W dzisiejszym artykule będziemy dogłębnie badać fascynujące życie Lubicz (herb szlachecki). Od początków aż do dzisiejszego oddziaływania, ta postać/temat/data pozostawiła niezatarty ślad w historii. W kolejnych kilku linijkach zagłębimy się w najbardziej intymne szczegóły jego kariery, analizując jego rolę w różnych kontekstach i jego wpływ w różnych obszarach. Dołącz do nas w tej ekscytującej podróży, aby odkryć wszystkie sekrety i ciekawostki otaczające Lubicz (herb szlachecki) i przygotować się na zaskoczenie jego dziedzictwem.
Ma być podkowa jak w Dąbrowie albo Pobogu ułożona, z dwiema krzyżami, z których jeden, na wierzchu podkowy, drugi we środku jej, pole powinno być błękitne, krzyże białe, na hełmie trzy pióra strusie.
Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, T. VI
Opis współczesny
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco[a]:
Na tarczy w polu błękitnym, podkowa srebrna ocelami w dół skierowana. W środku jej srebrny krzyż kawalerski, takiż drugi na barku podkowy zaćwieczony.
Wizerunek herbu Lubicz rozpoznany został na kilku średniowiecznych pieczęciach, zachowanych do dnia dzisiejszego. Najstarsza pieczęć pochodzi z 1348 roku i należała do Przedbora, starosty kujawskiego. Kolejna pieczęć pochodzi z 1438 roku i należy do Pawła z Grąbczewa, kanonika płockiego[2].
Według opinii niektórych heraldyków, herb Lubicz mógł wyewoluować z dodania do herbu Podkowa (nieużywanego już osobno do XIX w., przypominającego herb Podkowa) dwóch krzyży[9].
Legenda
Legenda herbowa mówi, że nad tą rzeką w roku 1190 doszło do potyczki rycerstwa mazowieckiego z Prusami. Za odwagę oraz szczególne zasługi bitewne (pojmanie nieprzyjacielskiego wodza[10]) jeden z rycerzy herbu Pobóg otrzymał herb własny o nazwie rzeki. Stąd herb Lubicz wywodzi się od herbu Pobóg[potrzebny przypis].
Herbowni
Z tym tematem związana jest kategoria: Lubiczowie.
Lista Tadeusza Gajla
Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[11]. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego,Tadeusza Gajla[12] (1244 nazwisk[13]). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Lubicz. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Jest to jednakże dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Lubicz[13]:
Sławomir Górzyński wymienia też nazwisko „Graffen”, należące do rodziny nobilitowanej do herbu Lubicz w 1790 roku[17].
Jury Łyczkowski, na swojej stronie dotyczącej heraldyki, wspomina również o nazwiskach; Bajka, Bakinowski, Bernatowicz, Biełynowicz, Boreysza, Borsuk, Hruszecki, Jaworski, Monkiewicz, Możański, Samowicz, Szędzikowski, Ułasiewicz, Użynowicz, Wiński, Woyciechowski, Woytkiewicz, Żabyko i Żondłowski[18].
Prof. dr hab. nauk humanistycznych, profesor Lingwistyki w Warszawie, Leonarda Dacewicz, która poświęciła m.in. nazwisku Łubicz swoją uwagę w pracy pt. "Sposoby identyfikacji szlachty w XVI wiecznej ziemi bielskiej"[19] wskazuje na fakt, że nazwisko to wyewoluowało od herbu Lubicz, a konkretnie od jego potocznej nazwy Łuba. Pierwotnie funkcjonuje w takiej formie (Łuba), z czasem w wiekach XV i XVI uległo stopniowej modyfikacji poprzez stosowanie przyrostka -icz. (oznaczającego przynależność) - Łubicz. W spisie ziemian bielskich z roku 1528 występuje Martin ŁUBICZ. Ponadto dr.hab. Piotr Złotkowski z Instytutu Filologii Słowiańskiej w Lublinie[20], zaznacza że w XVII wieku, kiedy nazwiska szlachty wciąż się kształtowały (zaledwie 15% miało przyrostek odmiejscowy -ski ) nazwisko Łubicz ulega dalszej modyfikacji przyjmując formę Łubik oraz wymienia osoby szlachetnie urodzone o tym nazwisku.
Występowanie w heraldyce terytorialnej
Gminy lub miasta, których herby nawiązują do herbu Lubicz:
↑LeonardaL.DacewiczLeonardaL., Proces kształtowania się nazwiska szlacheckiego w kontekście pogranicza etniczno - kulturowego (na przykładzie woj. podlaskiego w XVI w.), Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku.url{{Cytuj}} Nieprawidłowe/puste pola: "język".
↑PiotrP.ZłotkowskiPiotrP., Nazwiska i przydomki szlachty historycznej ziemi bielskiej na Podlasiu motywowane nazwami heraldycznymi., Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego 2, 24-35, 2010.url