![]() |
Ten artykuł od 2010-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Empiriokrytycyzm, drugi pozytywizm – pozytywistyczny nurt filozoficzny z przełomu XIX i XX wieku. Jego najważniejszymi przedstawicielami byli Ernst Mach i Richard Avenarius, od którego empiriokrytycyzm otrzymał swą nazwę. Główną tezą programu empiriokrytycyzmu było podanie jasnych kryteriów rozróżnienia wiedzy naukowej i nienaukowej i odrzucenie jako nienaukowych wszelkich rozważań metafizycznych, tj. nie opartych na doświadczeniu. Empiriokrytycyzm usiłował znieść przeciwstawności idealizmu i materializmu wysuwając teorię o psychologicznej naturze wrażeń (tzw. teorię czystego doświadczenia), do których sprowadzał całą rzeczywistość (stanowiącą sumę elementów naturalnych, tj. danych zmysłowych). Według empiriokrytycyzmu rzeczywistość jest tylko jedna, mieszcząca w sobie treść naszych wrażeń. "Czyste doświadczenie" nie jest rozdwojone i wszelkie doznania wrażeniowe są w sobie jedne i niezależne od czynników zewnętrznych ani wewnętrznych; wyklucza wszelkie dodatki lub wkłady subiektywno-indywidualne.
Włodzimierz Lenin poddał krytyce filozofię empiriokrytycyzmu w swej książce Materializm a empiriokrytycyzm, gdzie twierdził, że powoływanie się machistów na „czyste doświadczenie” bynajmniej nie czyni ich filozofii filozofią naukową i broni faktycznie punktu widzenia idealizmu subiektywnego. Lenin potępił jako szarlataństwo filozoficzne ich próbę wzniesienia się ponad materializm i idealizm za pomocą słówek „elementy neutralne”.
Kontynuatorami tego kierunku filozoficznego byli pozytywiści logiczni.
przedmiot | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
przykłady zagadnień | |||||||||||
sądy (przekonania) | |||||||||||
uzasadnienia |
| ||||||||||
poglądy na możność poznania |
| ||||||||||
poglądy na źródła poznania |
| ||||||||||
tradycje |
| ||||||||||
powiązane dyscypliny |