Późniejsza dynastia Han

Późniejsza dynastia Han (chiń. upr. 后汉; chiń. trad. 後漢; pinyin Hòu Hàn) – najkrócej panująca dynastia z tak zwanego Okresu Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw. Ostatnia z trzech dynastii rządzonych przez Turków Shatuo, rządziła północnymi Chinami przez zaledwie trzy lata, 947–950; jej stolica znajdowała się w Kaifengu (podówczas Bian).

W 947 roku, po kilkuletniej wojnie, Kitanowie obalili próbującego zerwać z nimi zależność władcę dynastii Jin. Najeźdźcom skutecznie przeciwstawiał się gubernator Bingzhou (dzisiejsza północna część Shanxi), Liu Zhiyuan. Obszar ten był pod kontrolą tureckiego ludu Shatuo, z którego Liu się wywodził^[1]. W 847 Kitanowie zdobyli stolicę Jin, ale znaleźli się we wrogim kraju, którego mieszkańcy rozpoczęli zajadłą walkę partyzancką. Władca Kitanów, który nie miał zamiaru wikłać się w długie walki zbyt daleko na południe, wycofał się jednak na północ, ku dzisiejszemu Pekinowi^[2]. Nieoczekiwanie jednak zmarł, co spowodowało walki o sukcesję na tronie kitańskim^[2]. Liu Zhiyuan wykorzystał okazję, opanowując stolicę w Kaifengu i proklamując nowe państwo. Sam jednak zmarł po ledwie roku panowania. Jego nastoletni syn uległ zamachowi stanu przeprowadzonemu przez Guo Weia, chińskiego dowódcę wojskowego, który obwołał się władcą dynastii Zhou^[3].

Po upadku dynastii, fragment kraju usamodzielnił się i pozostał do 979 roku oddzielnym (aczkolwiek klienckim wobec Liao) państwem o nazwie Północne Han^[4].

• Frederick W. Mote: Imperial China: 900-1800. Harvard University Press, 1999. ISBN 0-674-44515-5.