Szakłak
Obecnie Szakłak jest bardzo istotnym tematem, który przykuł uwagę szerokiego spektrum odbiorców. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, znaczenie w nauce czy wpływ na kulturę popularną, Szakłak jest tematem, który nie pozostawia nikogo obojętnym. Na przestrzeni dziejów Szakłak odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu naszego życia, a jego znaczenie pozostaje widoczne we współczesnym świecie. W tym artykule szczegółowo zbadamy wszystkie aspekty Szakłak i to, jak ukształtował on znany nam świat.
 Szakłak pospolity | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
szakłak |
| Nazwa systematyczna | |
| Rhamnus L. Sp. Pl. 193. 1753[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Szakłak (Rhamnus L.) – rodzaj roślin należący do rodziny szakłakowatych. Liczy ok. 125[4]–150 gatunków[5]. Występują głównie na półkuli północnej[4], osiągając największe zróżnicowanie we wschodniej Azji i Ameryce Północnej, tylko kilka gatunków rośnie w Europie i Afryce[5], we florze Polski występuje tylko jeden gatunek – szakłak pospolity R. cathartica[6].
Morfologia
.jpg)
- Pokrój
- Krzewy lub małe drzewa do 6 m wysokości, czasem płożące[7][4]. U wielu gatunków występują ciernie[4].
- Liście
- Zimozielone lub opadające na zimę, naprzeciwległe lub skrętoległe. Pojedyncze, często o piłkowanych brzegach, rzadko całobrzegie. Przylistki zwykle szybko opadające, rzadko trwałe[4].
- Kwiaty
- Niepozorne, jedno- lub obupłciowe, wyrastające w gronach w kątach liści. Działek 4 lub 5, zrośniętych u nasady kubeczkowato. Płatki zredukowane, czasem zupełnie ich brak. Pręcików 4 lub 5, przyrośniętych do działek. Zalążnia górna z 2 lub 3 owocolistków. Szyjka słupka trójdzielna[4].
- Owoce
- Niewielkie, mięsiste pestkowce[5], zwykle czarne, rzadziej czerwone. Zawierają 2–4 nasiona[4].
Biologia
Kwiaty zapylane są przez muchówki i błonkówki[4]. Owoce chętnie zjadane przez ptaki, które przyczyniają się do rozsiewania nasion[7].
Systematyka
.jpg)
Cervispina C. G. Ludwig, Oreoherzogia W. Vent, Oreorhamnus Ridl.
- Pozycja systematyczna
Rodzaj należący do plemienia Rhamneae, podrodziny Rhamnaceae, rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae)[8][2]. Rodzaj blisko spokrewniony z kruszyną (Frangula), który to takson bywa tu włączany w randze podrodzaju[5].
- Wykaz gatunków[9]
- Rhamnus alaternus L.
- Rhamnus alnifolia L'Hér.
- Rhamnus alpina L.
- Rhamnus arguta Maxim.
- Rhamnus atlantica (Murb.) Stübing, Peris & Figuerola
- Rhamnus aurea Heppeler
- Rhamnus blumeri Greene
- Rhamnus bodinieri H. Lév.
- Rhamnus brachypoda C.Y. Wu ex Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus breedlovei L.A. Johnst. & M.C. Johnst.
- Rhamnus bungeana J.J. Vassil.
- Rhamnus calcicolus Q.H. Chen
- Rhamnus caroliniana Walter
- Rhamnus cathartica L. – szakłak pospolity
- Rhamnus coriophylla Hand.-Mazz.
- Rhamnus crocea Nutt.
- Rhamnus dalianensis S.Y. Li & Z.H. Ning
- Rhamnus daliensis G.S. Fan & L.L. Deng
- Rhamnus davurica Pall.
- Rhamnus depressa Grubov
- Rhamnus diamantiaca Nakai
- Rhamnus diffusa Clos
- Rhamnus dumetorum C.K. Schneid.
- Rhamnus erythroxylon Pall.
- Rhamnus erythroxylum Pall.
- Rhamnus esquirolii H. Lév.
- Rhamnus flavescens Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus formosana Matsum.
- Rhamnus fulvotincta F.P. Metcalf
- Rhamnus gilgiana Heppeler
- Rhamnus globosa Bunge
- Rhamnus grandiflora C.Y. Wu ex Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus hainanensis Merr. & Chun
- Rhamnus hemsleyana C.K. Schneid.
- Rhamnus heterophylla Oliv.
- Rhamnus hintonii M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus humboldtiana Willd. ex Schult.
- Rhamnus hupehensis C.K. Schneid.
- Rhamnus ilicifolia Kellogg
- Rhamnus imeretina Booth, Petz. & Kirchn.
- Rhamnus iteinophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus japonica Maxim.
- Rhamnus koraiensis C.K. Schneid.
- Rhamnus lamprophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus lanceolata Pursh
- Rhamnus laoshanensis D.K. Zang
- Rhamnus leptacantha C.K. Schneid.
- Rhamnus leptophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus liukiuensis (E.H. Wilson) Koidz.
- Rhamnus longistyla C.B. Wolf
- Rhamnus longpipes Steyerm.
- Rhamnus ludovici-salvatoris Chodat
- Rhamnus lycioides L.
- Rhamnus marahuacensis Steyerm. & Maguire
- Rhamnus maximovicziana J.J. Vassil.
- Rhamnus mcvaughii L.A. Johnst. & M.C. Johnst.
- Rhamnus microcarpa Boiss.
- Rhamnus minuta Grubov
- Rhamnus nakaharae (Hayata) Hayata
- Rhamnus napalensis (Wall.) M.A. Lawson
- Rhamnus neblinensis Maguire & Steyerm.
- Rhamnus nigricans Hand.-Mazz.
- Rhamnus ninglangensis Y.L. Chen
- Rhamnus orbiculata Bornm.
- Rhamnus oreodendron L.O.Williams
- Rhamnus pallasii Fisch. & C.A. Mey.
- Rhamnus parvifolia Bunge
- Rhamnus pentapomica R. Parker
- Rhamnus persica P. Lawson
- Rhamnus persicifolia Moris
- Rhamnus pilosa (Trel. ex Curran) Abrams
- Rhamnus pirifolia Greene
- Rhamnus pompana M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus pringlei Rose
- Rhamnus prinoides L'Hér.
- Rhamnus procumbens Edgew.
- Rhamnus prostrata Jacq.
- Rhamnus prunifolia Sm.
- Rhamnus psilocarpa Maguire & Steyerm.
- Rhamnus pumila Turra
- Rhamnus purpurea Edgew.
- Rhamnus rhodopea Velen.
- Rhamnus rosei M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus rosthornii E. Pritz.
- Rhamnus rugulosa Hemsl.
- Rhamnus sargentiana C.K. Schneid.
- Rhamnus saxatilis Jacq.
- Rhamnus schneideri H. Lév. & Vaniot
- Rhamnus scopulorum (M.E. Jones) C.B. Wolf
- Rhamnus seravschanica (Kom.) Kamelin
- Rhamnus serpyllifolia H. Lév.
- Rhamnus serrata Willd. ex Schult.
- Rhamnus sibthorpiana Schult.
- Rhamnus sintenisii Rech. f.
- Rhamnus sipapoensis Steyerm.
- Rhamnus smithii Greene
- Rhamnus songorica Gontsch.
- Rhamnus staddo A.Rich.
- Rhamnus standleyana C.B. Wolf
- Rhamnus subapetala Merr.
- Rhamnus tangutica J.J. Vassil.
- Rhamnus tortuosa Sommier & Levier
- Rhamnus triquetra (Wall.) Brandis
- Rhamnus tzekweiensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus ussuriensis J.J. Vassil.
- Rhamnus utilis Decne.
- Rhamnus virgata Roxb.
- Rhamnus wendtii Ishiki
- Rhamnus wilsonii C.K. Schneid.
- Rhamnus wumingensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus xizangensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus yoshinoi Makino
- Mieszańce międzygatunkowe[9]
- Rhamnus × intermedia Steud. & Hochst.
Zastosowanie
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Z niektórych produkuje się barwniki. Niektóre są wykorzystywane do produkcji lekarstw (szczególnie przeczyszczających).
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum. .
- ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and Shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 343. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d Rhamnus. Flora of China . eFloras.org. . (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 147, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ a b Genus Rhamnus L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) . USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. .
- ↑ a b Rhamnus. The Plant List. . (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
- African Plant Database ID: 194353
- EoL: 32785
- Flora of China: 128246
- Flora of North America: 128246
- GBIF: 3039471
- iNaturalist: 54812
- IPNI: 33514-1
- ITIS: 28561
- NCBI: 3609
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30006159-2
- Tela Botanica: 87108
- identyfikator Tropicos: 40024272
- USDA PLANTS: RHAMN
- Fossilworks: 54702
- IRMNG: 1378632
- CoL: 78CD