SPAD S.XVII
Dzisiaj przyjrzymy się SPAD S.XVII, tematowi, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od momentu powstania SPAD S.XVII wywarł znaczący wpływ na różne aspekty społeczeństwa, wywołując debaty, kontrowersje i znaczące zmiany. Przez lata SPAD S.XVII ewoluował i dostosowywał się do zmieniających się okoliczności, zachowując swoje znaczenie w różnych sferach życia. W tym artykule zbadamy historię, wpływ i przyszłość SPAD S.XVII, przyglądając się, jak ukształtował i nadal będzie kształtować świat, w którym żyjemy.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
dwupłat o konstrukcji drewnianej |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
kwiecień 1918 |
| Lata produkcji |
1918 |
| Liczba egz. |
20 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 x Hispano-Suiza 8Fb |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
8,08 m |
| Długość |
6,25 m |
| Wysokość |
2,6 m |
| Powierzchnia nośna |
20 m² |
| Masa | |
| Własna |
687 kg |
| Startowa |
942 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
217 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
5 min 24 s na 2000 m |
| Pułap |
7175 m |
| Długotrwałość lotu |
1,25 h |
| Współczynnik obciążenia konstrukcji |
9 |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 km kal. 7,7 mm | |
| Użytkownicy | |
| Francja | |
SPAD S.XVII – francuski jednomiejscowy samolot myśliwski w układzie dwupłatu z końcowego okresu I wojny światowej, zaprojektowany przez inż. Louisa Béchereau i zbudowany w wytwórni Société (anonyme) Pour L’Aviation et ses Dérivés (SPAD). Używana w niewielkich ilościach przez Aéronautique Militaire maszyna była ulepszonym następcą modelu SPAD S.XIII.
Historia
Na początku 1918 roku Aéronautique Militaire złożyło zapotrzebowanie na nowy jednomiejscowy samolot myśliwski wyposażony w silnik o większej niż zastosowany w modelu SPAD S.XIII mocy, aby utrzymać przewagę powietrzną nad Luftstreitkräfte[1][2]. Myśliwiec miał być uzbrojony w dwa karabiny maszynowe kalibru 7,7 lub 11 mm bądź w jeden karabin maszynowy i działko kalibru 37 mm[1]. Dodatkowym wymaganiem była możliwość instalacji aparatów fotograficznych w celu wykonywania zadań rozpoznawczych[1]. Do napędu samolotu konstruktorzy mogli wykorzystać dwa silniki: widlasty Hispano-Suiza 8Fb o mocy 220 kW (300 KM) oraz gwiazdowy ABC Dragonfly o mocy 320 KM, jednak problemy eksploatacyjne obu tych jednostek napędowych wymusiły początkowo użycie słabszego silnika Hispano-Suiza 8Be o mocy 220 KM[1].
Samolot SPAD S.XVII został skonstruowany przez inż. Louisa Béchereau we francuskiej wytwórni lotniczej Société (anonyme) Pour L’Aviation et ses Dérivés (SPAD)[3][4]. Płatowiec bazował na modelu S.XIII, z niewielkimi zmianami spowodowanymi głównie koniecznością dostosowania do montażu innego układu napędowego[3]. Zastosowanie chłodnicy czołowej o większych niż w S.XIII rozmiarach wymusiło zaprojektowanie kadłuba o większej średnicy i przekroju eliptycznym, oprofilowanego na całej długości listwami[3]. Pogrubiona została też dolna część steru kierunku oraz powierzchnia usterzenia; zwiększono również wytrzymałość skrzydeł[3].
Prototyp samolotu został poddany próbom fabrycznym w kwietniu 1918 roku, po czym w czerwcu został przekazany kpt. Henriemu de Slade w celu przeprowadzenia prób w warunkach bojowych[1][5][a]. Osiągi S.XVII były na tyle lepsze od swego protoplasty, że zdecydowano o rozpoczęciu produkcji seryjnej myśliwca[3]. Wykonano jednak zaledwie 20 sztuk tego modelu, na co wpływ miało zarówno zakończenie działań wojennych, jak też podjęta w 1919 roku decyzja dowództwa Aéronautique Militaire o wyborze samolotu Nieuport 29 jako standardowego powojennego myśliwca francuskiego[1][2][b].
Użycie
Samoloty SPAD S.XVII trafiły głównie na wyposażenie grupy myśliwskiej (fr. Groupe de Combat) GC 12 „Les Cigognes” („Bociany”), wchodząc w skład eskadr (fr. Escadrille) SPA 3, 26, 67, 103 i 167[1][6]. Na samolocie o numerze S682 latał w eskadrze SPA 103 francuski as myśliwski René Fonck[7].
Opis konstrukcji i dane techniczne
SPAD S.XVII był jednosilnikowym, jednomiejscowym dwupłatem myśliwskim o konstrukcji drewnianej, z odkrytą kabiną[8]. Rozpiętość skrzydeł wynosiła 8,08 metra, zaś powierzchnia nośna wynosiła 20 m²[1][9]. Długość samolotu wynosiła 6,25 metra, a jego wysokość 2,6 metra[1][9]. Masa własna wynosiła 687 kg, zaś masa całkowita (startowa) 942 kg[1][c]. Współczynnik obciążenia niszczącego miał wartość 9[1][3].
Napęd stanowił chłodzony cieczą 8-cylindrowy silnik widlasty Hispano-Suiza 8Fb o mocy 220 kW (300 KM), napędzający drewniane dwułopatowe śmigło ciągnące[1][3]. Prędkość maksymalna na wysokości 2000 metrów wynosiła 217 km/h, zaś na wysokości 5000 metrów samolot rozwijał 201 km/h[1][d]. Długotrwałość lotu wynosiła 1,25 godziny[1][9]. Maszyna osiągała wysokość 2000 metrów w czasie 5 minut 24 sekund, 3000 metrów w 8 minut 20 sekund, zaś na osiągnięcie 5000 metrów samolot potrzebował 17 minut 21 sekund[1]. Pułap maksymalny wynosił 7175 metrów[1].
Uzbrojenie składało się z dwóch zsynchronizowanych karabinów maszynowych Vickers kalibru 7,7 mm[1]. W przypadku wyposażenia samolotu w aparaty fotograficzne uzbrojenie było ograniczone do jednego karabinu maszynowego Vickers[1].
Uwagi
- ↑ Bączkowski 2000 ↓, s. 36 podaje, że samolot został oblatany w czerwcu 1918 roku przez kpt. Henriego de Slade.
- ↑ Identyczną liczbę wyprodukowanych maszyn podają Guttman 2002 ↓, s. 53–54, Lamberton 1964 ↓, s. 106 i Green i Swanborough 1995 ↓, s. 544. Natomiast Bączkowski 2000 ↓, s. 36 i Обухович i Никифоров 2003 ↓, s. 319 podają wielkość produkcji S.XVII na około 50 sztuk.
- ↑ Green i Swanborough 1995 ↓, s. 544 podaje, że masa własna wynosiła 640 kg, zaś masa całkowita 900 kg.
- ↑ Na wysokości 3000 metrów prędkość maksymalna wynosiła 214 km/h, zaś na wysokości 4000 metrów 211 km/h[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Davilla i Soltan 1997 ↓, s. 521.
- ↑ a b Guttman 2009 ↓, s. 25.
- ↑ a b c d e f g Bączkowski 2000 ↓, s. 36.
- ↑ Обухович i Никифоров 2003 ↓, s. 318.
- ↑ Lamberton 1964 ↓, s. 106.
- ↑ Guttman 2002 ↓, s. 53.
- ↑ Guttman 2002 ↓, s. 54.
- ↑ Bączkowski 2000 ↓, s. 34.
- ↑ a b c Green i Swanborough 1995 ↓, s. 544.
Bibliografia
- Wiesław Bączkowski: Samoloty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-54-4.
- James J. Davilla, Arthur M. Soltan: French Aircraft of the First World War. Stratford, Connecticut: Flying Machines Press, 1997. ISBN 0-9637110-4-0. (ang.).
- William Green, Gordon Swanborough: The Complete Book of Fighters. New York: Smithmark, 1995. ISBN 978-0-8317-3939-3. (ang.).
- Jon Guttman: SPAD XII/XIII Aces of World War 1. UK: Osprey Publishing Limited, 2002. ISBN 1-84176-316-0. (ang.).
- Jon Guttman: SPAD XIII vs Fokker D VII: Western Front 1918. UK: Osprey Publishing Limited, 2009. ISBN 978-1-84603-432-9. (ang.).
- W.M. Lamberton: Fighter Aircraft of the 1914–1918 War. Letchworth: Harleyford Publications Ltd., 1964. ISBN 978-0816863600. (ang.).
- Валерий Обухович, Андрей Никифоров: Самолеты Первой Мировой Войны. Минск: Харвест, 2003. ISBN 985-13-1701-2. (ros.).
Linki zewnętrzne
- Sylwetka samolotu SPAD S.XVII w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. . (ros.).
| Samoloty SPAD | |
|---|---|
| Samoloty Blériot-SPAD |
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty wielozadaniowe i szkolne | |
| Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowce | |
| Wodnosamoloty i łodzie latające | |
| Konstrukcje prototypowe |
