Władysław Kreowski
Wygląd
przypnij
ukryj
Władysław KreowskiWładysław Konik„Szklarski”
Władysław Kreowski (ok. 1928)
|
Data i miejsce urodzenia
|
9 stycznia 1889 Pobiedno
|
Data i miejsce śmierci
|
20 maja 1987 Sanok
|
Miejsce spoczynku
|
Cmentarz Centralny w Sanoku
|
Zawód, zajęcie
|
nauczyciel
|
Narodowość
|
polska
|
Rodzice
|
Teodor i Maria Konikowie
|
Małżeństwo
|
Wanda
|
Dzieci
|
Zofia, Jerzy, Joanna
|
Krewni i powinowaci
|
Maria, Aniela, Stanisław, Zofia, Tadeusz (rodzeństwo), Leon Barucki (szwagier)
|
Odznaczenia
|
|
Władysław Kreowski, właśc. Konik (ur. 9 stycznia 1889 w Pobiednie, zm. 20 maja 1987 w Sanoku) – polski nauczyciel.
Życiorys
Urodził się 9 stycznia 1889 w Pobiednie jako Władysław Konik. Był synem Teodora Konika (1848-1927, zarządca majątków) i Marii (wzgl. Zofii) z domu Szuba. Miał rodzeństwo: Marię (1879-1965, po mężu Drozd), Anielę (1881-1971), Stanisława (1884-1936, nauczyciel)), Zofię (1893–1960, żona nauczyciela Leona Baruckiego), Tadeusza (1896-1981).
Uczył się w szkole w Sanoku, a następnie w Krośnie. W 1908 został absolwentem kształcenia w seminarium nauczycielskim. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej jeszcze pod rodzimym nazwiskiem Konik podjął pracę nauczyciela. Od 1 lipca 1908 do około 1910 był nauczycielem nadetatowym w 2-klasowej szkole etatowej mieszanej w Lutczy koło Strzyżowa. Równolegle około 1909/1910 był nauczycielem w 1-klasowej szkole etatowej mieszanej w Tyrawie Solnej. Następnie, od 1910 był nauczycielem nadetatowym w 3-klasowej wydziałowej szkole męskiej połączonej z 4-klasową pospolitą im. Franciszka Józefa I w Sanoku.
Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby C. K. Armii, w 1914 został wzięty do niewoli rosyjskiej. Po zwolnieniu z obozu dla jeńców pracował jako nauczyciel w szkole dla dzieci polskich wywiezionych do Rosji. W 1917 uczestniczył w walkach rewolucji październikowej, służąc w oddziałach pomocniczych.
W 1921 powrócił już do niepodległej II Rzeczypospolitej i osiadł w Sanoku. Kontynuował tam pracę nauczyciela – po przemianowaniu macierzystej placówki – w Szkole Męskiej nr 2 im. Króla Władysława Jagiełły (obie szkoły działały w budynku późniejszego II Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Od 1933 do 1939 był dyrektorem tej szkoły. Zmienił nazwisko na Kreowski. Równolegle pełnił funkcję przewodniczącego „Ogniska”, a po przemianowaniu funkcję prezesa zarządu sanockiego oddziału powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zasiadał w działającej w Krośnie państwowej komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli szkół powszechnych w Okręgu Szkolnym Lwowskim. W latach 30. był pracownikiem Księgarni Nauczycielskiej w Sanoku, działającej w kamienicy przy ul. Tadeusza Kościuszki, której był właścicielem był inny sanocki nauczyciel, Stefan Lewicki. Działał społecznie. W 1931 został członkiem połączonej rady miejskiej Sanoka po przyłączeniu do miasta Posady Olchowskiej. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” do 1939, w którym pełnił funkcję bibliotekarza. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku. W 1933 został wybrany członkiem zarządu sanockiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża.
Po wybuchu II wojny światowej po nastaniu okupacji niemieckiej został zwolniony z stanowiska kierownika szkoły w Sanoku, po czym pracował w pobliskiej Grabownicy, a potem w Rymanowie. Działał w ramach Komitetu Pomocy Zimowej w Sanoku, a po tym jak uniknął zatrzymania podczas aresztowań aktywistów tej organizacji w lutym 1940, wyjechał z miasta. W 1942 przystąpił do Związku Walki Zbrojnej, przyjmując pseudonim „Szklarski”. Działał w wywiadzie na obszarze Sanoka i Rymanowa oraz w tajnym nauczaniu. W związku ze swoją działalnością konspiracyjną i w tajnym nauczaniu został aresztowany przez Niemców w Rymanowie. Został osadzony w więzieniu w Sanoku 20 maja 1942 (w tym okresie w zakładzie był też więziony jego syn Jerzy od 3 marca do 22 sierpnia 1942). Przebywał tam do 12 czerwca 1942, po czym został skierowany do Tarnowa. Później trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau 6 lipca 1942 jako więzień polityczny, gdzie otrzymał numer obozowy 45028. W dniach 17-18 grudnia 1944 został przeniesiony do obozu Buchenwald, gdzie otrzymał numer obozowy 4759. W tym obozie doczekał wyzwolenia przez aliantów u kresu wojny 11 kwietnia 1945, a zwolniony został 2 maja 1945.
8 sierpnia 1945 przybył do Polski. Powrócił do Sanoka z uszczerbkiem na zdrowiu. Ponownie pracował jako nauczyciel. Był kierownikiem męskiej Publicznej Szkole Powszechnej im. Władysława Jagiełły (1945/1946). Sprawował też stanowisko dyrektora szkoły ćwiczeń Licem Pedagogicznego w Sanoku. 7 października 1945 został wybrany członkiem sanockiego oddziału (koła) Związku byłych Więźniów Ideowo-Politycznych z czasów wojny z lat 1939-1945. W 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 1946. Po przemianowaniu organizacji kombatanckiej w lutym 1947 został wybrany wiceprezesem koła w Sanoku Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, ponownie wybrany 16 marca 1948. Był też członkiem zarządu. Potem przystąpił do utworzonego w 1949 Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, 7 grudnia 1958 wybrany przewodniczącym komisji weryfikacyjno-odznaczeniowej oddziału powiatowego w Sanoku ZBoWiD. W 1951 został wybrany na stanowisko etatowego zastępcy przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku. W listopadzie 1956 został wybrany członkiem obwodowej komisji wyborczej nr 1 w Sanoku. Od 1958 do 1960 był kierownikiem Publicznej Szkole Powszechnej im. Tadeusza Kościuszki. Należał do PZPR. W 1971 zostało wszczęte śledztwo przez Wydział Śledczy KWMO Rzeszów, w którym Władysław Kreowski był podejrzany o rozrzucanie ulotek dotyczących zbrodni katyńskiej w dniu 14 kwietnia 1971. Postanowieniem z 30 sierpnia 1971 Prokuratura Wojewódzka w Rzeszowie umorzyła śledztwo. W 1977 otrzymał zaświadczenie kombatanta. Na początku lat 80. został uznany za najstarszego żyjącego byłego więźnia Auschwitz.
3 września 1921 jego żoną była Wanda Maria (1896-1961, córka Stanisława Baumana i Julii z domu Gołkowskiej), z którą miał dzieci: Zofię (1922-2007), Jerzego (1924-1980), Joannę (ur. 1930). Zamieszkiwał przy ulicy Wałowej w Sanoku. Zmarł 20 maja 1987 w Sanoku. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku.
Grobowiec rodziny Kreowskich w Sanoku
Odznaczenia
Uwagi
- ↑ Przy rodzeństwie źródło podało imię ich matki Zofia, zob. Dudyńce and Pobiedno Birth Records, Volume 26, 1890 - 1945, powiat Sanok, old województwo Krosno. semanchuk.com. .
Przypisy
- ↑ a b c d Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 118 (poz. 62).
- ↑ a b c d Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 118 (poz. 37).
- ↑ a b Informacje o więźniach. Władysław Kreowski. auschwitz.org. .
- ↑ a b c Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1940-1942 (zespół 134, sygn. 100). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 342 (poz. 818).
- ↑ a b c d e f g h i j k Andrzej Tarnawski. Jeden z Mohikanów... najstarszy!. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13 (247), s. 3, 10-30 września 1982.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 24, 41, 44.
- ↑ a b c Władysław Kreowski. 6762/II, 14877/III. katyn.ipn.gov.pl. .
- ↑ Deklaracje ↓, s. 24, 41, 45.
- ↑ Maria Drozd. cmentarzsanok.zetohosting.pl. .
- ↑ Aniela Konik. cmentarzsanok.zetohosting.pl. .
- ↑ Stanisław Konik. cmentarzsanok.zetohosting.pl. .
- ↑ Tadeusz Konik. cmentarzsanok.zetohosting.pl. .
- ↑ a b c d e f g h i j k l Deklaracje ↓, s. 44.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 737.
•Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 737.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 722.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 780.
•Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 776.
•Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 849.
•Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 859.
•Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 430–431.
- ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 568.
- ↑ Państwowe Komisje Egzaminacyjne dla nauczycieli zdających egzamin praktyczny. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 2, s. 65, 28 lutego 1938.
- ↑ Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 431.
- ↑ Edward Zając, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy. Związek Nauczycielstwa Polskiego w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 580–582.
- ↑ Jacek Chrobaczyński, Tajne nauczanie, W latach II wojny światowej i konspiracji, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 691.
- ↑ Komisje Egzaminacyjne dla nauczycieli szkół powszechnych. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego dla Nauczycieli Publicznych Szkół Powszechnych w Okręgu Szkolnym Lwowskim”. Nr 3, s. 162, 25 marca 1932.
- ↑ Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 77, 2003. ISSN 1731-870X.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8: Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 22.
- ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 45. ISBN 83-919470-9-2.
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 41, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ Anna Sebastiańska: Lista członków TG „Sokół” w Sanoku z 1939 r.. sokolsanok.pl. .
- ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1932. 1933: Sanok, s. 8, 10.
- ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 34.
- ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 356.
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 42, 44.
- ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 284.
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 24, 41.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 42, 44, 45. Tu podano dzień aresztowania 21 maja 1942, co stoi w sprzeczności z datą rejestracji osadzenia w więzieniu dzień wcześniej tj. 20 maja 1942..
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 96. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1940-1942 (zespół 134, sygn. 100). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 298 (poz. 374).
- ↑ Deklaracje ↓, s. 42.
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 42, 49.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 45, 49.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 45.
- ↑ Krystyna Chowaniec, W latach powojennych, Oświata i szkolnictwo, Trudne lata powojenne w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 857, 868.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 41.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 5-6.
- ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 158. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ 13 stycznia 1946 r. Walne Zebranie „Sokoła” w Sanoku. sokolsanok.pl. .
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 7, 8-9.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 10.
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 24.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 51.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 137, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 155, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Krystyna Chowaniec, W latach powojennych, Oświata i szkolnictwo, Trudne lata powojenne w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 868.
- ↑ Historia. sp3sanok.neostrada.pl. .
- ↑ a b Tadeusz Barucki. Pamiętajmy o Katyniu. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15 (1370), s. 13, 13 kwietnia 2018.
- ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 21 (poz. 15).
- ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 129, 255, 284.
- ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 131.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 40.
- ↑ Władysław Kreowski. cmentarzsanok.zetohosting.pl. .
- ↑ Deklaracje ↓, s. 24, 51, 53.
- ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 24, 42, 51, 53.
- ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 53.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 51, 53.
- ↑ Odznaczenia L. O. P. P.. „Wschód”. Nr 26, s. 8, 10 października 1936.
Bibliografia
- Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 1-335.
- Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych K Krajnik-Kuczma 1963-1989, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 73). s. 1-217.