Dan Aykroyd

Dan Aykroyd

Imię i nazwisko	Daniel Edward Aykroyd
Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1952 Ottawa
Zawód	aktor, scenarzysta, muzyk, komik
Współmałżonek	Donna Dixon (od 1983)
Lata aktywności	od 1974
Zespół artystyczny
The Blues Brothers
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Daniel Edward Aykroyd CM (ur. 1 lipca 1952 w Ottawie) – kanadyjsko–amerykański aktor i muzyk, nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę Booliego Werthana w komediodramacie Bruce’a Beresforda Wożąc panią Daisy (1989).

Urodził się w Ottawie^[1] w Ontario. Jego ojciec, Samuel Cuthbert Peter Hugh Aykroyd (1922–2020), inżynier budownictwa lądowego, pracował jako doradca ds. polityki premiera Kanady Pierre’a Trudeau^[2], a jego matka, Lorraine Hélène Marie (z domu Gougeon; 1918–2018), był sekretarką^[3]. Jego matka była pochodzenia francusko-kanadyjskiego, a ojciec angielskiego, szkockiego, irlandzkiego, francuskiego i holenderskiego^[4]. Jego przodkiem ze strony ojca był Anglik Samuel Aykroyd z Halifax w Yorkshire, który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, ostatecznie osiedlając się w Górnej Kanadzie niedaleko Kingston w Ontario w 1810^[2]. Jego młodszy brat Peter (1955–2021) też był aktorem^[5].

Pierwotnie planował zostać księdzem^[6]. Wstąpił nawet do seminarium duchownego, z którego go wyrzucono. W wieku 12 lat zaczął brać lekcje aktorstwa w Ottawa Little Theatre^[6]. Swoje zainteresowanie aktorstwem kontynuował w latach licealnych w szkole średniej im. św. Piusa X i św. Patryka. Następnie studiował socjologię i kryminologię na Carleton University^[7]. Był jednak także aktywnym muzykiem bluesowym i wstąpił do uniwersyteckiej grupy teatralnej Sock’n’Buskin, z którą występował przez cały okres studiów. Opuścił uniwersytet bez ukończenia studiów, aby zająć się komedią w Toronto. Pracował jako komik w różnych kanadyjskich klubach nocnych i przez kilka lat prowadził klub nocny Club 505 w Toronto.

Pierwszym doświadczeniem zawodowym Aykroyda, które zdobył w wieku 17 lat, była rola członka obsady krótkotrwałego kanadyjskiego serialu komediowego CBC The Hart and Lorne Terrific Hour (1970–71) z udziałem Lorne’a Michaelsa. W 1973 przyłączył się do trupy Second City Comedy, w której występował, pisał skecze i reżyserował niektóre przedstawienia w Toronto i Chicago. W tym czasie poznał amerykańskiego komika Johna Belushiego, który zaproponował Aykroydowi udział w telewizyjnym programie Saturday Night Live.

11 października 1975 stacja NBC wyemitowała pierwszy odcinek tego cyklu – program niemal natychmiast stał się przebojem, a w 1977 otrzymał Nagrodę Emmy za najlepszy scenariusz do serialu rozrywkowego. Na kinowym ekranie zadebiutował bez powodzenia w roli Roya w kanadyjskiej komedii romantycznej Miłość od pierwszego wejrzenia (Love at First Sight, 1976). Aykroyd i Belushi zagrali w filmie Blues Brothers (1980), który przyniósł sławę. W tym czasie Belushi był już uzależniony od narkotyków, które dwa lata później stały się przyczyną jego śmierci. Po odejściu przyjaciela Aykroyd zrezygnował z udziału w programie Saturday Night Live i zajął się graniem w filmach kinowych.

Ma na swoim koncie udział w takich filmach jak: Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983) jako Louis Winthorpe III: zamożny dyrektor ds. towarów w Duke & Duke, Pogromcy duchów (1984) i sequelu Pogromcy duchów II (1989) jako doktor Raymond „Ray” Stantz, Szpiedzy tacy jak my (1985) jako Austin Millbarge, Dziennik sierżanta Fridaya (1987) jako detektyw sierżant Joe Friday, Na łonie natury (1988) jako Roman Craig, Stożkogłowi (1993) jako Beldar Conehead / Donald R. DeCicco i Blues Brothers 2000 (1998) jako Elwood Blues^[8].

Wziął udział w nagraniu przeboju „We Are the World” (1985) grupy USA for Africa. W teledysku Michaela Jacksona „Liberian Girl” (1989) wystąpił jako policjant.

Za rolę kapitana Toma Everetta, najemnika i emerytowanego weterana Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych w komedii sportowej Golfiarze II (Caddyshack II, 1998) i jako sędzia Alvin „J.P” Valkenheiser / Bobo w komedii swojej reżyserii Same kłopoty (1991) zdobył Złotą Malinę w kategorii najgorszy aktor drugoplanowy.

29 kwietnia 1983 zawarł związek małżeński z amerykańską aktorkę Donnę Dixon. Mają trzy córki: Danielle (ur. 18 listopada 1989), Belle Kingston (ur. 9 czerwca 1993) i Stellę Irene August (ur. 5 kwietnia 1998). Interesuje się UFO, należy do Mutual UFO Network, ma wielką kolekcję książek na tematy zjawisk paranormalnych.

W 2013 w rozmowie z serwisem „Daily Mail” przyznał, że od lat żyje z zespołem Aspergera i Tourette’a^[9].

• Member Orderu Kanady – nadanie 1998, wręczenie (inwestytura) 1999^[16]
• Medal Złotego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2002^[17]
• Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2012^[18]

• Leila Sorell. Portret na życzenie: Dan Aykroyd. „Film”. nr 15/1986 (1919 ), s. 22, 13 kwietnia 1986. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Człowiek–orkiestra. „Cinema Press Video”. nr 10/1994 (56 ), s. 19, październik 1994. Katowice: Agencja Wydawnicza „Domino”. ISSN 0867-8774. 
• Jak kochać, to tylko we dwóch?. „Film”. nr 7/1994 (2310), s. 35, lipiec 1994. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

• Dan Aykroyd w bazie IMDb (ang.)
• Dan Aykroyd w bazie Filmweb
• Dan Aykroyd w bazie Notable Names Database (ang.)
• Dan Aykroyd w bazie Discogs.com (ang.)