W dzisiejszym świecie Kalendarz adwentowy to temat budzący duże zainteresowanie i debatę. Znaczenie Kalendarz adwentowy wzrosło w ostatnich latach, a jego wpływ rozciąga się na wiele obszarów społeczeństwa. Od sfery naukowej po polityczną, kulturową i społeczną, Kalendarz adwentowy stał się kluczową kwestią, która nie pozostawia nikogo obojętnym. W tym artykule zbadamy różne aspekty Kalendarz adwentowy, analizując jego wpływ i reperkusje w różnych sferach. Ponadto zagłębimy się w jego ewolucję na przestrzeni historii i przyszłe perspektywy, jakie oferuje.
Kalendarz adwentowy – specjalny kalendarz służący do odliczania (zwykle) pierwszych 24 dni grudnia do Bożego Narodzenia; jedna z tradycji adwentowych, szczególnie lubiana przez dzieci[2]. Współczesny komercyjny kalendarz adwentowy może mieć charakter religijny lub świecki[2]. Niektóre kalendarze były drukowane z liczbą dni do odliczania dopasowaną do dni adwentu przypadającego w danym roku i stąd wzięła się jego nazwa[1].
Kalendarz adwentowy składa się z (najczęściej) 24 ponumerowanych okienek lub drzwiczek, za którymi mieści się symbol związany z narodzinami Jezusa[3], np. ilustracja lub fragment tekstu z Biblii[4] czy czekoladka kształtem przypominająca okres bożonarodzeniowy[5], mała zabawka, ozdoba choinkowa lub cukierek[2]. Tradycyjnie za 24. drzwiczkami znajduje się przedstawienie Marii, Józefa i Dzieciątka Jezus[3]. Każdego dnia otwiera się tylko jedne drzwiczki. Rola kalendarza adwentowego polega na przypominaniu o zbliżających się świętach oraz o doniosłości narodzin Jezusa[6], na łączeniu wiary z codziennym życiem[7]. Wygląd kalendarza adwentowego odzwierciedla styl artystyczny charakterystyczny dla okresu, w którym został zaprojektowany[1].
Kalendarze adwentowe mogą być dwu- lub trójwymiarowe, do postawienia lub powieszenia, z okienkami (drzwiczkami) do otwierania lub z naklejkami do zdzierania, z obrazkami do przyklejania lub jedynie do oglądania itd.[1]
Współcześnie istnieją różne rodzaje komercyjnych kalendarzy adwentowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych:
Pomysł kalendarza adwentowego pochodzi z Niemiec[10], z kręgów protestanckich[11]. Pierwszy taki kalendarz powstał w 1839 roku, a jego pomysłodawcą był prowadzący w Hamburgu przytułek dla sierot pastor ks. Johann Hinrich Wichern[12]. Wywodzi się od wieńca, w którym zamiast świec umieszczano 24 małe woreczki z drobnymi niespodziankami, oraz starego zwyczaju oznaczania kredą dnia 1 grudnia na drzwiach i kontynuowania dodawania kresek aż do 25, aby wiedzieć, kiedy nadszedł dzień świętowania narodzin Jezusa, w czasach, gdy większość ludzi była niepiśmienna i nie miała dostępu do kalendarzy[2].
Wzmianka o kalendarzu adwentowym, zrobionym ręcznie, znalazła się w książce dla dzieci autorstwa Elise Averdieck z 1851 roku, lecz historia tego typu kalendarza jest znacznie starsza niż wskazywałyby zachowane materiały archiwalne[1].
Za pierwsze drukowane kalendarze adwentowe uznaje się te pochodzące z 1902 roku z Hamburga albo te wydrukowane dopiero w 1908 roku w Monachium[10]. Kalendarz adwentowy z 1902 roku nie był kalendarzem adwentowym o wyglądzie znanym współcześnie, albowiem miał formę zegara[1]. W Monachium około 1903 roku wydrukowany kalendarz adwentowy zawierał 24 obrazki do wycięcia oraz specjalny arkusz z okienkami do naklejania. Za pomysłodawcę kalendarza ze słodkościami uważa się Gerharda Langa (1881-1974), a konkretnie jego mamę. Później jako dorosły człowiek zapoczątkował produkcję kalendarzy adwentowych w formie pudełek wypełnionych słodkimi podarkami[13].
Zanim przyjęła się nazwa kalendarz adwentowy, w użyciu były inne nazwy na określenie tego typu kalendarza. Najpierw funkcjonowało określenie „kalendarz mikołajkowy”, gdyż był wręczany 6 grudnia, a następnie nazwa „kalendarz bożonarodzeniowy”, w którym odliczanie rozpoczynało się 1 grudnia. Niektóre kalendarze zawierały dni do odliczania, odpowiadające dniom, w które w danym roku przypadał adwent i dlatego były nazywane adwentowymi. Ostatnia nazwa ostatecznie przyjęła się[1].
Początkowo kalendarze adwentowe były drukowane w Niemczech w ograniczonym nakładzie. I wojna światowa zahamowała proces ich popularyzowania. Zainteresowanie nimi wzrosło po 1920 roku. Zaczęto też produkować je w różnych stylach, rozmiarach i cenach, a około 1926 roku po raz pierwszy dodano do kalendarza adwentowego kawałki czekolady. Pod koniec lat 30. XX wieku rozpowszechniały je różne domy wydawnicze. W czasie II wojny światowej tylko jeden wydawca posiadał pozwolenie na drukowanie kalendarzy adwentowych zgodnych z obowiązującą ideologią narodowego socjalizmu i pod zmienioną nazwą. Po zakończeniu wojny wznowiono ich produkcję[1]. Wkrótce niemiecka tradycja używania kalendarza adwentowego do odliczania dni przed Bożym Narodzeniem objęła swoim zasięgiem inne kraje Europy i Stany Zjednoczone[2]. To za sprawą amerykańskich żołnierzy, którzy wysyłali do Stanów Zjednoczonych niemieckie kalendarze po 1945 roku.