Jan Bogusławski
Appearance przypnij ukryj| Data i miejsce urodzenia |
12 maja 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 maja 1982 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Odznaczenia | |
 
| |
Bazylika Mniejsza w Stalowej Woli (1956–1974)
Wieżowiec mieszkalny przy ul. Smolnej w Warszawie (1966)
Kościół NMP Matki Miłosierdzia na Stegnach (1981)
Tablica pamiątkowa w Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie
Grób Jana Bogusławskiego na cmentarzu Powązkowskim
Jan Andrzej Bogusławski (ur. 12 maja 1910 w Warszawie, zm. 3 maja 1982 tamże) – polski architekt.
Życiorys
Urodził się w Warszawie, w rodzinie Lucjana Antoniego (ur. 1876), przemysłowca, i Haliny z Sierzputowskich. W latach 1919–1927 uczył się w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie (matura w 1927). Od 1927–1933 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i od 1933 rozpoczął praktykę w pracowni architekta Antoniego Dygata. 1934 wyjechał do Paryża na studia podyplomowe w tamtejszej École des beaux-arts.
W swojej pracy architektonicznej zajmował się projektami wnętrz i mebli, a także tematyką mieszkalnictwa (zrealizowane wiele projektów osiedli), jak i budynków użyteczności publicznej i architekturą sakralną. Jego powojenne projekty (i realizacje) objęły także dokumentację archiwalną, inwentaryzacje i przede wszystkim projekty odbudowy architektonicznej. Prowadził także działalność dydaktyczną na uczelniach artystycznych w Warszawie i Poznaniu.
W połowie lat trzydziestych rozpoczął samodzielną praktykę architektoniczną. Projektował wille wraz z wnętrzami i umeblowaniem.
W 1937 otrzymał Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu za Wnętrze Week-endowe. Prezentował tam swoje meble oraz niektóre wnętrza Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 r.
Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 79. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności. W sierpniu 1939 został zmobilizowany do Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie i prawdopodobnie wcielony do kompanii radio nr 7, która została przydzielona do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” w rejonie Olecka. Ostatecznie trafił do SGO „Polesie” gen. F. Kleeberga, uczestniczył w bitwie pod Kockiem. Po kapitulacji 6 października 1939 trafił do niewoli w Oflagu lI C Woldenberg, gdzie przebywał do stycznia 1945. Podczas pobytu w obozie prowadził kursy i wykłady z zakresu historii sztuki, architektury, meblarstwa. Ponadto zajmował się realizacją dekoracji i rekwizytów dla obozowego teatru.
Powojenny okres pracy zawodowej Jana Bogusławskiego związany był początkowo z działalnością w Biurze Odbudowy Stolicy (1945–1949). W latach 1949–1951 w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych, od roku 1951 do 1954 w biurze Miastoprojekt Południe, a w latach 1954–1965 w Miastoprojekt Śródmieście, jako samodzielny projektant. Do połowy lat 50., współpracował z arch. Józefa Łowińskiego później z arch. Bohdanem Gniewiewskim.
W 1955 Jan Bogusławski wygrał konkurs architektoniczny na projekt odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, otrzymał II nagrodę równorzędną (pierwszej nie przyznano, a równorzędną otrzymał arch. Romuald Gutt). 1 maja 1955 roku zorganizował pracownię PKZ „Zamek”, która rozpoczęła badania i studia historyczne pod kątem późniejszej odbudowy, zbierała materiały archiwalne i na ich podstawie prowadziła inwentaryzację Zamku oraz opracowywała projekt jego odbudowy. Mimo braku decyzji o odbudowie całego zespołu zamkowego, powstały jego fragmenty: piwnice gotyckie, sala o dwóch słupach, Biblioteka Stanisławowska, skrzydło Bacciarellego, kuchnie królewskie. Realizacja odbudowy całości bryły Zamku rozpoczęła się w styczniu 1971. Kierował pracami jako generalny projektant odbudowy Zamku (do 1976 roku, kiedy ukończono odbudowę bryły Zamku).
W latach 1945–1949 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W okresie od 1950 r. do 1955 r. prowadził zajęcia na PWSSP w Poznaniu (obecnie UA w Poznaniu) i równolegle (1952–1955) na ASP w Warszawie z zakresu projektowania mebli i wnętrz. W latach następnych kontynuował działalność dydaktyczną na Wydziale Architektury PW, gdzie od 1954 r. wykładał w Katedrze Projektowania Budynków Użyteczności Publicznej. W 1957 r. otrzymał nominację na docenta, w 1969 r. na profesora nadzwyczajnego, a w 1975 r. profesora zwyczajnego.
Dwukrotnie żonaty. Był pierwszym mężem Marii Danuty Dygat 2 v. Lutosławskiej (1911–1994), siostry Stanisława Dygata. Drugą żoną była Aniela Wanda z Załęskich (1918–2000), architekt. Z pierwszego małżenstwa miał syna Marcina (ur. 1937), architekta, z drugiego: synów Piotra (ur. 1949), fizyka, i Jerzego Witolda (ur. 1953), architekta.
Zmarł 3 maja 1982. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 39-2-17,18).
Ważniejsze projekty i realizacje
- 1933–1939 – Meble do domów prywatnych
- 1935 – dwie wille w Komorowie
- 1937 – Dom letni w Skrzypkach pod Warszawą – Międzynarodowa Wystawa w Paryżu (Grand Prix) – Kołyska dla Księżniczki Holandii Beatrix
- 1938 – Pomnik-mauzoleum Generała Orlicz-Dreszera na Oksywiu w Gdyni (wspólnie z rzeźbiarzem Stanisławem Sikorą)
- 1939 – Pawilon Polski na Wystawie Międzynarodowej w Nowym Jorku
- 1945 – Meble do domków fińskch w Warszawie BOS
- 1945–1967 – Meble
- 1946 – Kościół pw. św. Andrzeja Boboli na Saskiej Kępie w Warszawie
- 1947–1949 – Kino „Praha” w Warszawie
- 1947 – Wnętrza MS Batory
- 1948 – Meble na wystawie grupy artystycznej „Arkady” Muzeum Narodowe – PDT w Warszawie (projekt konkursowy) – Dom Słowa Polskiego (projekt konkursowy) – Zespół biurowców Centrali „Społem” – Wystawa w Parmie – Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu, pawilon „Centrali Rybnej”
- 1948–1951 – Wnętrza reprezentacyjnych budynków rządowych: Rada Państwa, Sejm, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Obrony Narodowej
- 1949 – Ambasada Polski w Rzymie – Teatr w Łodzi
- 1950 – Rekonstrukcja Pałacu Chodkiewiczów w Warszawie – Ambasada Norwegii w Warszawie, ul. Chopina 2a
- 1951 – Konkurs na Teatr Wielki w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski)
- 1952 – Stacje metra w Warszawie (projekt konkursowy)
- 1952 – Opera w Lipsku
- 1953 – Wyższa Szkoła Handlu Zagranicznego w Warszawie
- 1953–1954 – Zabudowa pierzei Al. Jerozolimskich w Warszawie
- 1955 – Architektoniczne rozwiązanie Placu Zamkowego i związanego z nim obszaru Starego i Nowego Miasta
- 1955–1976 – Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie
- 1955–1957 – Osiedle „Czerniakowska” w Warszawie
- 1956 – Pawilon Polski na wystawę Światową w Brukseli
- 1956–1974 – Konkatedra w Stalowej Woli
- 1957 – Budynki mieszkalne z barem „Praha” i „Oaza” w Warszawie – Pomnik Bohaterów Warszawy na pl. Zamkowym – Bazylika oo. jezuitów w Warszawie
- 1961 – osiedla mieszkaniowe Grzybów I i Grzybów II oraz „Srebrna” w Warszawie – Pawilon „Chemia” w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski)
- 1962 – Ośrodek informacji kulturalnej Austrii w Warszawie – Wieżowiec mieszkalny na ul. Kruczej w Warszawie
- 1963 – Pomnik Obrońców Westerplatte
- 1964 – Opera Narodowa w Madrycie
- 1965 – Teatr Narodowy w Budapeszcie
- 1966 – Wieżowiec mieszkalny na ul. Smolnej w Warszawie – Bar „Zodiak” w Warszawie
- 1967 – Dom mieszkalny na ul. Kilińskiego w Warszawie – Bar „Gruba Kaśka” w Warszawie
- 1969 – Ambasada Polski w Moskwie
- 1970 – Kościół w Gorajcu
- 1977 – Ratusz w Amsterdamie
- 1981 – Kościół NMP Matki Miłosierdzia na Stegnach w Warszawie
- 1982 – Pomnik Jana Pawła II, przed katedrą św. Jana w Warszawie
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (16 maja 1949)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)
Nagrody
- Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu (1937)
- Honorowa Nagroda SARP (1976)
- „Nagroda Miliona”
- Nagroda „Sześcianu”
Upamiętnienie
- Tablica w Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie.
Przypisy
- ↑ a b Jan Andrzej Bogusławski M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 21–22. .
- ↑ Stefan Kwiatkowski, Michał Wiland: Materiały biograficzne wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, wrzesień 1993, s. 114.
- ↑ a b KrystynaK. Łuczak-Surówka KrystynaK., Piękno linii , DESIGN BY PL, 21 października 2012 (pol.).
- ↑ Adam Czyżewski: Polska Architektura Nowoczesna. Honorowa Nagroda SARP 1966-2010. Modern Polish Architecture. SARP Honor Prize 1966–2010. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 2010, s. 196. ISBN 978-83-930200-1-0.
- ↑ Jan Bogusławski. culture.pl, wrzesień 2004. .
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 176.
- ↑ Bożena Radzio, Irena Oborska. Architekci odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. „Stolica”, s. 7, lipiec–sierpień 2021.
- ↑ Bogusławska Aniela (82) data śmierci 27.06.2000 » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl (pol.).
- ↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Jan Andrzej Bogusławski , www.archimemory.pl .
- ↑ Elżbieta Borysowicz: Wykaz zmarłych Profesorów Politechniki Warszawskiej pochowanych na Powązkach w Warszawie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2015, s. 14. ISBN 978-83-7814-461-8.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: BOGUSŁAWSCY, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne .
- ↑ YouTube , youtube.com (fr.).
- ↑ Bohdan Gniewiewski , beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl .
- ↑ Pawilon handlowy „Chemia” , beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl .
- ↑ Jerzy S. Majewski: Zniknął pawilon Chemii. 2008-04-11. . (pol.).
- ↑ Krzysztof Dyga: Profesor architekt Jan Bogusławski. 2013-04-03. . (pol.).
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 199.
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 45, poz. 595 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Adam Czyżewski: Polska Architektura Nowoczesna. Honorowa Nagroda SARP 1966-2010. Modern Polish Architecture. SARP Honor Prize 1966–2010. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 2010, s. 52–55. ISBN 978-83-930200-1-0.
Bibliografia
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Linki zewnętrzne
- Jan Bogusławski, nota biograficzna w portalu culture.pl
- Wpływy ŁAD-u na wzornictwo mebli w Polsce
- Słownik pojęć z zakresu architektury, sylwetki architektów: Jan Bogusławski. domoplus.pl. .
- ISNI: 0000000113126559
- VIAF: 165114150
- GND: 1162548622
- PLWABN: 9810572909105606
- NUKAT: n2009105102
- WorldCat: viaf-165114150