Mieczysław Przystasz

W dzisiejszym artykule porozmawiamy o Mieczysław Przystasz, temacie, który niewątpliwie przykuł uwagę i zainteresowanie wielu w ostatnim czasie. Czy to ze względu na swoje znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie, wpływ na różne aspekty życia codziennego, czy po prostu ze względu na swoją intrygę i tajemnicę, Mieczysław Przystasz stał się miejscem spotkań dla debaty, refleksji i badań. W tym artykule będziemy dalej badać różne aspekty i wymiary Mieczysław Przystasz, aby zapewnić naszym czytelnikom pełniejszą i szerszą wizję tego fascynującego tematu.

Mieczysław Przystasz
Pług, Rola, Podgórski
Ilustracja
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1914
Klecie

Data i miejsce śmierci

27 marca 1986
Sanok

Przebieg służby
Lata służby

1939–1945

Siły zbrojne

AK ZWZ-AK

Jednostki

Miecz i Pług
Batalion im. Stefana Czarnieckiego („Gozdawa”)
Zgrupowanie „Kuba-Sosna”

Stanowiska

inspektor do spraw organizacyjnych na teren Małopolski (MiP)

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (powstanie warszawskie)

Późniejsza praca

urzędnik administracji,
wiceprzewodniczący MRN w Sanoku,
radny,
radca prawny

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Partyzancki Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal Wojska (czterokrotnie) Krzyż Armii Krajowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka Grunwaldzka Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”
Multimedia w Wikimedia Commons
Mieczysław Przystasz
Data urodzenia

20 stycznia 1914

Data śmierci

27 marca 1986

Radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku
Okres

od 1956
do 1969

Przewodniczący Rady Narodowej w Sanoku
Okres

od 23 czerwca 1959

Multimedia w Wikimedia Commons

Mieczysław Ignacy Przystasz, ps. „Pług”, „Rola”, „Podgórski” (ur. 20 stycznia 1914 w Kleciach, zm. 27 marca 1986 w Sanoku) – polski prawnik, urzędnik, podczas II wojny światowej działacz podziemia, uczestnik powstania warszawskiego, po wojnie prześladowany i więziony przez władze komunistyczne PRL, później radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku.

Życiorys

Urodził się 20 stycznia 1914 w Kleciach[1][2][3][4][a]. Był synem Ignacego (1867–1959) i Anny z domu Iwańczyk (1879–1956[5])[1][3][b]. Ignacy Przystasz pochodził z Witryłowa, przejął po swoim ojcu Michale gospodarstwo[6], ukończył Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego w Dublanach z tytułem agronoma[7][3], zawodowo zajmował się administrowaniem majątkami ziemskimi, pracował jako zarządca majątków, w tym charakterze przez dwa lata pracował na Podolu, po czym został zatrudniony w Kleciach w posiadłości Honoraty Pawłowskiej[8]. Podczas I wojny światowej odbył półroczną służbę wojskową na froncie na przełomie 1917/1918, a później pracował jeszcze w Niewistce, Nozdrzcu (majątek rodziny Skrzyńskich) i Hroszówce[3]. Jego żona Anna pochodziła z Sanoka, pracowała jako nauczycielka z Witryłowie[6]. Mieczysław był drugim dzieckiem Przystaszów, przed nim urodził się Zbigniew (1912), a po nim Danuta (1920). Ojcem chrzestnym Mieczysława Przystasza był Józef Mączka, późniejszy oficer i poeta legionowy[9]. Wobec konieczności nauki szkolnej dzieci, w 1920 rodzina osiadła w Sanoku[3] (zamieszkiwała początkowo przy ulicy Królewskiej, następnie w samodzielnie budowanym od 1931 domu przy ulicy Młynarskiej 18[10][11][12]). W Sanoku Przystaszowie przyjaźnili się z rodziną Florkowskich, w tym Aleksandrem[13].

23 czerwca 1933 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Zygmunt Bezucha, Edward Czech, Stefan Stefański, Mieczysław Suwała)[14][2][3][15]. Był członkiem Sodalicji Mariańskiej[16], pełniąc funkcję prezesa[17]. Podjął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (podobnie jak wcześniej brat Zbigniew), które po drugim roku kontynuował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie i w 1938 ukończył je uzyskując dyplom magistra praw[18][19][20][4]. W Warszawie zamieszkiwał wraz z bratem Zbigniewem w Domu Akademickim im. Gabriela Narutowicza przy placu Gabriela Narutowicza[21]. Po studiach rozpoczął aplikację oraz został doktorantem na macierzystym wydziale uniwersyteckim, specjalizując się w zakresie ustrojów[18]. Został zatrudniony w Sądzie Okręgowym w Siedlcach[20][22][23][4], gdzie rozpoczął aspiranturę[17].

Po wybuchu II wojny światowej ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego i otrzymał rozkaz mobilizacyjny do Kowla[22][20], jednak nie dotarł tam z powodu agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939, wobec czego od Warszawy pieszo terenami wschodnimi udał się do Sanoka i w październiku przekroczył granicę sowiecko-niemiecką na rzece San we wsi Międzybrodzie, po czym dotarł do domu rodzinnego[17][24][25]. W Sanoku podjął pracę w fabryce świec „Promień” Stanisława Lurskiego[18][20][26]. W styczniu 1940 rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej[27]. Od tego czasu udzielając się w zakresie propagandowym i organizacyjno-administracyjnym na obszarze powiatu sanockiego[28][20]. Od grudnia 1940 był komisarzem cywilnym na powiat Sanok[28]. Wobec tzw. „wsypy”, skutkującej poszukiwaniem go przez gestapo i zaistnieniem zagrożenia zatrzymaniem (aresztowania w Sanoku trwały na przełomie 1941/1942, najście służb okupacyjnych dotknęło także rodzinny dom Przystaszów) na początku 1942 wyjechał do Warszawy (przed nim udała się tam jego siostra Danuta, zamieszkując do swojego kuzynostwa)[18][20][29][25]. Od tego czasu działał w ramach Zjednoczonej Organizacji Wojskowej Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa i Armii Krajowej (AK powstała w 1942 w wyniku przekształceniu ZWZ)[28]. W stolicy przez dwa lata działał w organizacji Miecz i Pług[20][22]. Z ramienia WKSB-AK został skierowany ze stolicy jako delegat i inspektor do spraw organizacyjnych na teren województw południowo-wschodnich tj. lwowskiego i stanisławowskiego z zadaniem rozszerzenia działalności organizacji[30][20][26]. Zajmował się szkoleniem oddziału w ramach AK[18]. Od 1944 do stycznia 1945 sprawował stanowiska kierownika wydziału organizacyjnego oraz szefa wydziału organizacyjno-operacyjnego Komendy Głównej WKSB-AK[30]. Zgodnie z odgórnymi poleceniami działał w zakresie scalenia zdezintegrowanych jednostek organizacji Miecz i Pług, WKSB oraz AK[20][22]. W tym czasie przybywał do Sanoka, m.in. kontaktował się w pobliskim Wielopolu z Alojzym Bełzą, członkiem Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ)[31][32]. W 1942 wraz z siostrą ukrywał się tymczasowo na terenie wsi Raczkowa nieopodal rodzinnego Witryłowa (w tym czasie ukrywał się tam mjr Emil Holuka-Charzewski)[33]. W 1943 wyraził zgodę na włączenie tamtejszych struktur MiP do Obwodu Armii Krajowej[34]. W okresie okupacji przyjaźnił się i współpracował z Leonardem Jakubowskim ps. „Lorek”[35] i Feliksem Murawą ps. „Smaga”[36]. Latem 1944 ponownie przybył do Warszawy[20]. Od sierpnia 1944 brał udział w powstaniu warszawskim[20]. W konspiracji posługiwał się pseudonimami „Mieczysław Rola”[1] wzgl. „Rola” oraz „Podgórski”[20][37][22][38][39][4]. Walczył w ramach Grupy Warszawa Północ – Wachnowski w szeregach batalionu im. Stefana Czarnieckiego („Gozdawa”)[c] oraz Zgrupowania „Sienkiewicz”, przemianowanego na Zgrupowanie „Kuba-Sosna” na Starym Mieście, skąd kanałami przedostał się do Śródmieścia Północ[40][22][23][38][25]. Służył w stopniu podporucznika[38]. Po upadku powstania 7 października 1944 wyszedł z Warszawy wraz z ludnością cywilną[20][23][38][25]. 10 października 1944 ranny w nogi dotarł do miejscowości Piastów, gdzie mieszkali jego znajomi (tam była już jego siostra, także uczestniczka powstania)[41][25]. Następnie przez Żyrardów przedostali się w rejon Skierniewic (gdzie odtwarzało się kierownictwo Miecza i Pługa oraz struktury tej organizacji, włącznie ze Związkiem Kobiet Czynu) i otrzymali zakwaterowanie we wsi Mokra Prawa[42][25]. W tym mieście M. Przystasz działał do stycznia 1945[20]. Do tego czasu działał w konspiracji WKSB-AK i w styczniu 1945 ujawnił się wraz z oddziałami swojej organizacji[30].

W styczniu 1945 powrócił wraz z siostrą do zburzonej Warszawy[43]. W nowo powstałej Polsce Ludowej w marcu 1945 zgłosił się do Ministerstwa Administracji Publicznej[18][26]. Wiosną (10 kwietnia 1945) wraz z siostrą jako pracownicy Ministerstwa Ziem Odzyskanych zostali skierowani do pracy w Urzędzie Pełnomocnika Rządu w Olsztyna (płk. Jakuba Prawina)[44][26][45][25]. Od 10 kwietnia do 17 października 1945 pracował w Olsztynie na stanowisku kierownika Wydziału Społeczno-Politycznego w Urzędzie Pełnomocnika Rządu[20]. Pracował zarówno w olsztyńskim urzędzie, jak i w terenie tworząc urzędy powiatowe[46]. Spotykał się także w hierarchami kościoła katolickiego[46]. W 1945 Danuta i Mieczysław Przystaszowie byli założycielami Spółki Wydawniczej „Zagon”[26][47][48], której celem miało być zaspokajanie potrzeb materialnych i kulturalnych jej członków, podnoszenie oświaty ogólnej i rolniczej, a także wydawanie publikacji w języku polskim[46]. Mieczysław Przystasz był przewidziany do objęcia stanowiska wicewojewody[49]. W Olsztynie wraz z siostrą zamieszkiwał przy ul. Warmińskiej 2[47]. W postanowieniu Wojewody Olsztyńskiego z dnia 22 października 1946 figurował jako członek Wojewódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” z siedzibą w Olsztynie[50]. Wcześniej, 17 października 1945 za „działalność na szkodę sił zbrojnych radzieckich i polskich oraz za przerzucenie przez linię frontu łączniczek organizacji podziemnych” został aresztowany przez UB[20] (dwa dni później aresztowana została także Danuta, aczkolwiek w innej niż on sprawie[25][47]). Oboje początkowo byli przetrzymywani w Olsztynie, a po około 10 dniach przewiezieni do Warszawy i osadzeni osobno, aczkolwiek w tych samych zakładach tj. w budynkach MBP przy ulicy Koszykowej, a następnie przy ulicy Rakowickiej[46][47]. Został oskarżony o działalność na szkodę polskich i radzieckich sił zbrojnych[51]. Sprawa łączyła się z podróżą Przystasza jesienią 1944 ze Skierniewic do Sochaczewa, którą odbył wraz z grupą dziewcząt, usiłując pomóc im odnalezienie swoich rodzin na warszawskiej Pradze[52]. W listopadzie 1944 na obszarze powiatowe skierniewickiego i sochaczewskiego miał przerzucić przez linię frontu osiem dziewcząt „z zadaniem zbierania wiadomości stanowiących tajemnicę państwową”[51]. Po zatrzymaniu Danuta i Mieczysław Przystaszowie zostali przewiezieni do Warszawy i osadzeni osobno[48].

Po dwóch latach aresztowania i śledztwa został oskarżony o popełnienie czynu zabronionego z art. 91 § 1 3kkWP, a po rozprawie w więzieniu mokotowskim w Warszawie wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego z 8 marca 1947 został uniewinniony[53][54]. Po rewizji wniesionej przez prokuratora wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 27 listopada 1947 skazany na karę 10 lat pozbawienia wolności i 3 lat pozbawienia praw publicznych[18][55][56] (wyrok został utrzymany w mocy postanowieniem Najwyższego Sądu Wojskowego z 14 stycznia 1948[51]). Odbywał karę w więzieniach: mokotowskim w Warszawie, Rawiczu i Wronkach, w Opolu[25][20][46] (karę wraz z nim odbywali m.in. Jan Radożycki, Jan Łożański[57]; podczas odbywania kary Przystasz udzielał kolegom-współwięźniom nauki historii[58]). W wyniku warunkowego zwolnienia wyszedł na wolność 13 października 1954 po dziewięciu latach odbywania orzeczonej kary przy zawieszeniu pozostałej części do odbycia[18][59]. Decyzją I Prezesa Sądu Najwyższego z 1957 założono rewizję nadzwyczajną na korzyść M. Przystasza[60]. Wyrokiem Sądu Najwyższego w Izbie Karnej z 6 marca 1958 pod przewodnictwem sędziego Tadeusza Krokosza uchylono pierwotne orzeczenie i przekazano sprawę Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpatrzenia[51]. Uznano wówczas, że Przystasz w listopadzie 1944 chciał jedynie dopomóc dziewczętom (byłym uczestniczkom powstania warszawskiego) dostać cię do swoich domów rodzinnych po drugiej stronie linii bojowej[61][52]. Jednocześnie sąd docenił ofiarną służbę Przystasza w konspiracji podczas okupacji, nie przyjmując jego działalności jako dywersji na szkodę Armii Czerwonej[62][63]. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla województwa warszawskiego z 26 listopada 1958 Mieczysław Przystasz został uwienniony od zarzuconego mu czynu przestępnego z art. 100 kk (wyrok uprawomocnił się 20 grudnia 1958)[64].

Po zwolnieniu z więzienia Mieczysław Przystasz powrócił z wysoce nadwątlonym zdrowiem do rodzinnego Sanoka[49], gdzie w pierwszych latach był obiektem prześladowań i inwigilacji ze strony UB i nie miał możliwości znalezienia pracy[65][22]. W ramach odwilży po 1956 został rehabilitowany w 1957 i odzyskał prawa obywatelskie[20]. Został radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku[66], pełnił funkcję jej wiceprzewodniczącego od 1956[67][49] do 1958 (przewodniczącym był Andrzej Szczudlik)[68]. W wyniku jego starań doszło do zbudowania kładki na Sanie łączącej Sanok z Białą Górą (później powstał tam Most Białogórski)[69]. Od 1957 funkcjonował jako zastępca przewodniczącego (A. Szczudlik)[70], od 23 czerwca 1959 przewodniczący[71], członek od 1964 Kolegium Karno-Administracyjnego w Sanoku[72]. Był ponownie wybierany radnym MRN w 1958[73], w 1961[74], w 1965[75][76]. Został członkiem powołanego 31 stycznia 1968 społecznego komitetu ORMO w Sanoku[77].

13 maja 1957 wstąpił do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[1]. 20 października 1957 został wybrany wiceprzewodniczącym zarządu oddziału powiatowego w Sanoku ZBoWiD[78] i pełnił tę funkcję do 1959[1]. Był też prelegentem tej organizacji[79]. 6 lutego 1966 wybrany przewodniczącym sądu koleżeńskiego oddziału ZBoWiD w Sanoku (w toku zmian w nomenklaturze z 1964 oddział powiatowy został zastąpiony oddziałem)[80], ponownie 20 października 1968[81], 23 maja 1971[82]. W 1977 otrzymał zaświadczenie kombatanta[1]. Działał w sanockim oddziale PTTK[83], spółdzielni „Społem”, Towarzystwie Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka[83][22], wszedł w skład Społecznego Komitetu Odbudowy pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (ideę zrealizowano w 1962)[84]. Później na początku lat 60. pracował na stanowisku kierownika Powiatowej Komisji Wydziału Planowania Gospodarczego w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku[85][1][83]. W okresie PRL był członkiem Stronnictwa Demokratycznego[1][86].

W „Roczniku Sanockim” z 1967 M. Przystasz podał, iż Antoni Żubryd jako przedstawiciel reakcyjnego podziemia posiadał duże znajomości wśród młodzieży (powiatu sanockiego i pogranicza), poszerzył je na terenie wiejskim, organizacyjnie był związany z Narodową Organizacją Wojskową, dla której stworzył niewielkie grupy wojskowe w kilku wsiach powiatu[87]. Autor opisał także, iż Żubryd terrorem wymuszał posłuszeństwo, od miejscowości i gospodarzy wymagał składanie haraczu, kontrybucji, udostępnianie kwater, dokonywał niszczenia gospodarstw rolnych, prowadził poszukiwania przedstawicieli władz nowej władzy, wpływał na przydzielanie w miejscowościach posad sołtysa, wójta, kierownika sklepu, odbierał gotówkę i towar spółdzielniom „Samopomocy Chłopskiej”, dokonywał napadów na posterunki MO, rabunków np. kas gminnych, administracji kopalni[88]. Według Przystasza z rąk podkomendnych Żubryda lub w potyczkach z nimi śmierć ponieśli Tadeusz Sieradzki, Teodor Rajewski, Teodor Zegarski (I sekretarz KP PPR), Piwowarow (przedstawiciel ZSRR ds. przesiedlenia), Czesław Solon (z-ca komendanta powiatowego MO), Emil Rogowski (WUBP Rzeszów) i wielu innych (wskazująca listę zmarłych Przystasz nazwał listę 29 nazwisk mianem Zamordowani przez wrogie elementy reakcyjne po wyzwoleniu[89]), zaś ostateczna likwidacja jego oddziału pozwoliła na uspokojenie sytuacji w powiecie[88].

Na początku 1968 wyraził sprzeciw wobec narzuconej zmianie nazwy placu św. Jana w Sanoku na plac im. Hanki Sawickiej (przemianowania dokonano w latach 50.; w tym czasie istniała już w mieście ulica pod tym patronatem[90]), był jednym z radnych-inicjatorów przywrócenia pierwotnej nazwy (wraz z nim podczas sesji rady głosowali za zmianą nazwy Jan Bezucha i Stefan Stefański), jednak po interwencji sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR miesiąc później, 28 lutego 1968 uchwałę rady wycofano jako „nieprzemyślaną”[91](zaprotestowała wówczas także Jadwiga Zaleska). W wyniku reperkusji władz Mieczysław Przystasz i Stefan Stefański stracili zajmowane stanowiska[83]. Wskutek tego zapadł na chorobę[83][92][65][39][4]. W późniejszym czasie pracował jako radca prawny (wzgl. doradca ds. organizacyjnych[93]) w Sanockim Przedsiębiorstwie Budowlanym i z pracy tamże przeszedł na emeryturę[83][65][23][39]. Zasiadał w redakcji „Rocznika Sanockiego”, był członkiem sekcji wydawniczej i publikował w wydaniach tego periodyku[93]. Został członkiem prezydium Komitetu Zjazdu wychowanków Gimnazjum i I Liceum w Sanoku w 100-lecie szkoły 1880–1980[94].

Grobowiec rodzinny Przystaszów w Sanoku
Odznaczenia Danuty i Mieczysława Przystaszów w kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku

Mieczysław Przystasz był kawalerem[1]. W latach powojennych do końca życia zamieszkiwał nadal przy ulicy Młynarskiej 18 w Sanoku[1][95][96]. Zmarł 27 marca 1986 w Sanoku[96][83][92][39][d]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[96][97][98].

Jego brat Zbigniew (1912–1940) był ofiarą zbrodni katyńskiej[99]. Siostra Danuta (1920–2019) także uczestniczyła w powstaniu warszawskim, oboje byli jednymi z nielicznych pochodzących z Sanoka powstańców 1944[100]. Cała trójka rodzeństwa studiowała prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Wujem rodzeństwa Przystaszów (mąż siostry ich matki, Marii) był uczestnik walk o niepodległość i oficer Wojska Polskiego Władysław Mączka (jego bratem był oficer i poeta legionowy Józef Mączka)[8][9][25].

W 2000 ukazała się publikacja pt. Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954, opracowana na podstawie listów nadsyłanych przez Mieczysława Przystasza w okresie uwięzienia; redaktorem opracowania był historyk Andrzej Romaniak, daleki krewny Mieczysława Przystasza[65], zaś wstęp i objaśnienia napisała siostra Danuta, która około 1999 ujawniła listy brata adresowane z więzienia do niej[101][102]. Listy i pamiątki po Mieczysławie Przystaszu przekazała jego siostra Danuta do Muzeum Historycznego w Sanoku[65]. Ciepło i z uznaniem o Mieczysławie Przystaszu wspominał ks. Adam Sudoł[103]. Przekazane przez Danutę Przystasz odznaczenia własne oraz brata Mieczysława Przystasza zostały umieszczone w gablocie obok prawego ołtarza w kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku[e].

Odznaczenia i wyróżnienia

Odznaczenia niezweryfikowane

Publikacje

Podmiotowe
Przedmiotowe
  • Tomasz Przystasz: Mieczysław Przystasz – los pisany historią (w: „Rocznik Sanocki”, Tom VII, 1995, s. 221-223)
  • Przystasz Mieczysław Ignacy „Rola”, „Podgórski” (1914–1986) – prawnik (autor biogramu: Edward Zając) w: Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956. T. 4, Kraków 1999, Towarzystwo Sympatyków Historii, s. 143–144.
  • Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954 (redakcja i wprowadzenie Andrzej Romaniak, wstęp Danuta Przystasz, Muzeum Historyczne w Sanoku, Sanok 2000, ISBN 83-913281-0-4.

Uwagi

  1. ↑ Data urodzenia 20 stycznia 1914 została podana w sprawozdaniu sanockiego gimnazjum z 1934. Na świadectwie dojrzałości Mieczysława Przystasza z 1933 roku widnieje data urodzenia 19 lutego 1914.
  2. ↑ Inskrypcje nagrobne informujące o latach życia rodziców, w tym różnicy wieku pomiędzy Ignacym i Marią Przystasz, tj. ok. 16-17 lat stoją w sprzeczności z informacją podaną przez Danutę Przystasz, iż dzieliło ich 20 lat różnicy: Jedno 2001 ↓, s. 8
  3. ↑ Tu nie został wymieniony w spisach żołnierzy batalionu „Gozdawa”, zob. Zbigniew Wróblewski: Pod komendą „Gozdawy” 1 VIII – 4 X 1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1989, s. 249, 263, 272. ISBN 83-202-0715-0..
  4. ↑ Data dzienna 27 marca 1986 śmierci Mieczysława Przystasza została wpisana w księdze cmentarnej, a ponadto podana przez Tomasza Przystasza, Jerzego Tarnawskiego, Andrzeja Romaniaka, Edwarda Zająca, Krystynę Chowaniec i w biogramie w ”Wiadomościach Brzosteckich”. Istnieją źródła, gdzie opublikowano inne daty: 28 marca (Andrzej Romaniak w innej swojej publikacji, zob. Romaniak 2009 ↓, s. 8), 2 marca, zob. Muzeum PW ↓.
  5. ↑ Informacja potwierdzona przez ks. proboszcza Andrzeja Skibę oraz hm. Krystynę Chowaniec. Umieszczone odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Warszawski Krzyż Powstańczy Medal Wojska czterokrotnie (rząd górny), Medal za Warszawę 1939–1945, Odznaczenie Pamiątkowe „Za zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”, Krzyż Kampanii Wrześniowej (rząd dolny).

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Deklaracje ↓, s. 168.
  2. ↑ a b XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 28.
  3. ↑ a b c d e f T. Przystasz 1995 ↓, s. 221.
  4. ↑ a b c d e Zając 2014 ↓, s. 24.
  5. ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 371 (poz. 38).
  6. ↑ a b Spuścizna 2001 ↓, s. 41.
  7. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 8.
  8. ↑ a b Jedno 2001 ↓, s. 9.
  9. ↑ a b Listy 2000 ↓, s. 21.
  10. ↑ Spuścizna 2001 ↓, s. 41, 42.
  11. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 10.
  12. ↑ Listy 2000 ↓, s. 75, 76, 78.
  13. ↑ Listy 2000 ↓, s. 39.
  14. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 33.
  15. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. .
  16. ↑ Listy 2000 ↓, s. 36.
  17. ↑ a b c Sudoł 1999 ↓, s. 291.
  18. ↑ a b c d e f g h Deklaracje ↓, s. 173.
  19. ↑ Listy 2000 ↓, s. 24.
  20. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t T. Przystasz 1995 ↓, s. 222.
  21. ↑ Spuścizna 2001 ↓, s. 42.
  22. ↑ a b c d e f g h i Skromny 2007 ↓, s. 4.
  23. ↑ a b c d Romaniak 2009 ↓, s. 8.
  24. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 28.
  25. ↑ a b c d e f g h i j Wywiad AHM ↓.
  26. ↑ a b c d e Romaniak 2000 ↓, s. 4.
  27. ↑ Deklaracje ↓, s. 168, 171, 173.
  28. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 171.
  29. ↑ Łączniczka 2011 ↓, s. 9.
  30. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 171, 173.
  31. ↑ Tarnawski 2009 ↓, s. 13.
  32. ↑ Andrzej Zagórski: Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 714. ISBN 83-86077-57-3.
  33. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 43.
  34. ↑ Andrzej Zagórski: Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 715. ISBN 83-86077-57-3.
  35. ↑ Listy 2000 ↓, s. 17.
  36. ↑ Listy 2000 ↓, s. 23.
  37. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 49.
  38. ↑ a b c d Muzeum PW ↓.
  39. ↑ a b c d Chowaniec 2014 ↓.
  40. ↑ Romaniak 2000 ↓, s. 3.
  41. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 75.
  42. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 76.
  43. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 79.
  44. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 6.
  45. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 81.
  46. ↑ a b c d e Sudoł 1999 ↓, s. 292.
  47. ↑ a b c d D. Przystasz 2000 ↓, s. 7.
  48. ↑ a b Jedno 2001 ↓, s. 82.
  49. ↑ a b c Sudoł 1999 ↓, s. 293.
  50. ↑ Wpis pod Nr. 19 do rejestru Stowarzyszeń Urzędu Wojewódzkiego L.dz. 2608/Sp/46 1946. M.P. z 1947 r. nr 75, poz. 493
  51. ↑ a b c d Deklaracje ↓, s. 174.
  52. ↑ a b D. Przystasz 2000 ↓, s. 9.
  53. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 6, 8.
  54. ↑ Listy 2000 ↓, s. 14.
  55. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 10.
  56. ↑ Wspomnienia, pamiętniki. grupabieszczady.pl. .
  57. ↑ Jan Łożański: W więzieniach PRL. Powojenne wspomnienia kuriera z Sanoka. Brzozów-Rzeszów: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich – Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie, 1991, s. 53. ISBN 83-900130-0-2.
  58. ↑ Jan Radożycki: Aby o nich nie zapomniano. Wspomnienia (PDF). Szczecin: My Book, 2007. ISBN 978-83-7564-353-4.
  59. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 10-11.
  60. ↑ Deklaracje ↓, s. 172, 173, 174.
  61. ↑ Deklaracje ↓, s. 175, 176.
  62. ↑ Deklaracje ↓, s. 176.
  63. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 11.
  64. ↑ Deklaracje ↓, s. 177.
  65. ↑ a b c d e f g h Romaniak 2000 ↓, s. 5.
  66. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 795. ISBN 83-86077-57-3.
  67. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 787. ISBN 83-86077-57-3.
  68. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 156.
  69. ↑ Sudoł 1999 ↓, s. 294.
  70. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 160.
  71. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 171.
  72. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 194.
  73. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 163.
  74. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  75. ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965. 
  76. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 202.
  77. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 219.
  78. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 46.
  79. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 76, 161, 263.
  80. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 79, 90.
  81. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 118.
  82. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 151.
  83. ↑ a b c d e f g h i T. Przystasz 1995 ↓, s. 223.
  84. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 794. ISBN 83-86077-57-3.
  85. ↑ Dorobek Sanocczyzny. „Nowiny”. Nr 168, s. 6, 17 lipca 1962. 
  86. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 263.
  87. ↑ Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 247, 1967. 
  88. ↑ a b Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 254, 1967. 
  89. ↑ Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 269, 1967. 
  90. ↑ Sudoł 1999 ↓, s. 260.
  91. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 799. ISBN 83-86077-57-3.
  92. ↑ a b Sudoł 1999 ↓, s. 295.
  93. ↑ a b c d Zając 2014 ↓, s. 25.
  94. ↑ Komitet Zjazdu wychowanków Gimnazjum i I Liceum w Sanoku w 100-lecie szkoły 1880–1980. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 8.
  95. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 141.
  96. ↑ a b c Księga cmentarna nr 1. Matejki Rymanowska od 1973 do 2004 (stare cmentarze), Sanok, (poz. 1172).
  97. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 23.
  98. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. .
  99. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 587. .
  100. ↑ Danuta Przystasz. Sanocka łączniczka. „Tygodnik Sanocki”, s. 9, nr 34 (1032) z 26 sierpnia 2011. 
  101. ↑ D. Przystasz 2000 ↓, s. 11-12.
  102. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 86.
  103. ↑ Sudoł 1999 ↓, s. 260-261, 291-295.
  104. ↑ Deklaracje ↓, s. 178, 179.
  105. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 168, 171, 178, 179.
  106. ↑ Deklaracje ↓, s. 170, 178, 179.
  107. ↑ Deklaracje ↓, s. 178.
  108. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 315.
  109. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 181.
  110. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 288.
  111. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 171, 178.
  112. ↑ Komitet Organizacyjny Fundacji Sztandaru. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Zarząd Koła w Sanoku. 1986, s. 72.
  113. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 77.
  114. ↑ Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 151-183, 1963. 
  115. ↑ Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 233-273, 1967. 

Bibliografia