Dzwonek jednostronny

W dzisiejszym świecie Dzwonek jednostronny zyskał niezrównane znaczenie. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, wpływ na kulturę popularną, czy też znaczenie w historii, Dzwonek jednostronny jest tematem, który zasługuje na analizę i dyskusję. Od swoich początków do dzisiejszego wpływu, Dzwonek jednostronny pozostawił niezatarty ślad na ludzkości. W tym artykule szczegółowo zbadamy wszystkie aspekty związane z Dzwonek jednostronny, starając się zrozumieć jego znaczenie i znaczenie w różnych kontekstach. Mamy nadzieję rzucić światło na Dzwonek jednostronny i jego implikacje dla dzisiejszego społeczeństwa, poprzez dogłębną analizę i krytyczne spojrzenie.

Dzwonek jednostronny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

dzwonek

Gatunek

dzwonek jednostronny

Nazwa systematyczna
Campanula rapunculoides L.
SP.Pl.2:165 1753
Synonimy
  • Campanula morifolia Salisb.
  • Campanula racemosa var. laxiflora Vuk.
  • Campanula rapunculiformis St.-Lag.
  • Campanula rigida Stokes
  • Cenekia rapunculoides (L.) Opiz
  • Drymocodon rapunculoides (L.) Fourr.
  • Rapunculus redivivus E.H.L.Krause[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek jednostronny[4], dzwonek rapunkokształtny[5] (Campanula rapunculoides L.) – gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae). Występuje w Europie i Azji w strefie umiarkowanej, od Hiszpanii po Iran, Kirgistan, Kazachstan i okolice Jeziora Bajkał na Syberii[6][3]. Jako gatunek introdukowany rośnie na Wyspach Brytyjskich, Rosyjskim Dalekim Wschodzie oraz w Ameryce Północnej[3]. W Polsce jest pospolity[7].

Morfologia

Kwiat z odgiętymi do tyłu działkami
Liść, także od spodu zielony
Jednostronny kwiatostan
Pokrój
Roślina zielna z wzniesioną łodygą osiągającą do 1 m wysokości. Łodyga jest sztywna, tępokanciasta i pokryta niezbyt licznymi włoskami, czasem nawet naga. Szyja korzeniowa jest zgrubiała. Po ziemią roślina tworzy cienkie rozłogi[5].
Liście
Dolne podłużnie sercowate, długoogonkowe, wyższe coraz mniejsze i węższe, na coraz krótszych ogonkach. Blaszki są nierówno karbowano-piłkowane, zwykle skąpo owłosione, od spodu zielone. Najwyższe liście wspierające kwiaty lancetowate, niemal siedzące i drobne[5].
Kwiaty
Wyrastają zwykle pojedynczo w kątach górnych liści, osadzone są na krótkich szypułkach i zwisają. Działki kielicha są lancetowate i mniej lub bardziej odgięte do tyłu. Pomiędzy działkami kielicha nie ma ani wyrostków, ani rąbka. Korona niebieskofioletowa, lejkowatodzwonkowata, długości od 1,5 do 2,5 cm, rozcięta do połowy na ostre i rozchylone podczas kwitnienia łatki[5].
Owoce
Zwieszone torebki otwierające się trzema otworkami u nasady[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września[8]. Rośnie w miejscach trawiastych i kamienistych, na przydrożach i innych miejscach ruderalnych, na miedzach, w murawach, zaroślach, na skrajach lasów, czasem także na polach uprawnych jako chwast[8][5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny i wyróżniający dla All. Geranion sanguinei[9].

Zastosowanie

Bywa uprawiany jako roślina ozdobna, szczególnie nadająca się do ogrodów naturalistycznych[10]. W Polsce jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 4–10[10]). Z łatwością rozmnaża się poprzez kłącza; z tego też względu należy kontrolować jego rozwój, by nie zachwaścił ogrodu[10]. Rozmnaża się go przez podział wczesną wiosną lub pod koniec sierpnia, po przekwitnięciu. Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym lub lekko zacienionym.

Zmienność

W obrębie gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[3]:

  • Campanula rapunculoides subsp. cordifolia (K.Koch) Damboldt – Kaukaz i Azja Mniejsza
  • Campanula rapunculoides subsp. rapunculoides – cały zasięg gatunku

W przeszłości wyróżniano szereg odmian, podgatunków lub nawet odrębnych gatunków na podstawie różnic w stopniu owłosienia łodygi czy też kielicha albo głębokości wcięć blaszki liściowej[5], ale współcześnie zmienności takiej nie nadaje się rangi taksonomicznej[3].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ a b c d e Campanula rapunculoides L., Plants of the World Online , Royal Botanic Gardens, Kew .
  4. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 47-48, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. ↑ a b c d e f g Tadeusz Tacik, Rodzina: Campanulaceae, Dzwonkowate, Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 68-69.
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). .
  7. ↑ Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, 2001, s. 111.
  8. ↑ a b Lucjan Rutkowski, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, wyd. 2 popr. i unowocześnione, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2004, s. 450, ISBN 978-83-01-14342-8.
  9. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  10. ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.