzinnej wsi Przybyszew.

Przypisy

  1. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932, s. 200.
  2. ↑ a b Suliński 2012 ↓, s. 16.
  3. ↑ a b Suliński 2012 ↓, s. 22.
  4. ↑ Suliński 2012 ↓, s. 27.
  5. ↑ Suliński 2012 ↓, s. 28.
  6. ↑ a b Suliński 2012 ↓, s. 30.
  7. ↑ a b c Ratajczyk 2004 ↓, s. 208.
  8. ↑ a b Suliński 2012 ↓, s. 32.
  9. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 213.
  10. ↑ a b Jaroszuk 2006 ↓, s. 34.
  11. ↑ Suliński 2003 ↓, s. 105-106, 109-110.
  12. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 220-222, 224, 230.
  13. ↑ a b Suliński 2003 ↓, s. 109.
  14. ↑ a b Ratajczyk 2004 ↓, s. 221.
  15. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. .
  16. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. .
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1933, s. 70.
  18. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. .
  19. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
  20. ↑ a b Borek 2018 ↓, s. 127.
  21. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 287.
  22. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 283, 288.
  23. ↑ a b Suliński 2003 ↓, s. 118.
  24. ↑ Suliński 2003 ↓, s. 120.
  25. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 506, 520.
  26. ↑ a b Zarzycki 1995 ↓, s. 148.
  27. ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 520.
  28. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 294.
  29. ↑ a b c Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 507.
  30. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 217.
  31. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXVII.
  32. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 258.
  33. ↑ Suliński 2003 ↓, s. 305.
  34. ↑ a b Ratajczyk 2004 ↓, s. 301.
  35. ↑ a b c Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. .
  36. ↑ Nazarewicz 1979 ↓, s. 106.
  37. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXXXII.
  38. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXXXII, 1155.
  39. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 381, 438.
  40. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 438.
  41. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 381.
  42. ↑ Suliński 2012 ↓, s. 18.
  43. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. ..
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 105 z 14 października 1925, s. 564.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 92.
  46. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1061.
  47. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 283.
  48. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 837.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Paweł Borek. Kultura fizyczna w garnizonie Siedlce w latach 1922-1939. „Radzyński Rocznik Humanistyczny”. 16, 2018. Radzyń Podlaski. ISSN 1643-4374. 
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Edward Jaroszuk. Dywizjon ŻW Nr 9 w Brześciu. Z kart żandarmerii II RP. „Biuletyn Żandarmerii Wojskowej”. 14, lipiec–sierpień 2006. Warszawa: Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej. 
  • Jerzy Nazarewicz. Działalność sądów wojennych w wojnie obronnej Polski 1939 r.. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1 (87), 1979. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. 
  • Grzegorz Ratajczyk: Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej. Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004. ISBN 83-89706-20-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Jan Suliński: Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945. Warszawa: Kompas II, 2003. ISBN 83-912638-5-1.
  • Jan Suliński: 2 Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Lublin (1918–1939). Mińsk Mazowiecki: Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej, 2012.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
Żandarmeria II RP
Dywizjony żandarmerii