Likopen
W dzisiejszym świecie Likopen stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Zarówno na poziomie osobistym, jak i zawodowym wpływ Likopen jest niezaprzeczalny, a jego wpływ jest odczuwalny w wielu aspektach naszego codziennego życia. Od samego początku po przyszłe konsekwencje, Likopen przyciągnął uwagę naukowców, ekspertów, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa. W tym artykule zagłębimy się w fascynujący wszechświat Likopen, badając jego historię, obecne znaczenie i możliwy rozwój w najbliższej przyszłości.
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C40H56 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
536,87 g/mol | ||||||||||||
| Wygląd |
ciemnoczerwone ciało stałe | ||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||
| DrugBank | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||
Likopen, E160d – organiczny związek chemiczny z grupy karotenów, węglowodór nienasycony o budowie podobnej do kauczuku naturalnego. Należy do rodziny naturalnych pigmentów występujących u roślin i zwierząt. Ma silne właściwości przeciwutleniające[3].
W odróżnieniu od β-karotenu po wchłonięciu w jelicie nie ulega przekształceniu do retinolu (nie jest substratem dla cynkozależnej dioksygenazy, jak inne karotenoidy).[potrzebny przypis]
Występowanie
| Surowiec | mg w jednostce objętości |
|---|---|
| Pasta pomidorowa | 75 na 237 ml (cup) |
| Sok pomidorowy | 22 na 237 ml (cup) |
| Pomidory | 4,6 na 237 ml (cup) |
| Keczup | 2,5 na łyżkę stołową |
| Grejpfrut różowy | 3,4 w całym owocu |
| Fasola z puszki | 1,3 na 237 ml (cup) |
Likopen występuje obficie w rokitniku[5], pomidorach, przepękli indochińskiej, gujawie, melonach[6][niewiarygodne źródło?] oraz innych czerwonych owocach (arbuzy, czerwone grapefruity, owoce dzikiej róży)[7].
Ze względu na wysoką odporność podczas obróbki cieplnej, oraz dobrą rozpuszczalność w tłuszczach, jest łatwo przyswajalnym karotenoidem[8].
Likopen występuje w owocach i warzywach głównie w formie all-trans-izomerów[4][9], dopiero po obróbce termicznej uzyskuje formę cis-izomerów[9], które to izomery są lepiej bioprzyswajalne[10]. Stosuje się w tym celu proces izomeryzacji.
Otrzymywanie
Na skalę przemysłową likopen jest ekstrahowany z pomidorów[7][11] i czerwonych grejpfrutów[11].
Działanie zdrowotne
Likopenowi przypisywane jest skutecznie oddziaływanie na procesy nowotworzenia, jednak mechanizm tego zjawiska nie został do końca poznany. Sądzi się, że powoduje on odbudowanie połączeń międzykomórkowych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych karotenoidów. Produkty zawierające likopen są polecane mężczyznom będącym w grupie ryzyka wystąpienia raka prostaty lub już walczącym z tą chorobą[12] (likopen w największym stopniu kumuluje się w komórkach prostaty)[8]. Spożywaniu produktów bogatych w likopen przypisywane jest obniżanie ryzyka ostrego zawału mięśnia sercowego, wystąpienia choroby wieńcowej i ryzyka zgonu z powodu choroby wieńcowej[12].
U szczurów poddanych leczeniu cyklosporyną A likopen zmniejszał toksyczny wpływ cyklosporyny A na jądra i właściwości nasienia (spermy), co tłumaczy się jego działaniem przeciwutleniającym[13].
Zastosowanie
Likopen znajduje zastosowanie jako barwnik w przemyśle spożywczym. Barwi się nim np.: batoniki odżywcze, zupy, jogurty, napoje gazowane oraz produkty żelujące[11].
Przypisy
- ↑ Lycopene, ChemIDplus , United States National Library of Medicine (ang.).
- ↑ Lycopene , karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 20 kwietnia 2022, numer katalogowy: L9879 . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Lycopene, DrugBank , University of Alberta, DB11231 (ang.).
- ↑ a b α-Carotene, β-Carotene, β-Cryptoxanthin, Lycopene, Lutein, and Zeaxanthin, Oregon State University .
- ↑ Karolina Ulanowska, Bartosz Skalski, Beata Olas, Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides L.) jako źródło związków o aktywności przeciwnowotworowej, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, 72, 2018, s. 244, DOI: 10.5604/01.3001.0011.7481.
- ↑ Antyoksydanty w ziołach. « Medycyna dawna i współczesna .
- ↑ a b E150d: Likopen, Food-Info.net .
- ↑ a b Natalia Siepko, Iwona Chwastowska-Siwiecka, Jacek Kondratowicz, Properties of lycopene and utilizing it to produce functional foods, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”, 6 (103), 2015, s. 20–32, DOI: 10.15193/zntj/2015/103/084 (ang.).
- ↑ a b Conformational potential energy surfaces of a Lycopene model, Elsevier / ScienceDirect .
- ↑ How Do Nutritional and Hormonal Status Modify the Bioavailability, Uptake, and Distribution of Different Isomers of Lycopene?, Elsevier / ScienceDirect .
- ↑ a b c Bill Statham, E213: Tabele dodatków i składników chemicznych, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006, ISBN 978-83-7243-529-3.
- ↑ a b Tomasz Czernecki, Od pomidorów lepszy jest sok pomidorowy i Gac, „Journal of NutriLife”, 8, 2012, ISSN 2300-8938.
- ↑ Gaffari Türk, Ahmet Ateşşahin, Mustafa Sönmez, Abdurrauf Yüce, Ali Osman Çeribaşi. Lycopene protects against cyclosporine A-induced testicular toxicity in rats. Theriogenology. Volume 67, Issue 4, 2007, Pages 778-785, ISSN 0093-691X, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17123593/, https://doi.org/10.1016/j.theriogenology.2006.10.013.