Psalm 22

W dzisiejszym świecie Psalm 22 stał się tematem o wielkim znaczeniu i debacie. Od swoich początków do chwili obecnej Psalm 22 budzi zainteresowanie i ciekawość ludzi w każdym wieku i w każdym środowisku. Jej wpływ na codzienne życie ludzi wywołał różne opinie i stanowiska w tej sprawie. W tym artykule postaramy się zbadać różne perspektywy Psalm 22, a także przeanalizować jego wpływ w różnych obszarach społeczeństwa. Dodatkowo sprawdzimy jak Psalm 22 ewoluował na przestrzeni czasu i czego możemy się spodziewać po jego przyszłości.

Psalm 22
ilustracja
Początek Psalmu 22 (21) w „Psałterzu z Saint Albain”, ok. 1123
Autor

przypisywany Dawidowi

Tematyka

religijna

Typ utworu

psalm biblijny

Data powstania

między XI a III w. p.n.e.

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Palestyna

Język

hebrajski

Data wydania

p.n.e.

poprzednia
Psalm 21 		następna
Psalm 23
Multimedia w Wikimedia Commons

Psalm 22 – jeden z utworów zgromadzonych w biblijnej Księdze Psalmów. W systemie numeracji stosowanym w greckiej Septuagincie i łacińskiej Wulgacie psalm ten jest psalmem 21.

Psalm ten identyfikuje się również często przez łaciński incipit Deus, Deus meus, respice in me[1] (wersja Wulgaty; w Nowej Wulgacie ...quare me dereliquisti[2]).

Tekst psalmu i jego interpretacja

Psalm ten zaliczany jest do grupy psalmów lamentacyjnych, a więc stanowi modlitwę, wyraz wiary i ufności w pomoc Bożą w konkretnej sytuacji życiowej. Może też być rozumiany jako wołanie błagalne nie tylko indywidualne ale także narodowe[3]. Biblia jerozolimska klasyfikuje go jako modlitwę skargi niewinnego, Biblia Tysiąclecia jako indywidualną lamentację, przechodząca w pieśń dziękczynienia o charakterze hymnodycznym[4][5]. Tekst hebrajski określa Psalm 22 jako należący do utworów przypisywanych królowi Dawidowi. Autor natchniony nazywa go po prostu psalmem (hebr. ‏מִזְמוֹר‎). Na początku hebrajskiej superskrypcji pojawia się zalecenie „Kierownikowi chóru” (hebr. ‏לַ֭מְנַצֵּחַ‎), co wskazuje na jego zastosowanie liturgiczne[a]. Wyrażenie, tłumaczone przez Septuagintę „εἰς τέλος”, bywało również interpretowane w sensie chrystologicznym i eschatologicznym. Superskrypcja sugeruje, iż psalm ma być wykonywany „na modłę pieśni: «Łania o świcie»”. Chodziło zapewne o użycie konkretnej znanej w starożytności w środowisku żydowskim melodii[4].

W Psalmie 22 sześciokrotnie wymienione zostaje imię Jahwe (hebr. ‏יהוה‎; w. 9, 20, 24, 27, 28 i 29)[6].

Redaktorzy polskich wydań Biblii opatrzyli Psalm 22 następującymi nagłówkami sugerującymi jego interpretację: skarga opuszczonego przez Boga (Biblia poznańska), męka Mesjasza i jej owoce (Biblia Tysiąclecia), cierpienia i nadzieje sprawiedliwego (Biblia jerozolimska)[4][5][6].

Podmiot pyta Boga, dlaczego go opuścił i nie słyszy jego wołania, nie okazuje pomocy ani w dzień, ani w nocy (w. 2–3). Następnie powołuje się na fakt przebywania Boga pośród swego ludu i nieustannej jego opieki nad Izraelem (4–6). Po opisaniu swej rozpaczliwej sytuacji i zacytowaniu ironizujących wrogów, przypomina o dotychczasowej obecności Boga we własnym życiu. Ponownie prosi Boga o interwencję (7–12). Powraca do opisywania swej trudnej sytuacji, używając języka metafor. Jest zmiażdżony, trwa w agonii, bliski śmierci (13–19). Znowu wraca do wzywania pomocy Boga (20–22)[5].

Nagle przechodzi do chwalenia i wzywa innych, by czynili to samo, bo został wysłuchany (23–27). Zapowiada ogólnoświatowe wielbienie Boga. Boga będą chwalić nawet zmarli. On sam będzie żył pełnią życia. Ci, którzy nadejdą, też uwielbią Boga. To Bóg tego wszystkiego dokona (28–31).

Przebodli w wersecie 17[5], obecne w chrześcijańskich tłumaczeniach Biblii za Septuagintą (koine ὤρυξαν), zależy od prawdopodobnej lektury waw w miejsce jod na końcu wyrazu hebrajskiego (hebr. ‏כארו‎). Biblie żydowskie mają jod (hebr. ‏כארי‎, jak w Kodeksie Leningradzkim), stąd inna lektura końca wersetu: zamiast „...Przebodli ręce i nogi moje”, tekst odczytywany jest „...Jak lew moje ręce i moje nogi”[7].

Psalm 22 był cytowany przez Chrystusa na krzyżu podczas Męki[b]. Jest uznawany w swej treści za bliski poematowi o cierpiącym Słudze Jahwe z Księgi Izajasza[c][4]. W tradycji chrześcijańskiej uznawany był zawsze jako proroctwo o męce i śmierci krzyżowej Chrystusa[5].

Użycie w liturgii brewiarzowej

W rzymskiej liturgii godzin zreformowanej po soborze watykańskim II Psalm 22 odmawiany jest w Modlitwie w ciągu dnia piątku trzeciego tygodnia. W nagłówku redaktorzy zasugerowali interpretację: „Męka Sprawiedliwego i wysłuchanie Jego prośby”. Użycie wielkich liter wskazuje, że chodzi o Chrystusa. Jako krótki komentarz zapisany kursywą zacytowano Ewangelię wg św. Mateusza (27,46)[8]. Pierwsza część Psalmu 22, wersety 2-23, odmawiane są w Godzinie czytań Wielkiego Piątku Męki Pańskiej, po drugiej antyfonie (Dzielą między siebie moje szaty i los rzucają o moją suknię.)[9].

Uwagi

  1. ↑ W Księdze Psalmów ta wskazówka znajduje się na początku 55 psalmów.
  2. ↑ Por. Mt 27,46; jest to grecka transkrypcja słów aramejskich. Mk 15,34.
  3. ↑ Por. Iz 52,13-53,12.

Przypisy

  1. ↑ Jan Kochanowski: Psałterz Dawidów. .
  2. ↑ Psalmus 22 (Nova Vulgata. Bibliorum Sacrorum Editio). Vatican Internet Sites. . (łac.).
  3. ↑ Wstęp do Księgi Psalmów. W: Biblia Jerozolimska. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2006, s. 699-700. ISBN 83-7014-519-1.
  4. ↑ a b c d Psalm 22(21). W: Biblia Jerozolimska. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2006, s. 722-723. ISBN 83-7014-519-1.
  5. ↑ a b c d e Augustyn Jankowski (tłum), Lech Stachowiak (tłum.): Psalm 141 (Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003). biblia.deon.pl. .
  6. ↑ a b Psalm 22. W: Pismo Święte Stary i Nowy Testament w przekładzie z języków oryginalnych. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha, 2004, s. 683-685. ISBN 83-7015-663-0.
  7. ↑ Marcin Majewski: Spór chrześcijan i Żydów o Psalm 22 – Kto ma rację?. www.youtube.com, 2022-07-13. .
  8. ↑ Liturgia godzin zakonów franciszkańskich w Polsce. T. 1, Okres Adwentu, okres Narodzenia Pańskiego. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2013, s. 798-800. ISBN 978-83-63084-17-2.
  9. ↑ Liturgia godzin zakonów franciszkańskich w Polsce. T. 2, Okres Wielkiego Postu, Okres Wielkanocy. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2013, s. 379-380. ISBN 978-83-63084-19-6.

Linki zewnętrzne

Psalmy – ‏תהילים‎ (Tehilim)
Księga pierwsza
Księga druga
Księga trzecia
Księga czwarta
Księga piąta
Grupy psalmów
Inne terminy
Psalmy apokryficzne