Smotrycz (osiedle)

Motyw Smotrycz (osiedle) to taki, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od wpływu na społeczeństwo po konsekwencje dla kultury popularnej, Smotrycz (osiedle) okazał się fascynującym tematem wartym badań w wielu dziedzinach. Na przestrzeni dziejów Smotrycz (osiedle) odegrał kluczową rolę w kształtowaniu opinii publicznej i kształtowaniu światowych trendów. W tym artykule zbadamy różne aspekty Smotrycz (osiedle) i jego wpływ na różne aspekty życia codziennego.

Smotrycz
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 chmielnicki

Rejon

dunajowiecki

Populacja (2019)
• liczba ludności


1806[1]

Nr kierunkowy

+380 3858

Kod pocztowy

32423

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Smotrycz”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Smotrycz”
Ziemia48°56′49″N 26°33′37″E/48,946944 26,560278
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Smotrycz (ukr. Смотрич) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie dunajowieckim obwodu chmielnickiego. Położone przy ujściu rzeczki Jaromirki do Smotrycza.

Historia

Według latopisów ruskich istniał już w XII wieku. Zniszczony w 1240. Za Aleksandra Koriatowicza Smotrycz był stolicą księstwa. 17 marca 1375 Aleksander wydał w 1378 przywilej dla dominikanów smotryckich, zabitych przez Tatarów; pochowany został w ich kościele. W 1448 Smotrycz otrzymuje od Kazimierza Jagiellończyka prawo magdeburskie. Doszczętnie zniszczony przez wojny kozackie, bo w roku 1665 liczył tylko 50 ludzi osiadłych. Dawniej Smotrycz należał do powiatu kamienieckiego.

Od 1597 r. dominikanie ze Smotrycza prowadzili w pobliskiej wsi Tynna sanktuarium maryjne, które stało się miejscem licznych pielgrzymek[2].

Miasto królewskie, położone w pierwszej połowie XVII wieku w województwie podolskim[3].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1000 osób. W lecie 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do getta w Kamieńcu Podolskim, a następnie wymordowano[4].

Na początku lat 2000 badacze odnaleźli w Dunajowcach starą srebrną gotycką monetę (1 g) z napisem w języku łacińskim „SMOTRIC”, „CONSTATIN”[5].

W 2017 r. placówkę w Smotryczu otworzyły siostry szarytki z Polski, które po inwazji Rosji prowadzą tu wszechstronną pomoc dla uchodźców[6].

Zabytki

Smotrycz na mapie Wacława Grodeckiego, Poloniae finitimarumgue locarum descriptio[7]
  • zamek – na swoją siedzibę obrali sobie tę warownię Jerzy i Aleksander Koriatowicze[8]. Po opowiedzeniu się Podola po stronie Korony Polskiej zamek był oblegany nieskutecznie w 1430 roku przez litewskiego księcia Świdrygiełłę[9]. W roku 1518 na mocy przywileju Zygmunta Starego Smotrycz zostaje na dwa lata zwolniony w celu odbudowania ponownie zniszczonego zamku. Po najazdach Tatarów zamek został zniszczony[8],
  • pałac Potockich z XIX w. (w ruinie)[10],
  • murowany kościół dominikanów pw. św. Mikołaja, wybudowany w latach 1786-1821 na miejscu drewnianego[8], zamieniony w ramach represji po Powstaniu Listopadowym na kościół parafialny, konsekrowany przez biskupa Franciszka Mackiewicza w 1837 r., zamknięty w 1935 r., oddany wiernym w 1990 r., rok później przekazany ojcom pasjonistom, którzy w latach następnych przeprowadzili całościowy remont kościoła oraz wybudowali klasztor i dom rekolekcyjny[11].

Urodzeni

Związani ze Smotryczem

Starostowie smotryccy

 Z tym tematem związana jest kategoria: Starostowie smotryccy.

Przypisy

  1. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.74
  2. ↑ Telewizja Polska S.A, Wschód - „Polski ślad w Smotryczu” , wschod.tvp.pl (pol.).
  3. ↑ Lustracye królewszczyzn ziem ruskich, Wołynia, Podola i Ukrainy z piérwszéj połowy XVII wieku / wydał Aleksander Jabłonowski, Warszawa 1877, s. 2.
  4. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1471.
  5. ↑ Погорілець О. Ссавов О. Монета подільського князя Костянтина. „Нумізматика і фалеристика”. 3 (2004), s. 24. (ukr.)
  6. ↑ Redakcja, Siostry szarytki na Ukrainie i czas wojny - Życie Zakonne , 15 marca 2022 (pol.).
  7. ↑ (fragment), 1571, wyd. 2Biblioteka Narodowa, syg. ZZK 18611, domena publiczna
  8. ↑ a b c Antoni Urbański: ''Pro memoria: 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych, (IV cz. książki Memento kresowe). Warszawa: 1929, s. 18.
  9. ↑ Janusz Kurtyka, Podole w średniowieczu i okresie nowożytnym: obrotowe przedmurze na pograniczu cywilizacji, tenże, Podole w czasach jagiellońskich. Studia i materiały, Kraków 2011
  10. ↑ Smotrycz – stolica księstwa podolskiego | Słowo Polskie (pol.).
  11. ↑ Redakcja, Pasjoniści: Konsekracja kościoła w Smotryczu - Życie Zakonne , 22 maja 2023 (pol.).
  12. ↑ Dr Antoni J.: Zameczki podolskie na kresach multańskich. T. II : Kamieniec nad Smotryczem. Warszawa: nakładem Gebethnera i Wolffa, 1880, s. 49.

Linki zewnętrzne

Osiedla typu miejskiego obwodu chmielnickiego