Don Byas

W artykule, który prezentujemy poniżej, przestajemy zastanawiać się nad Don Byas. Ten temat/postać/postać budził na przestrzeni dziejów ogromne zainteresowanie, wywołując debaty i analizy w różnych obszarach. W tym sensie proponujemy wybrać się na wycieczkę po różnych krawędziach tworzących Don Byas, zagłębiając się w jego najważniejsze aspekty i implikacje dla dzisiejszego społeczeństwa. W ten sposób będziemy starali się zgłębić jego znaczenie, reperkusje i obecność w kulturze, dostarczając nowych perspektyw i wzbogacając wiedzę o Don Byas.

Don Byas
Ilustracja
Don Byas (lata 40.)
Imię i nazwisko

Carlos Wesley Byas

Pseudonim

„Don”

Data i miejsce urodzenia

21 października 1913
Muskogee

Data i miejsce śmierci

24 sierpnia 1972
Amsterdam

Instrumenty

saksofon

Gatunki

jazz

Zawód

muzyk

Instrument
Saksofon tenorowy marki Dolnet
Multimedia w Wikimedia Commons

Carlos Wesley Byas, ps. „Don” (ur. 21 października 1913 w Muskogee, zm. 24 sierpnia 1972 w Amsterdamie)[1] – afroamerykański saksofonista jazzowy. Jego improwizacje miały duże znaczenie w procesie przechodzenia od późnego swingu do wczesnego bebopu[2].

Don Byas: Nie miałem żadnego stylu, po prostu grałem jak Art (Tatum)[3].

Życiorys

Urodził się w rodzinie muzyków. Jego ojciec grał na klarnecie, a matka na fortepianie. Wcześnie rozpoczął klasyczną edukację muzyczną. Uczył się gry na skrzypcach, klarnecie i saksofonie altowym.

Jako nastolatek grał na alcie w zespołach pianisty Benniego Motena i trębacza Terrence’a Holdera. Ok. 1929 występował także w formacji The Oklahoma City Blue Devils Waltera Page’a. Następnie studiował na uniwersytecie w Langston, gdzie w latach 1931–1932 prowadził własny zespół Don Carlos and His Collegiate Ramblers[4]. W 1933 opuścił Oklahomę i udał się do Kalifornii. W 1935 już jako saksofonista tenorowy grał w Los Angeles w big-bandach wibrafonisty Lionela Hamptona i klarnecisty Eddiego Barefielda[4]. Później współpracował z trębaczami Buckiem Claytonem i Charliem Echolsem, oraz pianistą Lorenzo Flennoyem. W 1937 wyjechał do Nowego Jorku jako muzyk towarzyszący wokalistce Ethel Waters. Od 1939 do 1943 pracował z wieloma bandliderami: „Luckym” Millinderem, Andym Kirkem, Bennym Carterem i Countem Basiem[4] (w jego orkiestrze zastąpił Lestera Younga[5]). W 1944 podjął współpracę z muzykami bebopowymi – Dizzym Gillespiem, Charliem Parkerem, Oscarem Pettifordem i Maksem Roachem. Występował z nimi w klubie Onyx oraz brał udział w nagraniach. Eksperymentował z nowymi rozwiązaniami harmonicznymi i rytmicznymi, które przyniósł ze sobą bebop. W tym czasie prowadził także własne grupy[2].

W 1946 pojechał z big-bandem Dona Redmana na europejskie tournée, obejmujące Danię, Belgię, Szwajcarię i Niemcy. Byli pierwszą amerykańską, cywilną orkiestrą jazzową, która występowała w Europie po II wojnie światowej[6]. Na Starym Kontynencie pozostał już do końca życia. Mieszkał we Francji i Danii, żeby ostatecznie osiąść w Holandii[2]. Pracował jako „wolny strzelec”, często koncertując i nagrywając. W Europie, a zwłaszcza Francji, stał się prawdziwą gwiazdą[7]. Regularnie występował z odwiedzającymi Europę muzykami amerykańskimi takimi jak Art Blakey, Duke Ellington, Dizzy Gillespie, Bud Powell, Ben Webster i formacja Jazz at the Philharmonic, oraz mieszkającym w Paryżu Kennym Clarkiem[7]. Współpracował także z portugalską śpiewaczką fado – Amálią Rodrigues. Stany Zjednoczone odwiedził tylko raz[2]. W 1970 przyjechał do rodzinnego kraju, żeby wystąpić na Newport Jazz Festival.

Zmarł wskutek długotrwałej choroby – raka płuc[5]. Miał 59 lat.

Małżeństwa

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną rozstał się jeszcze w Stanach Zjednoczonych[8]. W 1955 poślubił Johannę „Jopie” z d. Eksteen, obywatelkę Holandii[9].

Hobby

Był zapalonym nurkiem[10]. Mieszkając we Francji często jeździł na Riwierę. W Saint Tropez stale widywano go nad morzem wyposażonego w maskę, płetwy, butle nurkowe i kuszę (speargun) do podwodnego polowania[10].

Wybrana dyskografia

Jako lider lub współlider

  • 1950 Saxophone Moods (Dial Records)
  • 1954
    • Don Carlos Meets Mary Lou (Vogue)
    • Jazz Greats – Don Byas/Stan Getz/Earl Bostic (Royale)
  • 1963 April in Paris! – Don Byas with Strings (Battle)
  • 1955 Don Byas – Vol. 2 (Savoy)
  • 1964 Don Byas’ 30th Anniversary Album (Fontana)
  • 1968 Ben Webster Meets Don Byas (SABA)
  • 1972 Anthropology (Black Lion Records)
  • 1973 Midnight at Minton’s (Onyx Records)
  • 1979 A Tribute to Cannonball (Columbia)
  • 1988 All The Things You Are (Jazz Life)
  • 2000 Laura (Gitanes/Universal/EmArcy) – remastered, CD
  • 2012 Don Byas at Nalen (Riverside)
  • 2023 Classic Don Byas Sessions 1944–1946 (Mosaic Records) – 10 CD

Jako sideman

Z Colemanem Hawkinsem
  • 1974 52nd Street: Vol. 2 (Onyx)
Z Jazz at the Philharmonic
  • 2018 Jazz at the Philharmonic – Live in Amsterdam 1960 (NJA)
Z Amálią Rodrigues
  • 1972 Encontro (Columbia)
Z Mary Lou Williams
  • 1956 Messin' 'Round in Montmartre (Storyville)

Zestawienie wg dat wydania płyt

Wyróżnienia

  • 1997 Wprowadzenie do Jazzowego Panteonu Sławy Oklahomy (The Oklahoma Jazz Hall Of Fame)[7]

Przypisy

  1. ↑ Don Byas. allmusic.com. . (ang.).
  2. ↑ a b c d Don Byas. Britannica. . (ang.).
  3. ↑ Don Byas. donbyas.jazzgiants.net. . (ang.).
  4. ↑ a b c The tenorsax of Carlos Wesley Byas – Part 1. jazzarcheology.com. . (ang.).
  5. ↑ a b Don Byas. Find a Grave. . (ang.).
  6. ↑ Don Redman’s 1946 European Tour. donredman1946tour.wordpress.com. . (ang.).
  7. ↑ a b c Don Byas. Henri Selmer Paris. . (ang.).
  8. ↑ John Levy – Interview, part 3. JazzWax. . (ang.).
  9. ↑ Carlos Wesley Byas. composers-classical-music.com. . (ang.).
  10. ↑ a b Don Byas – Laura (Alain Tercinet – informacja w broszurze CD). Henri Selmer Paris. . (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne