Amyrtajos

Wygląd przypnij ukryj Amyrtajos

władca starożytnego Egiptu
Okres	od 404 p.n.e. do 399 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	XXVIII dynastia
Ojciec	Pausiris (?)

Amyrtajos (egip. Amenirdisu) – jedyny faraon z XXVIII dynastii, prawdopodobnie syn Pausirisa i wnuk Libijczyka, Amyrtajosa z Sais, jednego z przywódców powstania Inarosa, przeciwko władzy perskiej. Panował w latach 404-399 p.n.e.

Życiorys

Wiadomości o tym władcy są stosunkowo nieliczne; jednym z historyków wzmiankujących go jest Diodor Sycylijski. Jego imię pojawia się w Kronice Domotycznej oraz kilku papirusach z Elefantyny.

Podobnie jak jego dziadek, stanął na czele powstania ludności egipskiej przeciwko władzy Dariusza II, a później Artakserksesa. Dzięki wsparciu Sparty i konfliktom wewnętrznym w imperium perskim, po śmierci Dariusza II udało mu się osiągnąć niezależność w 404 p.n.e.

W swojej polityce wewnętrznej dążył do zjednoczenia pod swoją władzą całego Egiptu, zwalczając liczne bunty, wywoływane przez innych pretendentów do tronu. Obawiał się interwencji perskiej, co było jednym z powodów zamordowania Tamosa, Egipcjanina w służbie perskiego buntownika Cyrusa. Wg relacji Diodora mord zlecić miał jeden z rywali Amyrtajosa.

Amyrtajos zdołał doprowadzić do względnego zjednoczenia Egiptu ok. 402 p.n.e. W 401 p.n.e. zajął Elefantynę, gdzie miały miejsca masowe prześladowania sympatyzujących z Persami żydów. Nie są znane okoliczności przejęcia władzy przez Neferitesa i nową dynastię. Przypuszcza się, że zmiana dynastii rządzącej miała gwałtowny przebieg; według zapisu jednego z papirusów Neferites miał pokonać Amyrtajosa w starciu zbrojnym w 399 p.n.e., a następnie stracić go w Memfis.

Królewski Protokół
nomen lub imię rodowe:
trl.: imn-ir-di-s(w)

Przypisy

1. ↑ a b c d e f g h i j k l BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 866-867, ISBN 978-83-244-1042-2 .
2. ↑ Ronald J.R.J. Leprohon Ronald J.R.J., Denise M.D.M. Doxey Denise M.D.M., The great name: ancient Egyptian royal titulary, Atlanta: Society of Biblical Literatures, 2013 (Writings from the ancient world), s. 169, ISBN 978-1-58983-767-6 .
3. ↑ PeterP. Lundström PeterP., Amyrtaeus in hieroglyphics , Pharaoh.se   (ang.).

Władcy Starożytnego Egiptu

• Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)

Okres	Dynastia Faraonowie
Predynastyczny (przed ok. 3150)	0 Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II
Wczesnodynastyczny (ok. 3150–2686)	I Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a II Hetepsechemui Nebre Nineczer Uneg (?) Peribsen Chasechem Chasechemui
Stare Państwo (ok. 2686–2181)	III Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni IV Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah V Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis VI Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare
1. Przejściowy (ok. 2181–2133)	VII Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor VIII Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare IX Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut X Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV

Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)

Okres	Dynastia Faraonowie
Średnie Państwo (ok. 2133–1786)	XI Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV XII Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek
2. Przejściowy (ok. 1786–1567)	XIII Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker XIV Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet XV Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi XVI Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner Yam Amu Nia(?) XVII Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose

Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)

Okres	Dynastia Faraonowie
Nowe Państwo (ok. 1567–1085)	XVIII Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton (Amenhotep IV) Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb XIX Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu? XX Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI
3. Przejściowy (1085–730)	XXI Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II XXII Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Szeszonk IV Pimaj Szeszonk V XXIII Padibastet Iuput I Szeszonk VI Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV

Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)

Okres	Dynastia Faraonowie
Epoka Późna (730–305)	XXIV Tefnacht Bakenrenef XXV Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon XXVI Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III XXVII Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II XXVIII Amyrtajos XXIX Neferites I Achoris Psamutis Neferites II XXX Nektanebo I Tachos Nektanebo II XXXI Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III
Hellenistyczny (305–30)	Argeadzi Aleksander Wielki Filip Arrhidaeus Aleksander IV Macedoński (koregent) Lagidzi Ptolemeusz I Soter I Ptolemeusz II Filadelfos Ptolemeusz III Euergetes I Ptolemeusz IV Filopator I Ptolemeusz V Epifanes Ptolemeusz VI Filometor Ptolemeusz VII Neos Filopator II Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon Ptolemeusz IX Soter II Lathyros Ptolemeusz X Aleksander I (koregent) Kleopatra III (koregentka) Kleopatra Berenike III Ptolemeusz XI Aleksander II (koregent) Ptolemeusz XII Neos Dionizos Kleopatra VI Tryfajna III Berenike IV Kleopatra VII Filopator Ptolemeusz XIII (koregent) Ptolemeusz XIV (koregent) Ptolemeusz XV Cezarion (koregent)
Rzymski (od 30)	cesarze rzymscy cesarze bizantyńscy

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 5748160606847016300009
• GND: 1093584262

Encyklopedia internetowa:

• Britannica: biography/Amyrtaeus-of-Sais