Ryszard III (sztuka)

Wygląd przypnij ukryj Ryszard IIIRichard III

Strona tytułowa pierwszego wydania Ryszarda III
Autor	William Szekspir
Typ utworu	kronika
Wydanie oryginalne
Język	angielski
Data wydania	1592

Ryszard III (ang. Richard III) – część pierwszej tetralogii autorstwa Williama Shakespeare’a, napisana około roku 1592. Opisuje losy króla Ryszarda III.

Początkowo była określana jako tragedia, jednak bardziej pasuje do niej określenie „kronika”; tak też została zaklasyfikowana w Pierwszym Folio. Jest po Hamlecie drugą najdłuższą sztuką tego autora (przez co rzadko wystawia się ją w całości). To właśnie z tego utworu pochodzi słynny zwrot Konia! Konia! Królestwo za konia! (ang. A horse! A horse! My kingdom for a horse! ).

Publikacja i inscenizacje

Została zarejestrowana w rejestrze Stationers Company (organizacji zajmującej się regulacją praw autorskich) w 1597. Była wielokrotnie wydawana; najbardziej znane wydanie pochodzi z 1623 (Pierwsze Folio).

Pierwsza znana inscenizacja miała miejsce w sobotę, 17 listopada 1633, kiedy urodziny obchodziła królowa Henrietta Maria Burbon.

Reperkusje

Ta sekcja od 2015-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Według historyków Szekspir, jak i wielu innych kronikarzy Tudorów, oczernił Ryszarda, przypisując mu ogromne zbrodnie i czyniąc go ucieleśnieniem wszelkiego zła, aby usprawiedliwić jego obalenie i przejęcie władzy przez dynastię Tudorów (czyli i ówczesnej królowej Elżbiety I). W XVII wieku pojawiły się próby rehabilitacji postaci Ryszarda. Przybrały one na sile w wiekach następnych, kiedy to powstały organizacje (Stowarzyszenie Przyjaciół Króla Ryszarda III, Towarzystwo Ryszarda III) mające na celu jego obronę.

Zobacz też

• ekranizacje dzieł Williama Shakespeare’a
• chronologia powstawania dzieł Williama Shakespeare’a

Linki zewnętrzne

• Tekst utworu (ang.)
• Tekst sztuki w tłumaczeniu Józefa Paszkowskiego w serwisie Wolne Lektury
• Wszystkie polskie XIX-wieczne przekłady Ryszarda III wraz z omówieniami ich strategii i recepcji dostępne są w repozytorium cyfrowym Polski Szekspir UW .

Twórczość Williama Shakespeare’a

Tragedie	Romeo i Julia Makbet Król Lear Hamlet Otello Tytus Andronikus Juliusz Cezar Antoniusz i Kleopatra Koriolan Troilus i Kresyda Tymon Ateńczyk
Komedie	Komedia omyłek Poskromienie złośnicy Dwaj panowie z Werony Stracone zachody miłości Sen nocy letniej Kupiec wenecki Wiele hałasu o nic Jak wam się podoba Wieczór Trzech Króli Wesołe kumoszki z Windsoru Perykles, książę Tyru Wszystko dobre, co się dobrze kończy Miarka za miarkę Cymbelin Zimowa opowieść Burza Dwóch szlachetnych krewnych
Kroniki	Król Jan Ryszard II Henryk IV, część 1 Henryk IV, część 2 Henryk V Henryk VI, część 1 Henryk VI, część 2 Henryk VI, część 3 Ryszard III Henryk VIII
Wiersze i poematy	Sonety Wenus i Adonis Gwałt na Lukrecji Namiętny pielgrzym Feniks i gołąb Skarga zakochanej
Utwory przypisywane Szekspirowi i zaginione	Edward III Sir Thomas More A Yorkshire Tragedy Sir John Oldcastle Thomas Lord Cromwell The London Prodigal Cardenio (zaginiona) Love’s Labour’s Won (zaginiona)

• Zobacz też: Przegląd dzieł Williama Shakespeare’a
• Ekranizacje dzieł Williama Shakespeare’a
• Chronologia powstawania dzieł Williama Shakespeare’a

Kontrola autorytatywna (dramatic work):

• VIAF: 192632325
• LCCN: n82015147
• GND: 4099359-0
• BnF: 11945886n
• J9U: 987007520683305171

Encyklopedia internetowa:

• Britannica: topic/Richard-III-play-by-Shakespeare
• Universalis: richard-iii-william-shakespeare