Pęcherzyk jajnikowy
Wygląd przypnij ukryj
Pęcherzyki jajnikowe u maciorki (nr 2)
Ludzki pęcherzyk jajnikowy (pęcherzyk wzrastający)
Pęcherzyk jajnikowy – pęcherzyk wypełniający zewnętrzną warstwę jajnika, zawierający oocyt wraz z komórkami towarzyszącymi. U samicy człowieka rozumnego w chwili narodzin jajniki zawierają od 1 do 2 mln pęcherzyków, jednakże tylko ok. 500 z nich dojrzewa w okresie między pokwitaniem a przekwitaniem (menakme), po którym pęcherzyki zanikają. Przed owulacją komórki pęcherzyków wytwarzają estradiol, zaś po owulacji reszta komórek przemienia się w ciałko żółte.
Rozmiar
Pęcherzyki jajnikowe osiągają różne rozmiary, w zależności od gatunku. Przykładowe rozmiary pęcherzyków jajnikowych:
Dojrzewanie
Pęcherzyk pierwotny
Pęcherzyk jajnikowy zawiera początkowo komórkę jajową o jasnej cytoplazmie. Cykl dojrzewania pęcherzyków rozpoczyna się wraz z powstaniem oogonii, która, otoczona jedną warstwą komórek pęcherzykowych, zwanych też pęcherzykowatymi lub ziarnistymi, tworzy pęcherzyk pierwotny, leżący najbliżej powierzchni jajnika. W czasie dwukrotnego zwiększenia rozmiarów oogonii, zwanej od tego momentu oocytem I rzędu, komórki pęcherzykowe dokonują podziału, w wyniku którego tworzą nabłonek wielowarstwowy, który wraz z oogonią nosi nazwę oocytu II rzędu.
Pęcherzyk wzrastający
Oocyt I rzędu zwiększa swoją objętość i jest otoczony osłonką. W pęcherzyku występuje wiele warstw komórek ziarnistych. Cały pęcherzyk otoczony jest osłonką pęcherzyka.
Pęcherzyk Graafa
Regnier de Graaf - odkrywca pęcherzyków jajnikowych
Pęcherzykiem Graafa nazywana jest komórka jajowa otoczona komórkami odżywczymi (łac. corona radiata) wraz z płynem pęcherzykowym. Pęcherzyk pierwotny wzrasta oraz rozwija się w pęcherzyk Graafa (łac. folliculi ovarici vesiculosi) dzięki działaniu hormonów tarczycy oraz hormonu folikulotropowego, którego antagonistą jest prolaktyna (jej nadmierne wydzielanie w okresie laktacji hamuje sekrecję hormonu folikulotropowego).
Komórki jajowe w pęcherzyku Graafa zlokalizowane są we wzgórku jajonośnym. Pęknięcie pęcherzyka Graafa pod wpływem ciśnienia płynów wewnątrz niego powoduje powstanie ubytku, który wypełnia się krwią pochodzącą z sąsiednich, uszkodzonych naczyń krwionośnych. Skrzepnięta krew tworzy ciałko czerwone (łac. corpus rubrum). Zbliznowacenie łącznotkankowe ubytku oraz wzrost osłonki i komórek pęcherzykowych, w których dochodzi do gromadzenia się progesteronu, doprowadza do powstania ciałka żółtego (łac. corpus luteum), które w czasie ciąży, jako ciałko żółte ciążowe, hamuje rozwój dalszych pęcherzyków Graafa. W przypadku braku zapłodnienia ciałko żółte menstruacyjne zanika pozwalając na rozwój kolejnych pęcherzyków Graafa. Niezależnie od tego, ciałko żółte przeradza się w ciałko białawe (łac. corpus albicans) wskutek zastąpienia przez tkankę chrzęstną włóknistą. Liczba pękniętych pęcherzyków Graafa u samic świń parzonych z dwoma samcami jest większa niż u samic kojarzonych tylko z jednym partnerem.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Przed jajeczkowaniem.
- ↑ a b Przed jajeczkowaniem. Pęcherzyki możliwe do wyczucia dłonią przez odbytnicę
- ↑ W fazie dojrzewania.
- ↑ Zwany również pęcherzykiem dojrzewającym lub dojrzałym.
- ↑ Wstrzyknięcie tego hormonu niedojrzałym płciowo samicom myszy i szczurów powoduje powiększenie pęcherzyków jajnikowych.
- ↑ Przykładowo u klaczy pęcherzyki Graafa pękają tylko w dole owulacyjnym, zlokalizowanym na wolnej krawędzi jajnika.
- ↑ W przypadku braku zapłodnienia ciałko to nazywane jest ciałkiem żółtym menstruacyjnym.
Przypisy
- ↑ Wasserman 2012 ↓, s. 1003.
- ↑ a b Wasserman 2012 ↓, s. 1004.
- ↑ a b c d e f g h i j Narkiewicz, Wójcik i Dziewiątkowski 2010 ↓, s. 257.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 730.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 771.
- ↑ a b c d Zawistowski 1983 ↓, s. 471.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 769.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 774.
- ↑ a b c Gill 1968 ↓, s. 721.
- ↑ Reinier de Graaf, Encyclopædia Britannica (ang.).
- ↑ a b Rugh i Shettles 1979 ↓, s. 23.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 697.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 767.
- ↑ a b Gill 1968 ↓, s. 681.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 749.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 729.
- ↑ a b c d Gill 1968 ↓, s. 724.
- ↑ Gill 1968 ↓, s. 760.
Bibliografia
- Janusz Gill: Zarys anatomii i fizjologii zwierząt gospodarskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1968.
- Preludium do ciąży. W: Robert Rugh, Landrum Shettles: Od poczęcia do narodzin. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1979.
- Steven Wasserman: Rozmnażanie zwierząt. W: Neil Campbell, Jane Reece: Biologia. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 2012. ISBN 978-83-7510-392-2.
- Układ rozrodczy. W: Stanisław Zawistowski: Technika histologiczna, histologia oraz podstawy histopatologii. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1983.
- Jama miednicy. W: Olgierd Narkiewicz, Sławomir Wójcik, Jerzy Dziewiątkowski: Anatomia człowieka: podręcznik dla studentów. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-4108-8.
| Narządy wewnętrzne |
| ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Narządy zewnętrzne |
| ||||||||||||||
| Kontekst kulturowy | |||||||||||||||
| Inne |
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.