Półwysep Iberyjski

W tym artykule dokładnie zbadamy temat Półwysep Iberyjski, temat mający ogromne znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie. Od jego początków po dzisiejszy wpływ, zagłębimy się w różne aspekty związane z Półwysep Iberyjski, aby zaoferować kompletną i wzbogacającą perspektywę. Idąc tym tropem, przeanalizujemy jego wpływ w różnych obszarach, jego ewolucję w czasie i różne perspektywy, które istnieją wokół Półwysep Iberyjski. Ponadto zbadamy implikacje, jakie Półwysep Iberyjski ma w naszym codziennym życiu i w przyszłości, podkreślając jego znaczenie w obecnym kontekście. W tym artykule chcemy zapewnić szeroki i szczegółowy przegląd Półwysep Iberyjski, który będzie interesujący dla wszystkich typów czytelników.

Półwysep Iberyjski na mapie Europy
Półwysep Iberyjski
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Półwysep Iberyjski (Półwysep Pirenejski, hiszp. i port. Península Ibérica, kat. Península Ibèrica, bask. Iberiar penintsula; w starożytności i średniowieczu Hiszpania) – półwysep znajdujący się w południowo-zachodniej części Europy. Od pozostałej części kontynentu oddzielają go Pireneje na północnym wschodzie, od zachodu i częściowo północy i południa otacza go Ocean Atlantycki, a od wschodu i południowego wschodu Morze Śródziemne. Od Afryki oddziela go Cieśnina Gibraltarska. Powierzchnia półwyspu wynosi 583 254 km². Jest drugim co do wielkości półwyspem w Europie.

Geografia[1]

" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj | edytuj kod]

Topografia

Linia brzegowa półwyspu jest słabo rozwinięta, z wybrzeżem północno-zachodnim typu riasowego. Większość powierzchni półwyspu zajęta jest przez wyżyny i góry. Ponad 60% powierzchni to Meseta Iberyjska, od wschodu ograniczona Górami Iberyjskimi, a na południe ciągną się Góry Betyckie, z najwyższym szczytem Półwyspu Iberyjskiego – Mulhacén (3478 m n.p.m.). Kotlina Aragońska oddziela Pireneje od Gór Iberyjskich. Na południowych wybrzeżach nadmorskich występują wąskie pasy nizin.

Rzeka Ebro
Rzeka Ebro

Główne rzeki

Klimat

  • Klimat podzwrotnikowy
    • Na północy i północnym zachodzie odmiana morska
    • We wnętrzu półwyspu odmiana sucha
    • Na południowym i południowo-wschodnim wybrzeżu występuje klimat śródziemnomorski
  • Średnia temperatura stycznia 3 –7 °C do 10–12 °C na południu
  • Średnia temperatura lipca 18–20 °C na północy i północnym zachodzie do 28 °C na północnym wschodzie
  • Średnia roczna suma opadów 300–600 mm
    • na północy i północnym zachodzie 700–1000 mm
    • w górach do 2000 mm

Geologia[1]

" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj | edytuj kod]
Półwysep Iberyjski – Geologia
Półwysep Iberyjski – Geologia

Półwysep Iberyjski zawiera skały ze wszystkich okresów geologicznych, i reprezentowany jest prawie każdy rodzaj skały. Rdzeń Półwyspu Iberyjskiego składa się z hercyńskiego bloku kratonicznego – Masywu Iberyjskiego. Na północnym wschodzie graniczy on z pirenejskim pasem fałdowym, a na południowym wschodzie z systemem Gór Betyckich. Te podwójne łańcuchy są częścią pasma alpejskiego. Od zachodu granica kontynentalna utworzona jest przez ubogie w magmę otwarcie Oceanu Atlantyckiego. Natomiast Pas Hercyński jest w większości zakopany przez mezozoiczne i trzeciorzędowe skały pokrywające na wschodzie, ale na powierzchnię wysuwają się i tak Góry Iberyjskie i system kataloński.

Mulhacen, Góry Betyckie
Mulhacen, Góry Betyckie

Bogactwa mineralne

Podział polityczny

Podział polityczny Półwyspu Iberyjskiego[2]
Podmiot polityczny Populacja Powierzchnia (km²) Stolica
 Andora 86 823 467,76 Andora
 Gibraltar 29 321 6,50 Gibraltar
 Hiszpania 48 126 561 493 519 Madryt
 Portugalia 10 578 627 89 261 Lizbona
Razem 58 821 332 583 254

Największe miasta

Metropolie mające powyżej 1 miliona mieszkańców w zespole miejskim wraz z liczbą mieszkańców danego miasta:

Miasto Centrum
administracyjne[3] 		Zespół
miejski[4] 		Zespół
metropolitalny[5]
Madryt 3 182 981 6 385 000 6 476 838
Barcelona 1 620 809 4 840 000 5 474 482
Walencja 787 808 1 595 000 2 522 383
Sewilla 689 434 1 115 000 1 943 191
Lizbona 505 526 2 715 000 2 821 349
Porto 237 591 1 490 000 1 719 021

Przypisy

  1. ↑ a b Iberyjski, Półwysep, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
  2. ↑ Nie wliczając Azorów, Madery, Balearów, Wysp Kanaryjskich, Ceuty i Melilli, które wchodzą w skład wymienionych państw, ale nie są częścią Półwyspu Iberyjskiego.
  3. ↑ Detalle municipal(Descargar archivo comprimido con los ficheros excel municipales de cada año a nivel nacional) , Instituto Nacional de Estadística (hiszp.).
  4. ↑ Demographia: World Urban Areas – Demographia, Kwiecień 2018.
  5. ↑ Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions – Eurostat, 2016.