Goryczka przezroczysta

W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Goryczka przezroczysta. Zbadamy ich pochodzenie, wkład w społeczeństwo i wpływ na kulturę popularną. Poznamy szczegółowo jego osiągnięcia i wyzwania, a także aktualne trendy, które go otaczają. Goryczka przezroczysta jest przedmiotem zainteresowania i debaty od długiego czasu, a na tych stronach będziemy starali się rzucić światło na jego znaczenie i znaczenie w różnych obszarach. Od momentu powstania do ewolucji Goryczka przezroczysta pozostawił niezatarty ślad we współczesnym świecie, a jego wpływ nadal jest powodem do refleksji i analizy.

Goryczka przezroczysta
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

goryczkowate

Rodzaj

goryczka

Gatunek

goryczka przezroczysta

Nazwa systematyczna
Gentiana frigida Haenke
Collectanea 2: 13 1789[3]
Synonimy
  • Ciminalis frigida Bercht. & J.Presl
  • Dasystephana frigida (Haenke) Zuev
  • Gentiana albiflora Lam.
  • Gentiana nikoensis Franch. & Sav.
  • Gentianodes frigida (Haenke) Á.Löve & D.Löve[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczka przezroczysta[4] (Gentiana frigida Haenke) – gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych. Występuje w Karpatach, wschodnich Alpach oraz w górach Bułgarii. W Polsce występuje jedynie w Tatrach. Na Słowacji spotykana jest na obszarze Niżnych Tatr. Roślina rzadka. Łacińska nazwa gatunkowa „frigida” oznaczająca zimny wskazuje na występowanie rośliny w bardzo surowym, zimnym klimacie wysokogórskim[5]. Nazwa zwyczajowa czasem jest zapisywana jako goryczka przeźroczysta[6].

Morfologia

Łodyga
Bardzo krótka, wzniesiona i nierozgałęziona, naga. Ma skrócone międzywęźla. Jej wysokość wraz z kwiatem wynosi 5–15 cm. Pod ziemią posiada krótkie kłącze[7].
Liście
Równowąskie o długości 2–6 cm, przeważnie 1-nerwowe, wyjątkowo tylko 3-nerwowe. Przyziemne liście tworzące różyczkę mają krótkie ogonki, wyrastające naprzeciwlegle liście łodygowe mają nasady zrośnięte parami w rurkę otaczającą łodygę[8][7].
Kwiaty
Wyrastają po 2–3 na szczycie krótkiej łodygi. Są duże w stosunku do niewielkiej roślinki, mają długość 3–4 cm, rurkowatodzwonkowy kielich o lancetowatych, tępych działkach niejednakowej długości. Korona rurkowatodzwonkowa, złożona z 5 białożółtych płatków z brudnoniebieskimi plamkami, o trójkątnych, nierozchylonych łatkach, pomiędzy którymi występują błoniaste fałdy. Pręciki zrośnięte nitkami z rurką korony[8].
Owoc
Eliptyczna torebka na długim trzonku zawierająca liczne, elipsowate nasiona o błoniastych listewkach[5][8].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Siedlisko: wysokogórskie hale, murawy i skały. Typowa roślina wysokogórska (orofit), w Tatrach występuje głównie w najwyższym piętrze turniowym, rzadko w piętrze halnym. Rośnie na podłożu bezwapiennym (na granicie)[5]. Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Juncetea trifidi, Ass. Oreochloetum distichae[9].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. Liczba jej stanowisk w Polsce nie przekracza 50, wszystkie znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Generalnie nie jest zagrożona, jedynie niektóre jej stanowiska występujące przy szlakach turystycznych narażone są na zniszczenie przez zadeptywanie (np. na Kasprowym Wierchu)[8].

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List. .
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland – A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  7. ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ a b c d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  9. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.