Stanisław Czarzasty

Stanisław Czarzasty

porucznik
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1907 Łaguny pow. Ciechanów
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1972 Leamington Spa
Przebieg służby
Lata służby	1939–1948
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	Kolumna taborowa nr 505 328. Składnica Zaopatrywania
Stanowiska	dowódca kolumny taborowej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa
Późniejsza praca	QS
Odznaczenia

Stanisław Czarzasty (ur. 5 maja 1907 w Łagunach, zm. 22 kwietnia 1972 w Leamington Spa) – porucznik Wojska Polskiego oraz 2 Korpusu Polskiego, działacz społeczny i polonijny, animator polskiego środowiska w Wielkiej Brytanii, współzałożyciel Polskiego Ośrodka Katolickiego w Leamington Spa.

Stanisław Czarzasty pochodził z rodziny należącej do odwiecznej szlachty mazowieckiej. Był synem Tomasza Czarzastego h. Prus II (Wilczekosy) i jego drugiej żony, Bronisławy Kołakowskiej-Sławek de Kołaki-Budzyno h. Kościesza.

Po śmierci ojca w 1911 roku gospodarstwo w Łagunach przejął Hilary Czarzasty (ur. w 1895 roku), starszy brat Stanisława, a Stanisław kontynuował edukację.

Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie uzyskując maturę w 1927 roku. Ukończył prowadzoną przez Wielkopolską Izbę Rolną Szkołę Mleczarską we Wrześni, specjalizując się w serowarstwie. Od 1 sierpnia 1928 do 20 maja 1929 roku uczestniczył w kursie podchorążych rezerwy w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5A w Cieszynie. Szkołę podchorążych ukończył z wynikiem dobrym (lokata 8/93) w stopniu plutonowego podchorążego rezerwy. Przydzielony do 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, gdzie odbywał ćwiczenia i praktykę w 1931 roku. Mianowany podporucznikiem rezerwy ze starszeństwem od 1 stycznia 1932 roku. Został przydzielony do 32 Pułku Piechoty, w którym odbywał 5-tygodniowe ćwiczenia w 1933 roku. 29 grudnia 1934 roku został przeniesiony do 10 Dywizjonu Taborów, gdzie - w czerwcu 1935 roku - odbył 4-tygodniowe ćwiczenia. Od 24 maja do 18 czerwca 1937 roku odbył kurs taborowy dla oficerów rezerwy w 5 Dywizjonie Taborów w Bochni. Zdobył wówczas Państwową Odznakę Sportową.

25 września 1937 r. w par. Zielona ożenił się z Józefą Marianną Grabowską. Jeszcze przed ślubem objął kierownictwo działającej w Katowicach mleczarni, otrzymując służbowe mieszkanie we "Dworze Marii". Tam też zamieszkał z żoną, a w 1938 roku urodziła się tam jego córka Krystyna.

21 października 1938 roku Stanisław Czarzasty mianowany został przez prezydenta Ignacego Mościckiego porucznikiem rezerwy w korpusie oficerów taborowych ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1938 r. (promowany ze stopnia podporucznika).

W kampanii wrześniowej Stanisław Czarzasty brał udział jako dowódca kolumny taborowej nr 505. Dostarczając zaopatrzenie dla dywizji został wzięty do niewoli, a następnie, 5 października 1939, został przekazany z frontu do Oflagu VII-A w Murnau. W obozie był przetrzymywany w bloku G (nr jeńca 15204). Będąc w niewoli angażował się w jenieckie życie kulturalne oflagu (m.in. śpiewał w chórze i organizował przedstawienia operetki obozowej).

Wyzwolony przez 3 Armię George'a Pattona (29 kwietnia 1945 r.) znalazł się w II Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. Władysława Andersa. 12 lipca 1945 roku uzyskał przydział do 4. Kompanii Zaopatrywania, a następnie do 328. Składnicy Zaopatrywania działającej w ramach Służby zaopatrywania i transportu 2. Korpusu Polskiego. Stanisław Czarzasty przez Włochy dostał się do Anglii, gdzie odbył służbę w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Wiosną 1948 roku Stanisław Czarzasty znalazł pracę w zakładach Lockheed’a(inne języki), dzięki czemu mógł zostać zdemobilizowany i zamieszkać w Leamington Spa. W efekcie, obok p. Sylwestra Zakrzewskiego, p. Antoniego Chmiela oraz rodziny pp. Czarneckich, był pierwszym z Polaków, którzy osiedlili się w tej miejscowości. W zakładach Lockheed’a Stanisław Czarzasty pracował jako quantity surveyor.

W latach 1952–1954 Stanisław Czarzasty należał do towarzystwa operetkowego "Leamington and Warwick Operatic Society". Była to kontynuacja wcześniejszych zamiłowań muzycznych: poza aktywnością w Murnau - w czasach szkolnych Stanisław Czarzasty grał na klarnecie w szkolnej orkiestrze. Udział w stowarzyszeniu posłużył też Stanisławowi Czarzastemu do obserwowania sposobu funkcjonowania organizacji pozarządowych w Wielkiej Brytanii.

W 1957 roku do Stanisława w Leamington Spa dołączyła jego żona, która II wojnę światową przeżyła wraz z rodziną w Jaźwinach k. Przasnysza.

Na początku 1950 r. w Leamington Spa zaczęli osiedlać się kolejni Polacy z pobliskich obozów Marlborogh Farm Camp, Long Marston Camp, Ladbroke Hostel, Avon Carrow i Finham Park koło Coventry. Do nich Stanisław Czarzasty zwrócił się z propozycją stworzenia polskiej organizacji.

Na pierwszym zebraniu wybrano zarząd w składzie: Stanisław Czarzasty (sekretarz), Stanisław Pierożyński (skarbnik) oraz Aleksander Sawczyc i Władysław Woźniak (rekrutacja członków). Zarząd uzyskał pozwolenie od fabryki Flavelsa na użytkowanie boiska sportowego. Dzięki temu możliwe było utworzenie klubu sportowego „Syrena”, którego nazwa nawiązywała do odznaki rozpoznawczej i godła odznaki pamiątkowej 2 Korpusu Polskiego, a który stał się pierwszym ośrodkiem polskim w Leamington Spa. Wraz z p. Czarneckim Stanisław Czarzasty zorganizował drużynę piłki nożnej działającą w ramach klubu.

Stanisław Czarzasty brał udział w tworzeniu Polskiego Ośrodka Katolickiego, organizacji zrzeszającej Polaków w Leamington Spa. W 1961 roku wszedł w skład Zarządu oraz Komisji Statutowej do opracowania statutu Polskiego Koła Katolickiego (PKK). Pierwszy Zarząd Polskiego Koła Katolickiego składał się z następujących osób: prezes - Antoni Chmiel, członkowie zarządu: p. Bielawska, Stanisław Czarzasty, Stefan W. Librowski, Jan Stanisław Niedziołek, Lucjan Pyda, Wacław Swienc, Sylwester Zakrzewski, sekretarz - Aldona Zakrzewska, skarbnik - Walerian Przeniczka.

Dzięki postawie Stanisława Czarzastego udało się zakupić siedzibę dla organizacji, tj. Dom Polski. W efekcie zakupiono na licytacji budynek dawnego ratusza na High Street (używanego też jako siedziba urzędu policyjnego). Od 21 lipca 1968 r., gdy rozwiązano Komitet Kupna Domu i wybrano Zarząd Domu (Klubu Polskiego), Stanisław Czarzasty wszedł w jego skład (w sekcji Administracyjnej).

Pod wpływem informacji o wydarzeniach w Polsce w grudniu 1970 roku Stanisław Czarzasty, ówczesny prezes PKK, zainicjował powołanie Komitetu Organizacyjnego pod przewodnictwem prof. Zbigniewa A. Scholtza, do którego weszli wszyscy ówcześni członkowie połączonych zarządów PKK, Koła Rodzicielskiego i Klubu Polskiego. Komitet ten przeprowadził publiczną zbiórkę na emigracyjne Skarby Narodowe i wydał podaną do prasy polskiej i angielskiej rezolucję: "Wolni Polacy w Leamington Spa i okolicy zasyłają wyrazy współczucia rodzinom ofiar terroru komunistycznego w kraju, a szczególnie w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Słupsku".

Czarzasty był też inicjatorem organizacji Wieczorów Mickiewiczowskich, które stały się pierwszą imprezą kulturalną Klubu Polskiego niezwiązaną z obchodami świąt narodowych, w czasie których przy filiżance herbaty słuchano nagrań „Pana Tadeusza”.

Stanisław Czarzasty pełnił funkcje członka zarządu Polskiego Koła Katolickiego (wybrany na roczne kadencje w czasie walnego zgromadzenia odbywającego się w roku 1961, 1968, 1969), prezesa Polskiego Koła Katolickiego i Polskiego Klubu Katolickiego (1970), prezesa Komisji Rewizyjnej (1971). Ustępując z urzędu prezesa PKK dnia 16 maja 1971 r. apelował o scalenie trzech istniejących wówczas zarządów PKK, Klubu Polskiego i Koła Rodzicielskiego w jeden połączony zarząd.