Antygon III Doson

Wygląd przypnij ukryj Antygon III Doson
ilustracja
król Macedonii
Okres

od 229 p.n.e.
do 222/221 p.n.e.

Poprzednik

Demetriusz II Antygonida

Następca

Filip V Antygonida

Dane biograficzne
Dynastia

Antygonidzi

Data urodzenia

263 p.n.e.

Data śmierci

222/221 p.n.e.

Ojciec

Demetriusz Piękny

Matka

Olimpias

Moneta
moneta

Antygon Doson (ur. 263, zm. 222/221 p.n.e.; panował w latach 229-222/221 p.n.e.) – król macedoński z dynastii Antygonidów, syn Demetriusza Pięknego, wnuk Demetriusza Poliorketesa. Jego przydomek "Doson" oznaczał "ten który oddaje władzę".

Autor słów "Niech mnie bogowie strzegą od przyjaciół. Z nieprzyjaciółmi sam sobie dam radę".

Objęcie władzy

Objął władzę w 229 p.n.e. po śmierci Demetriusza II, który zginął prawdopodobnie w wojnie z sąsiadującymi z Macedonią od północy Dardanami. Syn Demetriusza, Filip (późniejszy Filip V), był zbyt młody aby zasiąść na tronie, dlatego rolę regenta powierzono jego wujowi - Antygonowi Dosonowi, który poślubił wdowę po Demetriuszu.

Panowanie

Sytuacja Macedonii była bardzo trudna. Od północy zagrażali Dardanowie i Pajonowie. Ekspansja Związku Achajskiego na Peloponezie i Związku Etolskiego w Grecji Środkowej ograniczyła tradycyjne wpływy macedońskie w Grecji. Etolom udało się nawet włączyć do swojego państwa federalnego większość Tesalii - od ponad wieku uznającej zwierzchnictwo Macedonii. Z kolei w Atenach miejscowe władze porozumiały się z dowódcą lokalnego macedońskiego garnizonu i uwolniły się od obecności obcych wojsk.

Antygon Doson przystąpił do odbudowy zagrożonej pozycji swojego państwa. Zdołał narzucić zwierzchność Dardanom i Pajonom, w 228 p.n.e. odebrał Etolom Tesalię, po czym armia macedońska wkroczyła do Grecji Środkowej gdzie prowadziła działania przeciwko Związkowi Etolskiemu i Beotom. Te sukcesy militarne sprawiły, że macedońska artystokracja zaakceptowała Dosona jako pełnoprawnego króla. Uspokoiwszy sytuację w Grecji Antygon zwrócił się przeciwko Ptolemeuszowi III z Egiptu. Ptolemeusze od lat próbowali osłabić macedońską pozycję na Peloponozie wspierając finansowo Związek Achajski, utrzymywali także bazę w Metane. W 227 p.n.e. Doson zorganizował flotę, która wyprawiła się do Karii w Azji Mniejszej, gdzie założono bazy macedońskie i pozyskano kilku sojuszników. Te przyczółki mogły zagrażać ptolemejskiej kontroli nad Morzem Egejskim.

Wojna ze Spartą

Tymczasem zmianie uległa polityczna sytuacja na Peloponozie. Postępująca ekspansja Związku Achajskiego załamała się na skutek działań króla Sparty Kleomenesa III. Dokonał on zamachu stanu w Sparcie i przeprowadził polityczną i militarną reorganizację państwa. Głoszone przez niego propagandowe hasła reform społecznych prowadziły do niepokojów w niektórych miastach achajskiej federacji. Sparta odnosiła znaczące sukcesy militarne, w 225 p.n.e. zajęła m.in. Argos i Korynt, uzyskała także finansowe wsparcie od Ptolemeusza, który teraz w Kleomenesie, nie w Achajach, upatrywał przeciwwagę dla macedońskich wpływów na Peloponezie. Achajowie, którym wsparcia odmówili Etolowie i Ateny, zwrócili się więc o pomoc do Antygona Dosona (promacedońską politykę w ramach Związku wspierało przede wszystkim miasto Megalopolis). Król macedoński zgodził się wysłać armię na Peloponez, ale swoją pomoc obwarował twardymi warunkami: Związek Achajski miał stać się de facto państwem satelickim Macedonii, a macedońskie garnizony miały na nowo pojawić się na Peloponezie (przede wszystkim w Koryncie po jego odbiciu z rąk Sparty).

W 224 p.n.e. Doson zdobył Argos i Korynt, prowadził działania wojenne w okolicach Megalopolis. Zorganizował też sojusz bezpieczeństwa obejmujący sprzymierzone z nim greckie federacje: Związek Achajski, Epir, Fokidę, Beocję, Akarnanię i Tesalię a w rzeczywistości będący kolejnym przykładem organizacji mających stanowić narzędzie macedońskiej dominacji w Grecji (poprzednio podobne związki tworzyli m.in. Filip II, czy Antygon Jednooki). Po dwóch latach ciężkich walk Macedończycy i ich sojusznicy zwyciężyli Spartę w decydującej bitwie pod Selazją. Wojna była skończona, Kleomenes opuścił Grecję szukając schronienia w egipskiej stolicy - Aleksandrii. Podczas walk obie strony dopuszczały się licznych okrucieństw, Antygon m.in. zrównał z ziemią Mantineję, jej ludność wybito, a potem miasto założono na nowo tym razem nazywając je "Antygoneją".

Zwycięski Antygon obsadził macedońskimi załogami kilka garnizonów, przede wszystkim Korynt (twierdza Akrokorynt, wraz z Chalkis na Eubei i Demetrias w Tesalii określane były mianem "kajdanów Hellady""). Jako pierwszy w dziejach król macedoński wkroczył do Sparty, gdzie pozostawił swojego namiestnika. Doson przywrócił Macedonii dominującą pozycję w Grecji, jaką cieszyła się za wcześniejszych władców, nie udało mu się jedynie odzyskać kontroli nad ateńskim portem - Pireusem.

Ostatni rok

Tymczasem północnej granicy Macedonii ponownie zagrozili Dardanowie oraz Ilirowie. Doson zdołał uporać się z tym niebezpieczeństwem jednak wkrótce potem zmarł na gruźlicę, pozostawiając jako następcę siedemnastoletniego Filipa, syna Demetriusza II.

Przypisy

  1. ↑ Errington 2010 ↓, s. 216.
  2. ↑ a b c d e Errington 2010 ↓, s. 112.
  3. ↑ a b Errington 2010 ↓, s. 114.
  4. ↑ Errington 2010 ↓, s. 109-112.
  5. ↑ Errington 2010 ↓, s. 113.
  6. ↑ a b Errington 2010 ↓, s. 114-115.
  7. ↑ Errington 2010 ↓, s. 109-110.
  8. ↑ Errington 2010 ↓, s. 115.
  9. ↑ a b Errington 2010 ↓, s. 116.
  10. ↑ a b c Errington 2010 ↓, s. 117.
  11. ↑ Errington 2010 ↓, s. 118.
  12. ↑ a b c d Errington 2010 ↓, s. 119.
  13. ↑ a b c Errington 2010 ↓, s. 120.
  14. ↑ Errington 2010 ↓, s. 217.
  15. ↑ a b c Errington 2010 ↓, s. 121.

Bibliografia

Władcy Macedonii
Argeadzi
Antypatrydzi
Z różnych dynastii
Antygonidzi

Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: