Sekunda

Wygląd przypnij ukryj sekunda
Układ

SI, CGS

Wymiar

{\displaystyle \mathrm {} }

Jednostka

czasu, okresu

Typowe symbole wielkości

t, T, τ

w jednostkach SI

podstawowa

w jednostkach CGS

podstawowa

Pochodzenie nazwy

łac. pars minuta secunda – druga mała część

Sekundy odmierzane przez wskazówkę zegarka (wskazówka sekundowa jest rozmyta)

Sekunda, oznaczenie s, skrót sek. – jednostka czasu, jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np. SI, MKS, CGS. Obecnie oznaczana s, niegdyś sek.

Jest to czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S1/2 atomu cezu 133Cs (powyższa definicja odnosi się do atomu cezu w spoczynku w temperaturze 0 K). Definicja ta, obowiązująca od 1967 r., została ustalona przez XIII Generalną Konferencję Miar. Poprzednio sekundę definiowano jako:

Termin sekunda pochodzi od łacińskiego wyrażenia pars minuta secunda – druga mała część.

Sterowany wahadłem wychwyt zegara, tykający co sekundę

Określenie sekunda jest stosowane także jako miara kąta i interwał muzyczny. W zapisie czasem oznaczana jest znakiem bis (U+2033).

Nowa definicja

Podczas 26. Generalnej Konferencji Miar przyjęta została nowa definicja sekundy. Sekunda, oznaczenie s, jest to jednostka czasu w SI. Jest ona zdefiniowana poprzez przyjęcie ustalonej wartości liczbowej częstotliwości drgań cezu ∆νCs, to jest częstotliwości nadsubtelnego przejścia w atomach cezu 133 w niezaburzonym stanie podstawowym, wynoszącej 9 192 631 770, wyrażonej w jednostce Hz, która jest równa s-1.

Przedrostki SI

Wielokrotności i podwielokrotności sekundy (wyróżniono najczęściej używane):

Wielokrotności Podwielokrotności
Mnożnik Nazwa Symbol Mnożnik Nazwa Symbol
100 sekunda s      
101 dekasekunda das 10–1 decysekunda ds
102 hektosekunda hs 10–2 centysekunda cs
103 kilosekunda ks 10–3 milisekunda ms
106 megasekunda Ms 10–6 mikrosekunda µs
109 gigasekunda Gs 10–9 nanosekunda ns
1012 terasekunda Ts 10–12 pikosekunda ps
1015 petasekunda Ps 10–15 femtosekunda fs
1018 eksasekunda Es 10–18 attosekunda as
1021 zettasekunda Zs 10–21 zeptosekunda zs
1024 jottasekunda Ys 10–24 joktosekunda ys

W praktyce używa się tylko niektórych podwielokrotności jednostki, ponieważ wielokrotności jako mało naturalne zastępowane są innymi, choć nienależącymi do układu SI, ale za to łatwiejszymi do wyobrażenia, takimi jak minuta, godzina, doba, tydzień, miesiąc, rok itd. Jedna z wielokrotności SI – gigasekunda – mogłaby prowadzić do nieporozumień, ponieważ jej skrót jest identyczny z jednostką indukcji magnetycznej Gs układu CGS (podobnie: ps jako pikosekunda lub parsek).

Wielokrotności sekundy

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024).
  2. ↑ a b Mirosław Szymczak (red.), Słownik ortograficzny języka polskiego PWN wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-11882-2, s. 721
  3. ↑ Oficjalna definicja BIPM
  4. ↑ sekunda, Encyklopedia PWN  .
  5. ↑ a b Jan Flis: Szkolny słownik geograficzny. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985, s. 25. ISBN 83-02-00870-2. OCLC 37645138.
  6. ↑ BIPM - second. www.bipm.org. . .
  7. ↑ Base unit definitions: Second. physics.nist.gov. .
  8. ↑ BIPM: Rezolucja 26. Generalnej Konferencji Miar. www.bipm.org. . .
  9. ↑ Główny Urząd Miar: Streszczenie broszury SI. www.gum.gov.pl. . .
  10. ↑ Perełki oprogramowania WNT, W-wa 1992, 2001,2008, ISBN 978-83-204-3337-1 (tytuł oryginału Programming Pearls (2nd Edition), ISBN 0-201-65788-0)

Linki zewnętrzne

Układ SI
jednostki podstawowe
jednostki pochodne
z osobnymi nazwami
przedrostki (prefiksy)

Jednostki czasu
stałe
metryczne
inne definiowane
sekundą
inne
zmienne
astronomiczne
kalendarzowe
geochronologiczne
religijne
wieloznaczne
jednostki trwania
konkretnych procesów
Kontrola autorytatywna (jednostka podstawowa układu SI):Encyklopedie internetowe: