Filip Arrhidaeus

Wygląd przypnij ukryj Filip Arrhidaeus

król Macedonii władca starożytnego Egiptu
Okres	od 323 p.n.e. do 25 grudnia 317 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Argeadzi Macedońscy władcy Egiptu
Data urodzenia	359 p.n.e.
Data śmierci	25 grudnia 317 p.n.e.
Ojciec	Filip II Macedoński
Matka	Filinna
Żona	Eurydyka III

Filip III Arridajos (Arrhidaeus) (gr. Φίλιππος Αρριδαίος; ur. 359 p.n.e. lub ok. 354/353 p.n.e., zm. 25 grudnia 317 p.n.e. lub 316 p.n.e.) – król Macedonii w latach 323–317 p.n.e. oraz formalny władca Egiptu. Syn Filipa II Macedońskiego z nieprawego łoża z Filinną, przyrodni brat Aleksandra Macedońskiego, mianowany królem po jego śmierci. Mąż Eurydyki III, córki byłego króla Macedonii Amyntasa IV i Kynane, córki króla macedońskiego Filipa II i królowej Eurydyki II. Był upośledzony umysłowo – rządy w jego imieniu sprawowali Perdikkas, Antypater i inni diadochowie.

Urodził się najprawdopodobniej na dworze w Pelli. Jego brat, wyruszywszy na podbój Persji i Wschodu, zabrał go ze sobą. Po śmierci Aleksandra Wielkiego w Babilonie, obsadzenia Arridajosa na tronie zażądało wojsko dowodzone przez Meleagra. Koregentem nowego władcy został, po przyjściu na świat, Aleksander IV – syn Aleksandra Macedońskiego i Roksany. W ich zastępstwie początkowo rządził Perdikkas. W ich imieniu regent dokonał pierwszego zasadniczego podziału ziem podbitych przez Aleksandra WIelkiego między diadochów. Rola Arridajosa w systemie władzy była zasadniczo jedynie fasadowa, toteż rzadko wymieniany jest on w źródłach z epoki. Został ożeniony z krewną Eurydyką, wnuczką Filipa II.

Po śmierci Perdikkasa w 321 p.n.e. koalicja jego przeciwników wybrała na nowego regenta Antypatra. Zabrał on Arridajosa wraz z Aleksandrem IV do Macedonii. Po śmierci Antypatra w 319 p.n.e. w państwie rozgorzały gwałtowne walki o władzę, a Arridajos, jako element legitymacji władzy, przechodził z rąk do rąk pod kontrolę kolejno Poliperchonta, żony Eurydyki, Kasandra i Olimpias. Ta ostatnia miała uwięzić Arridajosa w ciasnej celi, a następnie nakazać zabicie go grupie trackich najemników. Później jego ciało zostało wydobyte i pochowane z honorami na rozkaz Kasandra.

Przypisy

1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 933-941, ISBN 978-83-244-1042-2 .

Władcy Macedonii

Argeadzi	Karanos Kojnos Tyrimmas Perdikkas I Argajos I Filip I Aeropos I Alketas I Amyntas I Aleksander I Alketas II Perdikkas II Archelaos I Krateros Orestes Archelaos II Aeropos II Amyntas II Mały Pauzaniasz Amyntas III Argajos II Amyntas III Aleksander II Ptolemeusz I z Aloros Perdikkas III Amyntas IV Filip II Aleksander III Wielki Filip III Arridajos (opiekun Antypater) Aleksander IV Ajgos (opiekun Antypater)
Antypatrydzi	Kassander Filip IV Macedoński Antypater I Aleksander V Antypater II Etezjasz
Z różnych dynastii	Pyrrus Lizymach Ptolemeusz II Keraunos Meleager Sostenes Ptolemeusz III Aleksander VI Arridajos
Antygonidzi	Antygon I Jednooki Demetriusz I Poliorketes Antygon II Gonatas Demetriusz II Aitolikos Antygon III Doson Filip V Perseusz Andriskos

Władcy Starożytnego Egiptu

• Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)

Okres	Dynastia Faraonowie
Predynastyczny (przed ok. 3150)	0 Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II
Wczesnodynastyczny (ok. 3150–2686)	I Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a II Hetepsechemui Nebre Nineczer Uneg (?) Peribsen Chasechem Chasechemui
Stare Państwo (ok. 2686–2181)	III Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni IV Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah V Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis VI Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare
1. Przejściowy (ok. 2181–2133)	VII Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor VIII Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare IX Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut X Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV

Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)

Okres	Dynastia Faraonowie
Średnie Państwo (ok. 2133–1786)	XI Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV XII Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek
2. Przejściowy (ok. 1786–1567)	XIII Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker XIV Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet XV Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi XVI Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner Yam Amu Nia(?) XVII Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose

Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)

Okres	Dynastia Faraonowie
Nowe Państwo (ok. 1567–1085)	XVIII Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton (Amenhotep IV) Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb XIX Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu? XX Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI
3. Przejściowy (1085–730)	XXI Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II XXII Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Szeszonk IV Pimaj Szeszonk V XXIII Padibastet Iuput I Szeszonk VI Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV

Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)

Okres	Dynastia Faraonowie
Epoka Późna (730–305)	XXIV Tefnacht Bakenrenef XXV Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon XXVI Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III XXVII Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II XXVIII Amyrtajos XXIX Neferites I Achoris Psamutis Neferites II XXX Nektanebo I Tachos Nektanebo II XXXI Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III
Hellenistyczny (305–30)	Argeadzi Aleksander Wielki Filip Arrhidaeus Aleksander IV Macedoński (koregent) Lagidzi Ptolemeusz I Soter I Ptolemeusz II Filadelfos Ptolemeusz III Euergetes I Ptolemeusz IV Filopator I Ptolemeusz V Epifanes Ptolemeusz VI Filometor Ptolemeusz VII Neos Filopator II Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon Ptolemeusz IX Soter II Lathyros Ptolemeusz X Aleksander I (koregent) Kleopatra III (koregentka) Kleopatra Berenike III Ptolemeusz XI Aleksander II (koregent) Ptolemeusz XII Neos Dionizos Kleopatra VI Tryfajna III Berenike IV Kleopatra VII Filopator Ptolemeusz XIII (koregent) Ptolemeusz XIV (koregent) Ptolemeusz XV Cezarion (koregent)
Rzymski (od 30)	cesarze rzymscy cesarze bizantyńscy

Władcy starożytnego Iranu

Królowie Medów	Dejokes Fraortes Kyaksares Astyages
Achemenidzi	Cyrus II Kambyzes II Dariusz I Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II Artakserkses III Arses Dariusz III
Argeadzi	Aleksander Macedoński Filip Arridajos Aleksander IV
Seleukidzi	Seleukos I Antioch I Antioch II Seleukos II Seleukos III Antioch III Seleukos IV Antioch IV Antioch V Demetriusz I Aleksander I Demetriusz II Antioch VII
Arsakidzi	Arsakes I Arsakes II Priapatius Fraates I Mitrydates I Fraates II Artabanus I Mitrydates II Gotarzes I Orodes I Sinatruces Fraates III Mitrydates III Orodes II Pakorus I Fraates IV Tiridates II Fraates V Orodes III Wonones I Artabanus II Tiridates III Wardanes Gotarzes II Wonones II Wologazes I Wologazes II Artabanus III Pakorus II Wologazes III Osroes Mitrydates IV Wologazes IV Wologazes V Wologazes VI Artabanus IV
Sasanidzi	Ardaszir I Szapur I Hormizd I Bahram I Bahram II Bahram III Narses Hormizd II Szapur II Ardaszir II Szapur III Bahram IV Jazdgird I Bahram V Jazdgird II Hormizd III Peroz I Balasz Kawad I Zamasp Kawad I Chosrow I Hormizd IV Chosrow II Parwiz Bahram Czobin Kawad II Ardaszir III Szahrbaraz Chosrow III Boran Azarmigducht Hormizd V Chosrow IV Jazdgird III

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000022193449
• VIAF: 5731985
• LCCN: nr92018626
• GND: 11902716X
• BnF: 12218685s
• SUDOC: 172085853
• NTA: 202737454
• J9U: 987009287678605171
• WorldCat: lccn-nr92018626

Encyklopedia internetowa:

• PWN: 3900881
• Britannica: biography/Philip-III-Arrhidaeus
• identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 19549