Rząd Narodowy (czerwonych prawników)

Wygląd przypnij ukryj

Rząd Narodowy tzw. czerwonych prawników – naczelny organ władz powstania styczniowego od 23 maja do 10 czerwca 1863.

Utworzenie

Powstał w wyniku zamachu przedstawicieli stronnictwa czerwonych na Rząd Narodowy Agatona Gillera. 23 maja 1863 w Warszawie intendent organizacji miejskiej Włodzimierz Lempke i ekspedytor druków rządowych Jan Wernicki pomogli zamachowcom przejąć pieczęcie powstańcze, posiadanie których było w warunkach konspiracji równoznaczne z przejęciem władzy. Organizacja miejska rozkazała członkom poprzedniego rządu opuścić miasto pod groźbą śmierci.

Ostatecznie nowy Rząd Narodowy ukonstytuował się 1 czerwca. Na jego czele stanął Franciszek Dobrowolski, który opracował nowy plan działania. Zakładał on silniejsze obciążenie podatkiem narodowym warstw najzamożniejszych, mianowanie komisarzy pełnomocnych województw, scalających w swoich rękach administrację terenową oraz utworzenie trybunałów rewolucyjnych. Dekret o trybunałach rewolucyjnych poddawał ich jurysdykcji wszystkie czyny szkodliwe dla sprawy ojczystej, karane odpowiednio wygnaniem, pozbawieniem czci i śmiercią.

Rząd czerwonych prawników upadł w wyniku nie kończących się sporów w jego łonie. 9 czerwca Dobrowolski podał się do dymisji. Przez jeden dzień pracami rządu kierował Piotr Kobylański. 14 czerwca Karol Majewski, który przejął kontrolę nad Kasą Główną Królestwa Polskiego, zdeponowaną w Banku Polskim utworzył nowy Rząd Narodowy.

Skład

Członkowie rządu byli dyrektorami poszczególnych wydziałów.

Franciszek Dobrowolski, przewodniczący do 9 czerwca 1863, dyrektor Wydziału Skarbu, Spraw Zagranicznych, Prasy, Spraw Broni
Oskar Awejde, sekretarz stanu od 1 czerwca do 9 czerwca 1863
Henryk Bąkowski, do 29 maja 1863
Józef Kajetan Janowski, dyrektor Wydziału Wojny
Piotr Kobylański, przewodniczący od 9 czerwca, dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych
Stosław Łaguna, dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych
Erazm Malinowski, naczelnik miasta Warszawy

Przypisy

↑ Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe, Warszawa 1992, s. 375

Bibliografia

Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003
Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe, Warszawa 1992

Składy rządów polskichRządy powstania kościuszkowskiego (1794)

Rządy Księstwa Warszawskiego (1807–1813)

Rządy Królestwa Polskiego (1830–1831)

Rząd powstania krakowskiego (1846)

Rząd Narodowy Rzeczypospolitej Polskiej

Rządy powstania styczniowego (1863–1864)

Władza wykonawcza w Królestwie Polskim (1917–1918) i Rząd Republiki Polskiej (7–11 listopada 1918)

Rządy II Rzeczypospolitej (1918–1939)

Rządy Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie (1939–1990)

Rządy Rzeczypospolitej Polskiej (1944–1952) i rządy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1952–1989)

Rządy III Rzeczypospolitej (od 1989)