Sosna żółta

Wygląd przypnij ukryj Sosna żółta
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

sosnowce

Rodzina

sosnowate

Rodzaj

sosna

Gatunek

sosna żółta

Nazwa systematyczna
Pinus ponderosa Douglas ex C.Lawson
Agric. Man. 354. 1836
Kategoria zagrożenia (CKGZ)

najmniejszej troski
Zasięg
Mapa zasięgu

     P. ponderosa subsp. ponderosa

     P. ponderosa subsp. benthamiana

     P. ponderosa subsp. scopulorum

     P. ponderosa subsp. brachyptera

Sosna żółta (Pinus ponderosa Dougl. ex C.Lawson) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Rośnie w bardziej suchych rejonach nadpacyficznej części Ameryki Północnej.

Morfologia

Pokrój Kora Pokrój Konary tworzą korony luźne jajowate lub stożkowate, do zaokrąglonych. Pień Dorasta do ponad 81 m wysokości i 2,5 m średnicy. W Europie do ponad 43 m. Najmłodsze pędy i wnętrze kory mają żółtawy kolor. Liście Szpilki ciemnozielone, długie – do 25 cm długości, ułożone po 3 na krótkopędzie. Szyszki Szyszki męskie elipsoidalne, cylindryczne, długości 1,5–3,5 cm, żółte lub czerwone. Szyszki nasienne wyrastają pojedynczo, rzadko w parach. Stożkowate do jajowatych przed otwarciem, szeroko jajowate po otwarciu, o długości 5–15 cm. Ostre zakończenie łuski jest skierowane na zewnątrz. Gatunki podobne Sosna żółta jest najpospolitszą z północnoamerykańskich sosen i bywa mylona ze swą bliską "krewniaczką", sosną Jeffreya (piękne okazy można zobaczyć w Little Yosemite Valley). Można je jednak rozróżnić po szyszkach i zapachu kory. Łuski sosny Jeffreya mają je skierowane do środka. Pień sosny Jeffreya pachnie wanilią, sosny żółtej pachnie jak zwykłe drzewo iglaste.

Biologia i ekologia

Igły pozostają na drzewie przeważnie 4–6 lat. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat, krótko potem uwalniają nasiona.

Występuje w suchszych rejonach nadpacyficznych Ameryki Północnej. Lubi słoneczne stanowiska. Odporna na suszę, mniej na mrozy. Preferuje piaszczyste, gliniaste, wilgotne gleby.

Zastosowanie

Drewno żółtawe, o dużym znaczeniu gospodarczym.

Systematyka i zmienność

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus:

Pinus ponderosa subsp. brachyptera

Gatunek o dużej zmienności. Najczęściej dzielony na dwa podgatunki, jednak najnowsze badania wyróżniają cztery, każdy dostosowany do innych warunków klimatycznych (nazywane są rasami geograficznymi) w randze podgatunków:

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965   (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001–   (ang.).
  3. ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3  (ang.).
  4. ↑ A.A. Farjon A.A., Pinus ponderosa, The IUCN Red List of Threatened Species   (ang.).
  5. ↑ Ponderosa pine in Rogue River - Siskiyou National Forest in Medford. www.monumentaltrees.com. .
  6. ↑ R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. . (ang.). brak numeru strony
  7. ↑ Ponderosa pine in the arboretum Tervuren, Tervuren. www.monumentaltrees.com. .
  8. ↑ Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, Gymnosperm Database   (ang.).
  9. ↑ Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus ponderosa, Gymnosperm Database   (ang.).
Kontrola autorytatywna (takson):Encyklopedia internetowa: Identyfikatory zewnętrzne: